«سید حسین موسویان» پژوهشگر دانشگاه پرینستون و عضو پیشین گروه مذاکره کننده هستهای در مقالهای در پایگاه خبری و تحلیلی لوبلاگ آمریکا نوشت: برجام میتواند یک مدل برای هر توافق آینده با کره شمالی برای حل بحران هستهای این کشور باشد.
به گزارش ایرنا، موسویان ادامه داد: دومین نشست دولتهای آمریکا و کره شمالی در ویتنام نیز با وجود امیدها به نتیجه آبرومندانه برای حل و فصل بحران هستهای کره شمالی، به شکست انجامید. در صورت تشدید این بحران، تنشها میتواند نتیجهای فاجعه آمیز در پی داشته باشد.
وی افزود: در روز ۲۹ مارس سال جاری، خبرگزاری رویترز اعلام کرد که «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری ایالات متحده به «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی برگهای داد که حاوی چند خواسته بود. ترامپ از کره شمالی خواسته بود تا سلاح و سوخت هستهای خود را به ایالات متحده انتقال دهد، گزارش جامعی از برنامه هستهای خود ارائه دهد، دسترسی کامل و بی قید و شرط را به بازرسان بین المللی و ایالات متحده را تضمین نماید، تمام فعالیتهای هستهای مربوطه و ساخت هر گونه نیروگاه هستهای جدید را به طور کامل متوقف کرده، تمام زیرساختهای هستهای را از میان بردارد، دانشمندان و تکنسینهای برنامه هستهای کشور خود را از کار فنی به فعالیتهای تجاری سوق دهد. این اولین بار بود که رییس جمهوری آمریکا سیاست انهدام برنامه هستهای کره شمالی را تعریف کرد.
پژوهشگر مذکور تصریح کرد: کیم اون درخواستهای نامعقول آمریکا را به عنوان توهین و تحقیر کشور خود میداند و از این رو، او به دنبال انصراف از مذاکرات هستهای با آمریکا و از سرگیری آزمایشهای هستهای و موشکی کره شمالی میباشد که ادامه این روند میتواند دو کشور را به آستانه جنگ بکشاند.
دیپلمات سابق ایرانی خاطرنشان ساخت: «جان بولتون» مشاور امنیت ملی ایالات متحده، همواره بر این موضع اصرار ورزیده که کره شمالی میباید تمامی برنامه هستهای خود را به همان شیوه که در لیبی تجربه شد، تحویل آمریکا دهد. بولتون از زمان حضور خود در دولت «جورج بوش (پسر)»، استدلال کرده است که تنها دو راه برای از میان برداشتن تهدید هستهای کره شمالی وجود دارد:۱) تغییر رژیم از طریق تحریمهای سهمگین اقتصادی، ۲) حمله نظامی تمام عیار پیشگیرانه علیه کره شمالی.
به عقیده عضو پیشین گروه مذاکره کننده هسته ای، بر اساس منطق، کره شمالی برنامه هستهای خود را بخاطر تحریمهایی که هیچ تضمینی برای رفع آن وجود ندارد، نابود نکرده و امنیت خود را به مخاطره نخواهد انداخت. نگرانی پیونگ یانگ از اینکه آمریکا از تعهدات خود سر باز زند، کاملا مشروع است. نگاهی به تاریخ نه چندان دور، حاکی از بد عهدی مکرر دولتمردان آمریکا میباشد.
موسویان نوشت:برای مثال، در پرونده هستهای لیبی، «معمر قذافی»، تمامی برنامه هستهای کشور خود را در ازای برداشتن تحریمها از میان برد. اما نتیجه نهایی آن حمله نظامی ناتو و نابودی کامل زیرساختهای کشور لیبی بود. نیروهای نظامی ناتو نمیتوانستند به لیبی حمله کنند اگر قذافی برنامه هستهای لیبی را نابود نمیکرد. این سناریو کم و بیش در عراق هم تکرار شد. در مورد عراق، دولت بوش خبرهایی از بنیان دروغین را درباره برنامه هستهای این کشور در سطح جهان منتشر کرد تا جهانیان را قانع کند که عراق سلاحهای کشتار جمعی دارد. هدف نهایی این بود که حمله نظامی نامشروع دولت آمریکاعلیه عراق را در دنیا موجه جلوه دهد.
موسویان افزود:برجام نمونه بارز دیگری است. پس از ۱۲ سال مذاکرات دشوار که توام با انواع فشارهای دیپلماتیک و اقتصادی از طرف آمریکا بود، ایران و قدرتهای بزرگ در نهایت به توافقی جامع برای حل بحران هستهای دست یافتند که در نوع خود بی نظیر بود. آژانس بین المللی انرژی اتمی بارها اعلام کرده است که ایران به طور کامل به تعهدات برجامی خود عمل کرده است. با این حال، دولت ترامپ از توافق هستهای خارج شد. کشورهای اروپایی طرف مذاکرات نه تنها از ترامپ انتقاد کردند، بلکه آن را 'اشتباه جدی' دانستند، زیرا توافقی بهتر برای هیچ یک از طرفین مذاکره امکان پذیر نبود.
به گفته موسویان، برجام جامعترین مکانیزمی است که جهان درمورد تضمین عدم گسترش سلاحهای هستهای تا به حال به آن دست یافته است. ایالات متحده با خروج و نقض مکرر برجام که با قطعنامه ۲۲۳۱ به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسیده بود، بار دیگر ثابت کرد که طرف قابل اعتمادی برای مذاکره نیست.
پژوهشگر دانشگاه پرینستون ادامه داد:جالب توجه است که علاوه بر نقض قوانین بین المللی متعدد، آمریکا از کشورهای هم پیمان ناقض قوانین بین المللی، به خصوص پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (ان پی تی)، حمایت میکند. برای نمونه، اسرائیل که دارای سلاحها و کلاهکهای هستهای است، معاهده ان پی تی را نپذیرفته، اما به رغم این نقضهای فاحش، اسرائیل از حمایت تمام عیار آمریکا برخوردار است.
وی تصریح کرد:با توجه به چنین سابقه سیاه و مملو از بد عهدی، چرا کره شمالی باید به آمریکا در مورد وعده هایش اعتماد کند؟ چه تضمینی وجود دارد که آمریکا به وعده هایش در مورد برداشتن تحریمهای اقتصادی و تضمین امنیت کره شمالی عمل کند؟ برجام نشان داد که آمریکا هم تعهدات بین المللی خود را زیر پا میگذارد، هم تحریمهای اقتصادی را مجدد برقرار میکند و با قلدری سیاسی شرکتهای چند ملیتی خصوصی را از سرمایه گذاری در ایران منع میکند.
موسویان خاطرنشان ساخت:همانطور که آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی اظهار داشت، برجام قویترین رژیم راستی آزمایی هستهای است که جهان تا به حال تجربه کرده است. برجام میتواند یک مدل برای هر توافق آینده با کره شمالی باشد. اگر دونالد ترامپ به طور جدی خواهان حل بحران هستهای کره شمالی است، باید به برجام برگردد تا بخشی ازاعتبار از دست رفته خود را بازسازی کند و به پیونگ یانگ نشان دهد آمریکا میتواند یک شریک مذاکره قابل اعتماد باشد. خلاصه اینکه راه حل بحران کره شمالی از برجام میگذرد.