این روزها دیدن کدهای دستوری و ستاره مربع ها روی گوشی های هوشمند موضوع جدیدی نیست و حتی هر بار مسابقه های تلویزیونی را تماشا کنید نیز شاهد چنین مواردی خواهید بود. اما بسیاری از افراد در خصوص این کدها شک و تردیدهایی دارند و حتی از استفاده از این موارد نگرانند. یکی از مفاهیم مرتبط با همین ستاره و مربع ها که بسیاری از کاربران در مورد آن اطلاعات کافی ندارند،  موضوعات مرتبط با خدمات USSD است.

به گزارش سرویس آی تی و فناوری انتخاب، شاید پیش از ورود به خدمات USSD بد نباشد اشاره ای به موضوع بازاریابی شبکه ای داشته باشیم. مفهومی که مدتی است داغ شده و بسیاری نیز آن را با نام نتورک مارکتینگ می شناسند. اما علت این که چنین فعالیت هایی از سوی برخی کاربران پس زده می شوند، مشابهت های ضمنی این نوع فعالیت با فعالیت های هرمی است که در ایران نیز کاملا مغایر قانون در نظر گرفته می شود.

البته نتورک مارکتینگ از اساس تفاوت هایی با فعالیت های هرمی دارد، اما همانطور که اشاره شد، شباهت های ضمنی دارد. در این شیوه، یک شخص اقدام به خرید تعدادی از محصولات شرکتی مشخص می کند و در ازای آن نیز سود می گیرد. افزون بر این می تواند دیگران را نیز به این سرویس و کالای خاص دعوت کرده و در ازای این بازاریابی سود بگیرد. بدیهی است تعداد بیشتر زیرشاخه مساویست با وضعیت سود بالاتر. بازاریابی شبکه ای همیشه مورد انتقاد مراجع قانونی و اقتصادی است. اما مدتی است که شرکت های مبتنی بر بازاریابی شبکه ای می توانند با دریافت مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت به شکل قانونی فعالیت کنند. البته در صورت بروز تخلفات محوزشان باطل می شود.

از USSD چه می دانیم؟

با این مقدمه وارد مفهوم USSD می شویم؛ همانطور که می دانیم این روزها اکثر خدمات الکترونیک به واسطه تلفن های هوشمند و در بستر اینترنت و پیام های کوتاه انجام می شود. اما این فضاها نیز گاهی در دسترس نیستند یا هزینه ای سنگین دارند. در نتیجه برخی معتقدند استفاده از یک روش جایگزین برای دنیای تجارت الکترونیک  الزامی است و از دید بسیاری از افراد این مسیر چیزی نیست به جز استفاده از خدمات USSD که در تمامی گوشی های تلفن همراه از قدیمی تا جدید خدمات ارائه می کنند.

USSD یک پروتکل بین المللی و مخففیست از Unstructured Supplementary Service Data به معنای ارسال پیام از طریق کد دستوری . اغلب کاربران ایرانی با کدهای دستوری آشنا هستند و حتی وقتی صحبت از کد دستوری می شود یاد کدهای دستوری اپراتورهای تلفن همراه می افتند.در این روش داده ارسالی به سرور بدون ذخیره سازی ، پاسخ داده می شود. به این روش اصطلاحاً Session- Based گویند، بدین معنی که بلافاصله پس از دریافت یک درخواست USSD از موبایل، یک ناحیه کاری توسط سرور برای درخواست رسیده ایجاد می شود و نرم افزار شروع به برقراری ارتباط با موبایل مربوطه می نماید.

بر همین اساس است که مشتری های این نوع خدمات ابتدا با ارسال یک درخواست به شکل *…# به شبکه  متصل شده و سپس برخی فهرست ها یا به عبارتی پنل مدیرت را دریافت می کنند. تا این جای کار همه چیز ساده به نظر می رسد اما موضوع از دید برخی افراد نکته سنج زمانی پیچیده می شود که در سایت هایی با چنین فعالیت هایی، می خوانیم که افراد را تشویق می کنند فعالیت شبکه ای را نیز چاشنی کار خود کنند.

برای مثال یک وبسایت ایرانی در توضیح خدمات خود اشاره می کند که ؛ "بعد از آموزش دیدن و استفاده از خدمات آی نوتی میتوانید در صورت رضایت مارا به دوستان خود نیز معرفی کنید تا از این خدمات بی نظیر استفاده کنند، کسب و کار خود را توسعه دهند و آینده ای خوب برای خود رقم بزنند"

روش کار این وبسایت ساده است. شما با پرداخت مبلغی، عضو یکی از سرویس های آن می شوید. فرض کنید این سرویس برای خرید یک محصول خاصی آماده شده. شما با گرفتن کد دستوری مربوطه منوی مربوط به آن محصول را دریافت می کنید و پس از انتخاب و پرداخت پول، آن محصول را با پیک دریافت می کنید. تا اینجای کار مشکلی احساس نمی شود.

اما مسئله زمانی آغاز می شود که بدانیم گسترش این سرویس بر عهده خود مشتری گذاشته شده. یعنی هر مشتری می تواند یک فرد جدید را عضو سرویس کند و در ازای آن درصدی از مبلغ عضویت برای او در نظر گرفته شود. نکته قابل تامل تر اینکه برای این سرویس ساده هزینه عضویت سالانه در نظر گرفته شده. یعنی شما و زیرشاخه هایتان هر سال باید مبلغی برای تمدید عضویت پرداخت کنید نه اینکه صرفا یک بار هنگام عضویت، مجبور به پرداخت باشید.

به بیان ساده تر، سایت مذکور مشتری و مخاطب خود را ترغیب می کند که در ازای دریافت پورسانتی مشخص، اعضای جدید به سایت اضافه کند. یعنی همان فعالیت شرکت های هرمی. سایت مذکور از همه اعضای خود نیز سالانه پول دریافت می کند. قیمت ها نیز بر اساس جدول زیر متفاوت است:

بر اساس توضیحات بالا ما با تعدادی پنل ایجاد شده بر اساس کدهای دستوری و زیرمجموعه هایی سر و کار داریم که در صورت فعالیت شبکه ای کاربران ایجاد می شوند. شاید به همین علت باشد که سرویس هایی اینچنینی تعداد زیادی بازاریاب دارند. این بازاریاب ها در نمایشگاه ها یا مراکزی که فعالان حوزه فناوری نیز حضور دارند به شدت فعالند. اغلب این بازاریابان به مخاطبان می گویند که بهتر است به سامانه مذکور بپیوندند تا از محتوا و CRM آنلاین استفاده کنند و البته از پنل فروش نیز بی نیاز شوند.

درواقع این روش نوعی بازاریابی نتورکی پورسانت محور است. مسئله این است که چنین روش کاری در حال ارائه سرویسی است که اساسا می تواند رایگان باشد.