راضیه کشاورز - انتشار گزارش و شایعات آسیب‌رساندن مترو به سی‌وسه پل و سخنان پیرامون آن در بیست و سوم آذر ماه جاری ، مسئولان سازمان قطار شهری اصفهان را واداشت تا برای نخستین بار اقدام به انتشار نقشه خطوط مترو کنار سی‌وسه پل کنند. 

به گزارش سرویس اجتماعی بپایگاه خبری تحلیلی "انتخاب"؛ بحث انحراف دستگاه‌های TBM و عبور این دستگاه از زیر سی‌وسه پل چندی است که به‌عنوان یک مشکل اساسی در میان دوستداران و کارشناسان میراث فرهنگی مطرح است و حتی چندی پیش یکی از کارشناسان نام آشنای میراث فرهنگی ادعا کرد که تونل مترو دقیقا از زیر پایه‌های سی‌و‌سه پل رد شده است و اخیرا نیز تعدادی از رسانه‌ها مدعی شده‌اند که برخی از ترک‌های ایجاد شده در سی‌وسه پل به خاطر رد شدن دستگاه‌های حفار از زیر این پل و حفر تونل مترو است که تمامی ادعاهای مذکور از طرف مسئولان سازمان میراث فرهنگی و سازمان قطار شهری اصفهان رد شده است.

در همین رابطه رییس سازمان قطار شهری اصفهان به خبرنگار ما گفت: من فکر می‌کنم تمامی این شایعه‌ها با مقاصد سیاسی مطرح می‌شود و برخی قصد دارند به جای پرداختن به مسائل کلان و ریشه‌ای مترو با به چالش بردن آن مسائل اساسی دیگر را مکتوم نگه دارند. عبدالجواد زعفرانی ادامه داد: حقیقت آن است که از این پس رویه خود را عوض می‌کنیم و از افراد و رسانه‌هایی که این‌گونه و بدون استناد به هیچ مدرک مستدل و محکمه پسندی به تشویش اذهان عمومی می‌پردازند، شکایت خواهیم کرد.

وی با رد شایعه عبور مترو ازفاصله‌های نزدیک چون 20 متری رمپ سی‌وسه پل، تصریح کرد: نزدیک‌ترین فاصله تونل ما با این پل 40 متر است که نقشه آن نیز برای انتشار در اختیار رسانه‌ها قرار می‌گیرد، این نقشه به وسیله دستگاه‌های GIS برداشته شده و میراث فرهنگی نیز بر آن مهر تایید زده است و هر آن کس که اعتقاد دارد این نقشه غلط است می‌تواند مدارک و مستندات خود را ارائه کند.

ترک های سی‌وسه‌ پل فعال نیست
مدیر کل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان نیز در مورد ترک‌های به وجود آمده در سی‌و سه پل گفت: ما برای هر ساختمانی دو نوع ترک داریم که ترک فعال و غیر فعال است و اصولا در بناهای تاریخی ترک‌های غیر فعال وجود دارد ولی هیچ ترک فعالی در سی و سه پل وجود ندارد.

اسفندیار حیدری‌پور با اشاره به نگرانی میراث فرهنگی از عبور مترو در مجاورت بناهای تاریخی گفت: با همکاری دانشگاه علم و صنعت وضعیت عبور مترو از کنار بناهای تاریخی مدرسه چهارباغ و سی و سه پل بررسی می شود.

افزود: دانشگاه علم و صنعت مطالعات کارشناسی بر روی عبور مترو از کنار این بناهای تاریخی را از جهات مختلف بررسی خواهد کرد.

وی با اشاره به اینکه این دانشگاه چندی پیش در کنار سی و سه پل و مدرسه چهارباغ یکسری ارتعاشات ایجاد کرد ادامه داد: دانشگاه در حال حاضر مشغول بررسی تاثیرات و نتایج این ارتعاش ایجاد شده است.

حیدری‌پور در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه دانشگاه علم و صنعت به طور کارشناسی به دنبال بررسی عبور مترو از کنار بناهای تاریخی است تصریح کرد: در همین راستا تونل مترو به مدت 48 ساعت باید در اختیار این دانشگاه قرار گیرد تا اقدامات کارشناسی در این خصوص صورت پذیرد.
وی ادامه داد: در این بررسی ریل گذاری لازم در تونل انجام و واگن مترو با حداکثر وزن و سرعت از کنار این بناهای تاریخی حرکت می‌کند تا تاثیرات این تردد بررسی شود.

حیدری‌پور در ادامه سخنان خود با اشاره به نصب دستگاه لرزه نگار بر روی مدرسه چهارباغ و سی و سه پل افزود: این دستگاه‌ها حتی اگر دانشگاه علم و صنعت اعلام کند عبور مترو از کنار سی و سه پل و چهارباغ بلا مانع است بر روی این بناهای تاریخی خواهد ماند تا به صورت لحظه‌ای نیز این لرزش‌ها را رصد کنیم.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان تصریح کرد: مرمت سی‌وسه پل یا پل‌ الله‌وردی‌خان جزو پروژه‌های مرمتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان است که امسال مرمت آن آغاز شد.

اختلاف نظر بر سر ترک‌های سی و سی پل
بحث ترک‌خوردگی سی‌وسه پل اصفهان در حالی این روزها مطرح شده است که نظرات متفاوتی در مورد علت ایجاد آن عنوان شده است.

برخی علت این ترک‌ها را مرمت غیراصولی سال‌های گذشته می‌دانند و برخی حفاری مترو و خشکی زاینده رود را عامل این ترک‌خوردگی عنوان می‌کنند و البته برخی نیز وجود ترک را از اساس منکر می‌شوند.

حسین جعفری، مدیرعامل سازمان بهسازی شهرداری اصفهان چندی پیش در واکنش به این که شهرداری اصفهان آمادگی دارد به صورت کارشناسی این موضوع را بررسی کند، گفت: اسناد و مدارک آسیب‌شناسی از سی‌وسه پل گواه بر این است که این پل 400 ساله هیچگونه ترکی برنداشته است.

در همین حال دبیر و سخنگوی ائتلاف انجمن میراث فرهنگی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ما مرور زمان، خشکی زاینده‌رود، فرسودگی سازه سی‌وسه پل و عبور ماشین‌های سنگین از روی سی‌وسه پل را از عوامل ایجاد ترک این پل عنوان کرد.

علیرضا روحانی افزود: باید از قبل پیش‌بینی می‌شد که امکان خطر برای این سازه آبی با 400 سال قدمت وجود دارد.

وی یادآور شد: نمی‌توان گفت مترو آسیبی به سی‌وسه پل نزده، قطعا آسیب‌هایی از این طریق به سی‌وسه پل وارد شده است؛ اما برای این‌که بگوییم ترک‌ها صد درصد نتیجه حفاری برای مترو است، کمی زود است و‌ نخست باید این قضیه کاملا کارشناسی شود.

وی با تأکید بر این‌که بحث کارشناسی می‌تواند راهگشا باشد،‌ اظهار کرد: ترک‌های سی‌وسه پل قبلا هم بودند، ولی اکنون برخی از آنها عمیق‌تر و گسترده شده‌اند و فاصله بین آجرها بیشتر شده است پس می‌توان گفت که مترو بی‌تأثیر نبوده است.

طاهری اعتقاد دارد:‌ عبور مترو و حفاری‌های انجام‌شده در این زمینه ارتباطی با ترک‌های ایجادشده در سقف سی‌وسه پل ندارد. این ترک‌ها می‌تواند به‌دلیل عمر بنا یا موارد دیگر باشد که یک اتفاق طبیعی است. با بررسی کارشناسی ما و مشاور پیمانکار اعلام شده که حفر تونل لطمه‌ای به این اثر تاریخی وارد نکرده و نخواهد کرد.

به داد سنگ های دوره صفویه برسید!
ترک های سی وسه پل به علت کهولت مصالح و سازه دو گانه و متفاوت در این بنای تاریخی می باشد این در حالی است که بزرگنمایی ترک های موجود در پل سی وسه پل در مقایسه با 6 سال قبل بسیار ناچیز و حتی بچه بازی است.

عضو شورای فنی سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان و کارشناس مرمت سی و سه پل در سال 85درباره علت ترک های ایجاد شده در این پل تاریخی می گوید:در سال 49 این بنای تاریخی با سازه بتن آرمه مرمت شد و کف آن یعنی زیر آسفالت موجود به طور کامل از این نوع مصالح استفاده شده اما در زیر بتن آرمه در تاق ها، پایه ها و پی ها جنس پل از مصالح بنایی می باشد.

داریوش حیدری با اشاره به مطالعات کارشناسی در خصوص عبور مترو از زیر پل با توجه به سازه دوگانه سی وسه پل می افزاید: برطبق مطالعات انجام شده پیش بینی گردید ساختار متفاوت این پل بر اثر ارتعاشات حاصل از عبور مترو آسیب به این اثر تاریخی برساند لذا مسیر منحنی عبور مترو با فاصله 40 تا 70 متری از این پل به تایید مشاوران و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی رسید.
وی استفاده از مواد مستهلک کننده در ریل گذاری مترو را جهت اطمینان و احتیاط بیشتر به عبارتی محکم کاری می داند و تصریح می کند: ترک های موجود در سی وسه پل کهنه است به طوری که تار عنکبوت بسته است.

وی از ترک های ایجاد شده در سی و سه پل در 6 سال پیش سخن به میان می آورد و به عنوان کارشناس مرمت گر سال 85می گوید: قبل از این که حفاری تونل مترو در این محدوده انجام شود ترک هایی در سی وسه پل پدید آمده بود و آسیب جدی در این پل مشاهده می شد همچنین ترک های کنونی در مقایسه با 6 سال پیش بسیار ناچیز است.

وی علت ترک های ایجاد شده در سی وسه پل را کهولت و پیر شدگی مصالح عنوان و رفتار متفاوت سازه دو گانه سی و سه پل را از جمله علل ایجاد شکاف هایی در این پل می داند و خاطر نشان می کند: انقباض و انبساط مصالح بتن آرمه با آجر و ملات متفاوت است لذا بر یکدیگر این مصالح نیرو وارد می کنند و منجر به ایجاد ترک هایی می شوند.

این کارشناس مرمت آثار باستانی از ترک های ایجاد شده در سی وسه پل در سال 85 یاد می کند و می گوید: اگر کسانی که ترک های موجود را در بوق و کرنا کرده اند شکاف های 6 سال پیش را مشاهده می کردند به طور حتم شرمنده می شدند و بزرگنمایی این ترک ها را بچه بازی می دانستند.

وی به کسانی که به شایعات ایجاد ترک در سی و سه پل را بر اثر حفاری تونل مترو دامن می زنند توصیه می کند: به داد سنگ های دوره صفویه سی وسه پل و پل خواجو که دچار آبشستگی و یخ زدگی شده اند و در حال پوسته شدن و از بین رفتن هستند برسند همچنین جریان آب بند ملات های این سنگ ها را خالی کرده و آسیب جدی به آنها وارد شده است .