یکی از باور‌های متعارفی که میان مردم وجود دارد این است که اگر به مقدار زیادی آب بنوشید، می‌توانید سلامت جسمی خود را تا حدود بسیار زیادی حفظ کنید. افرادی از این قبیل ادعا می‌کنند که نوشیدن زیاد آب باعث دریافت فواید بسیاری مانند سوزاندن چربی‌های بلا استفاده، از دست دادن اشتها، کسب انرژی بیشتر و مواردی از این دست می‌شود. اما چیزی که اهمیت دارد این است که بدانیم علم واقعاً در مورد نوشیدن زیاد آب چه نظری دارد؟

آیا واقعاً نوشیدن زیاد آب می‌تواند چنین لطف‌هایی را در حق انسان بکند؟ یا شاید پر کردن مداومِ بطری آب کاری احمقانه است! تازه این را هم نگوییم که در صورت نوشیدن زیاد آب، حدودا در هر ساعت باید دو بار به توالت سر بزنید!

اول از همه بگذارید مقدار زیاد را مشخص کنیم

قبل از این که بحث اصلی مان را ادامه دهیم، باید بگوییم که مقدار زیاد در مورد نوشیدن آب به چه معناست. مقدار زیاد یعنی نوشیدن بیش از حد آب حتی وقتی اصلا احساس تشنگی نمی‌کنید. این گونه افراد هر جا که بروند با خودشان بطری آب حمل می‌کنند و ساعت به ساعت به دستشویی می‌روند. این همان چیزی است که ما به آن مقدار زیاد یا بیش از حد می‌گوییم.

اگر مقدار آب دریافتی بدن به شدت بالا برود، ممکن است خطرات وحشتناکی را برای انسان به ارمغان بیاورد. به طور مثال اگر در یک مسابقه‌ی آبخوری که به شدت هم احمقانه است، مقدار زیادی از آب به طور ناگهانی وارد بدن شما بشود، حالتی به بدن دست می‌دهد که به آن مستیِ حاصل از آب می‌گویند؛ این حالت می‌تواند شدیدا مرگبار باشد.

سلول‌های بدن انسان به میزان متعادلی از الکتریسیته نیاز دارند که توسط نمک تامین می‌شود. وقتی شما بر اثر فعالیت بدنی عرق می‌کنید یا به طور طبیعی ادرار می‌کنید، مقداری از این الکتریسیته‌ها می‌خواهند که همراه با آب از بدن خارج شوند. به همین دلیل، ورزشکارانی که به دلیل عرق کردن به نوشیدن زیاد آب رو می‌آورند، اما در راستای جایگزین کردن نمک بدنشان هیچ کاری نمی‌کنند، به حالت هایپوناترمیا دچار می‌شوند که این حالت نیز می‌تواند مرگبار باشد.

به همین دلیل، آمیخته کردن نمک با آب و تهیه‌ی یک محلول بامزه، می‌تواند جایگزین بسیار خوبی برای الکتریسیته‌هایی باشد که از طریق عرق کردن از بدن شما خارج شده است. برخی از نوشیدنی‌های ورزشی هم الکتریسیته‌ی لازم را برای جایگزینی الکتریسیته‌های از دست رفته تامین می‌کنند. اما اگر شما در یک مسابقه‌ی آبخوری شرکت نکرده باشید، چون به هر حال ما می‌دانیم که شما عاقل‌تر از این حرف‌ها هستید و مطمئن شوید که الکتریسیته‌ی سلول هایتان را همراه با اندکی نمک تامین می‌کنید، پس نوشیدن زیاد آب می‌تواند برای شما کاملا بی خطر و حتی مفید باشد.

آب و عملکرد‌های شناختیِ انسان

نوشیدن زیاد آب شما را باهوش‌تر نمی‌کند، اما در حقیقت مدارکی دال بر این ماجرا وجود دارد که خشک شدن آب بدن می‌تواند به اختلال در عملکرد شناختی منجر شود. در یک آزمایش علمی، آب بدن ۲۵ زن سالم به وسیله‌ی دارو‌های ادرارآور و یا تحرک بدنی تخلیه شد. به طور میانگین آن‌ها حدود ۱% توده‌ی انسانی شان را از دست دادند. این زنان در ادامه، مسائل را سخت‌تر از آنچه وجود داشت می‌دیدند و مهارت‌های حل مسئله شان به میزان اندکی ضعیف شده بود؛ تمرکز کردن برایشان سخت شده بود و نشانه‌های عظیمی از سردرد داشتند و به همین منوال، حال روحی مناسبی نیز نداشتند؛ بنابراین بهترین کار این است که جلوی خشک شدن آب بدنمان را بگیریم و یادمان باشد که کاهش یک درصد از توده‌ی بدن انسان، واقعاً مقدار زیادی است و می‌تواند برای سلامتی ما شدیدا خطرناک باشد. اگر گاهی وقتا احساس ناخوشی می‌کنید، پس شاید نوشیدن چند لیوان آبِ بیشتر، بتواند حالتان را سر جا بیاورد.

میزان آب دریافتی و سرطان مثانه

در آزمایشی فراگیر که توسط هزاران نفر از پزشکان و متخصصان بهداشت و سلامت انسان صورت گرفت، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که میزان آب دریافتی بدن با احتمال ابتلا به سرطان مثانه رابطه‌ی عکس دارد. یعنی کسانی که روزانه ۶ لیوان یا بیشتر چیزی معادل ۱۴۴۰ میلی گرم آب می‌خورند، نسبت به کسانی که در طول روز کمتر از یک لیوان آب می‌خورند، شانس کمتری برای ابتلا به سرطان دارند.

اما در ادامه دانشمندان این نکته را به خوبی مطرح کردند که اگر چه خوردن هر لیوان آب تا مرز ۱۴۴۰ میلی گرم می‌تواند ۷% از شانس ابتلا به سرطان را کاهش دهد، اما نوشیدن زیاد آب که از این مقدار فراتر می‌رود، هیچ کمکی به انسان نمی‌کند.

آب و سرطان روده

تحقیقات متعددی ثابت می‌کند که نوشیدن آب می‌تواند نقش یک لایه‌ی محافظ برای سرطان روده را داشته باشد. سرطانی که به شدت متعارف و مرگبار است و در حقیقت سومین سرطان مرگبار جهان نیز شناخته می‌شود.

این تحقیقات نشان می‌دهند که نوشیدن آب می‌تواند از ۳۰ تا ۶۰% از ریسک ابتلا به بیماری را کاهش دهد. اما مقدار آبِ نوشیده شده باید همراه با نمک کافی باشد وگرنه فایده‌ای ندارد.

آب و سلامت مثانه

دلایل زیادی برای ثابت کردن این مسئله وجود دارد که نوشیدن زیاد آب سبب می‌شود تا بیماران سابق کلیوی، دیگر به مشکلات قدیمی خود مبتلا نشوند.

آب، به عنوان یک نوشیدنی چربی سوز

یک تحقیق گسترده بر روی ۵۰۰۰ نفر از مردان بالغ چینی نشان داد که خوردن آب رابطه‌ی معکوسی با انرژی حاصل از غذا، انرژی گرفته شده از میان وعده‌ها و افزایش وزن دارد. یک تحقیق دیگر بر روی ۲۴ زن مشخص کرد، کسانی که غذای مایع مثل سوپ می‌خورند، وزن کمترین نسبت به کسانی دارند که وعده‌های غذایی شان بیشتر شامل جامدات می‌شود. اگرچه خوردن غذای جامد همراه با آب تأثیر خاصی بر بدن نمی‌گذارد.

شایان ذکر است که خوردن آب در کنار غذا می‌تواند آرام آرام اشتهای شما را از بین ببرد؛ اما نمیتوان با تکیه بر این ماجرا نتیجه گرفت که نوشیدن زیاد آب می‌تواند سبب کاهش وزن شما شود؛ چرا که عوامل مختلف و زیادی در این امر دخیل هستند. اما شانس بسیار کمی وجود دارد که اگر در طول روز به مقدار کافی به بدنتان آب برسانید و از خشکی آن جلوگیری کنید، در آینده کمتر احساس گرسنگی خواهید کرد.

نتیجه گیری

حقیقت این است که اگر چند روز آب نخورید، می‌میمرید. اگر تشنه هستید، نوشیدن آب تنها راه رفع آن است. آب تمیز است، کالری ندارد و هیچ ترکیبات اضافی‌ای در آن وجود ندارد و تنها ماده‌ی غذایی‌ای است که انسان‌های امروزی و انسان‌های اولیه برای مدت میلیون‌ها سال مشترکا نوشیده اند.

افراد مسن باید به میزان بیشتری آب بنوشند، چرا که مغز آن‌ها در گذر زمان و به دلایل مختلفی، میزان غذا و یا میزان آب مورد نیاز خود را دست کم می‌گیرد. با در نظر داشتن این نکته، من نمی‌دانم که چرا بعضی‌ها فکر می‌کنند نوشیدن زیاد آب برای جوانان یا نوجوانان ایده‌ی خوبی است. آن هم در حالی که مکانیزم بدن به خوبی می‌تواند این هرج و مرج را تحت کنترل داشته باشد.

با توجه به پیشنهادات برخی از پزشکان، نوشیدن روزانه ۸ لیوان آب بسیار مفید است. اما بر اساس تحقیقات گسترده‌ای که قبلاً هم اشاره کردم، ۵ لیوان آب هم می‌تواند کافی باشد. اما خواهشا این ۵ لیوان را همراه وعده‌هایی غذایی یا به صورت جداگانه بنوشید. این مقدار باید در هنگام فعالیت و تمرین ورزشی هم افزایش پیدا کند. شما می‌بایستی قبل، هنگام و بعد از تمرین ورزشی تان آب زیادی بنوشید تا از خشک شدن بدن، و اختلال در عملکرد جسمی و ذهنی خود جلوگیری کنید.

به هر حال هیچ دلیلی نمی‌بینم که هر جا بروم، یک بطری پر از آب را همراه خودم داشته باشم و دقیقه به دقیقه‌ی زندگی ام را در دستشویی بگذرانم. اما نوشیدن زیاد آب در حین ورزش کردن مفید است. اگر تمام این نکات را در زندگی خود انجام می‌دهید، پس دلیلی برای نگرانی ندارید. موفق باشید.

منبع : برترین‌ها