خبرنگاران رسانه‌های مختلف اکنون راهی تاسیسات هسته‌ای اراک شده‌اند تا به صورت رسمی از اقدامات جدید ایران در کاهش برخی تعهدات برجامی رونمایی شود. اما قرار است ایران در مقابل عمل نکردن طرف‌های برجام به تعهدات خود چه اقدامات جدیدی صورت دهد؟
به گزارش خبرآنلاین،در حالی که تنها 20 روز تا پایان فرصت دوماهه ایران به اروپا باقی مانده حدود ۷۰ خبرنگار صبح امروز راهی تاسیسات اراک شده‌اند تا اقدامات جدید در روند کاهش تعهدات هسته‌ای ایران اعلام شود. این دومین تور هسته‌ای برای خبرنگاران رسانه‌هاست که سازمان انرژی اتمی بعد از بیانیه ۱۸اردیبهشت‌ماه شورای‌عالی امنیت ملی برگزار می‌کند. پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام طرف‌های دیگر این توافق بین‌المللی هم نتوانستند به تعهدات خود در این رابطه عمل کنند و یک سال انتظار ایران برای اقدامات آنها به ویژه از سوی اروپا بی‌نتیجه ماند. به همین خاطر روز ۱۸ اردیبهشت این به صورت رسمی کاهش تعهدات خود را بر اساس برجام اعلام کرد.
روز ۳۰ اردیبهشت اعلام شد که ضمن حفظ درصد غنی‌سازی بر اساس برجام، میزان تولید اورانیوم با غنای پایین به چهار برابر افزایش پیدا می‌کند. در بیانیه شورای‌عالی امنیت ملی کشورمان که طی نامه‌های جداگانه از سوی حسن روحانی رئیس‌جمهور و رئیس شورای‌عالی امنیت ملی به سران کشورهای عضو برجام اعلام شد به کشورهای باقیمانده در برجام ۶۰ روز برای اجرای تعهدات خود به‌ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی فرصت داده شده است. در این بیانیه تاکید شده که در هر زمان که خواسته‌های ایران تامین شود، کشور ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهد گرفت. در غیراین صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد. از این مهلت که ایران تاکید کرده غیر قابل تمدید است تنها ۲۰ روز باقی مانده است.
پیگیری روند کاهش تعهدات
مقام‌های سازمان انرژی اتمی پیش از این اعلام کرده بودند که اگر اروپا برای حفظ برجام اقدامی انجام ندهد، ایران میزان غنی‌سازی اورانیوم را به بالاتر از ۳.۶ درصد می‌رساند و درباره راکتور آب سنگین اراک نیز تصمیم خواهد گرفت. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری اسلامی، هم گفته بود که ایران علاوه بر افزایش غنی‌سازی، راکتور اراک را تکمیل خواهد کرد. بر همین اساس توقف تعهدات مربوط به سقف تولید اورانیوم غنی شده و همچنین تولید بدون محدودیت آب سنگین در تأسیسات اراک دو اقدامی است که طی ۶۰ روز در گام اول تصمیم اخیر ایران اعلام شد. در جریان بازدید ماه گذشته خبرنگاران از تاسیسات نطنز، ظرفیت غنی‌سازی ایران ۴برابر شد.
اکنون در مرحله‌ای جدید به احتمال زیاد اقداماتی برای بازطراحی رآکتور اراک توسط مقام‌های سازمان انرژی اتمی رونمایی خواهد شد. ایران پیش از این اعلام کرده بود چنانچه در مرحله اول اروپایی‌ها نتوانند خواسته‌های ایران را تأمین کنند، در مرحله دوم رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی‌سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد.
ایران در اجرای برجام قلب رآکتور اراک را از آن خارج و لوله‌های آن را با سیمان پر کرده بود اما علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، سال گذشته در گفت و گویی با روزنامه همشهری فاش کرده بود که ایران تعدادی دیگر از آن لوله‌ها را در اختیار دارد و اگر طرفین برجام به تعهداتشان عمل نکنند ایران تصمیم لازم را خواهد گرفت. گزارش‌ها نشان می‌دهد که احتمالا در جریان بازدید امروز خبرنگاران از کارخانه آب سنگین اراک قرار است ظرفیت تولید آب سنگین ایران افزایش یابد. ایران طبق برجام ملزم بود اورانیوم ۳.۶۷درصد را زیر ۳۰۰کیلوگرم و آب سنگین را در سقف ۱۳۰تن نگه‌داری کند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز ۱۰ خرداد در گزارش فصلی خود اعلام کرده بود که غنی‌سازی و ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران همچنان در حد تعیین‌شده قرار دارد و تهران به تعهدات خود در توافق هسته‌ای موسوم به برجام پایبند است. مقام‌های جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده‌اند که کاهش تعهدات هسته‌ای ایران بر اساس مفاد برجام از جمله ماده‌های ۲۶ و ۳۶ صورت می‌گیرد و ایران هم چنان پایبند به این توافق هسته‌ای است. حسن روحانی،رئیس جمهوری ایران اما به تازگی در نشست سران کنفرانس تعامل و اعتمادسازی آسیا (سیکا) اعلام کرد اگر باقی امضاکنندگان برجام به تعهدات خود عمل نکنند «ایران به صورت یک طرفه نمی‌تواند تنها طرف متعهد به برجام باقی بماند». طرف‌های دیگر برجام هر چند از زمان خروج آمریکا از این توافق بین‌المللی که قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل آن را تضمین کرده را در حرف تعهد خود به این توافق را اعلام کرده‌اند اما در عمل نتوانسته‌اند خواسته‌های ایران را در مقابل تحریم‌های آمریکا تامین کنند. عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه هم در ملاقات اخیر خود با هلگا اشمیت معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تهران اعلام کرد که مهلت 60روزه به هیچ عنوان تمدید نمی‌شود و ایران اقدامات بعدی یا همان گام دوم را اجرایی می‌کند مگر اینکه آنها خواسته‌ها کشور ما تامین شود.
