مدیر کل امور فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو با اشاره به نحوه ساماندهی فروش داروهای گیاهی در داروخانه‌ها و عطاری‌ها، گفت: حدود ۶۰ درصد از عطاری‌های موجود در سطح عرضه در صنف مربوطه ثبت‌نام شدند و ۴۰ درصدشان عطاری‌های غیرمجازند. بنابراین در بهترین حالت می‌توانیم عطاری‌هایی را مورد نظارت قرار دهیم که در صنف ثبت شده‌اند.
دکتر مهناز خانوی ، درباره وضعیت عرضه داروهای طبیعی در کشور، گفت: اساسا داروهای طبیعی فقط و فقط باید از داروخانه تامین شوند. بنابراین تنها محل رسمی عرضه‌ای که اجازه فروش هر داروی گیاهی، داروی سنتی و مکمل تغذیه‌ای که واجد مجوز از اداره‌کل فرآورده‌های طبیعی باشد، داروخانه است.
داروهای گیاهی باید برچسب اصالت داشته باشند
وی با بیان اینکه طبق بخشنامه سازمان غذا و دارو در سال ۱۳۹۸ تمام این فرآورده‌های باید برچسب اصالت هم داشته باشند، افزود: در نتیجه علاوه بر اینکه فروش‌شان در محل داروخانه است، وجود برچسب اصالت هم ضمانتی بر اصالت محصول است. حتما کدی که روی محصول وجود دارد باید از طریق سامانه اصالت به صورت پیامک یا تماس با شماره‌ای که بر روی برچسب هک شده است، چک شود تا اصالت آن تایید شود. بر این اساس صرف وجود برچسب بر روی محصول مهم نیست، بلکه باید تایید اصالت را دریافت کنیم.
خانوی با اشاره به اقدامات سازمان غذا و دارو برای ساماندهی عرضه داروهای گیاهی و سنتی، گفت: در اداره دارو، اداره امور داروخانه‌ها داریم که بر امور داروخانه‌ها نظارت می‌کند و قسمتی از وظیفه‌اش نظارت بر فرآورده‌های گیاهی و طبیعی موجود در داروخانه‌هاست. حال فرآورده‌های طبیعی هم هستند که خارج از داروخانه‌ها عرضه می‌شوند مانند فرآورده‌هایی که در عطاری‌ها فروخته می‌شوند. در این زمینه در پایان سال گذشته با دفتر طب سنتی وزارت بهداشت نشستی مشترک داشتیم و فهرستی را از فرآورده‌هایی که حق فروش در عطاری‌ها دارند، تعیین کردیم. باید توجه کرد که داروی طبیعی واجد مجوز حق فروش در عطاری را ندارد.
نحوه نظارت بر عطاری‌ها
وی با بیان اینکه گیاه دارویی بسته‌بندی شده، دمنوش، روغن گیاهی و به طور کلی فرآورده‌هایی که ادعای درمانی ندارند، حق فروش در عطاری‌ها را دارند، با اشاره به تخلفات در این زمینه اظهار کرد: عطاری‌ها یک صنف هستند و سازمان غذا و دارو طبق قانون سازوکاری برای نظارت و ورود مستقیم به عطاری‌ها را ندارد. در حال حاضر وزارت کشور به عنوان ناظر بر عطاری‌ها عمل می‌کند. باید توجه کرد که در استان تهران عطاری‌ها جزو صنف سِقَط فروشان که شامل بقالی‌ها و خرده‌فروشی است، هستند. حال ما در کنار صنف از عطاری‌ها بازدید می‌کنیم و این همکاری مشترک وجود دارد. در موارد تخلف، نیروی انتظامی همراه ماست که آنها امکان پلمب یا جمع‌آوری دارند. متخلفین به نهادهای قضایی معرفی می‌شوند و این نهادها موظفند که آنها را جریمه کنند. بنابراین سازمان غذا و دارو تنها به عنوان نهاد نظارتی، صنف را همراهی می‌کند.
فقط ۶۰ درصد عطاری‌ها مجازند
خانوی با بیان اینکه نمی‌توان گفت که این روند تاکنون به صورت ۱۰۰ درصد در برخورد با تخلفات این حوزه پاسخگو بوده است، گفت: مشکلی که در این زمینه وجود دارد این است که حدود ۶۰ درصد از عطاری‌های موجود در سطح عرضه در صنف ثبت‌نام شدند و ۴۰ درصدشان عطاری‌های غیرمجازند که خود صنف و وزارت کشور هم عملا فهرستی از آنها ندارد. به عبارتی در بهترین حالت ما می‌توانیم عطاری‌هایی را مورد نظارت قرار دهیم که در صنف هستند. ساماندهی این وضعیت نیز راهکارهای متعددی دارد. علاوه بر اینکه باید صنایع داروسازی و داروخانه‌ها حمایت شوند، باید سازوکاری دیده شود و عطاری‌ها هم شکل قانونی به خود بگیرند.
ساخت داروهای گیاهی و سنتی از سوی پزشکان غیرقانونی است
وی درباره فعالیت پزشکان طب سنتی و مجوز تجویز دارو از سوی آنها، گفت: پزشکان طب سنتی، پزشکان عمومی هستند که دوره تخصصی طب سنتی را گذرانده‌اند و بعد از طی یک دوره چهار تا پنج ساله PHD طب سنتی را دریافت کرده‌اند. این پزشکان مجوز فعالیت دارند و تحت پوشش معاونت درمان وزارت بهداشت فعالیت می‌کنند. این افراد حق تاسیس مطب و سلامتکده دارند. داروهایی که این افراد تجویز می‌کنند باید داروهایی باشد که از محل‌های رسمی تهیه می‌شوند. در این قسمت نظارت بر عهده سازمان غذا و داروست. یعنی سازمان غذا و دارو بر داروخانه‌ای که در داخل سلامتکده است و یا داروخانه‌ای که داروهای گیاهی را عرضه می‌کند، نظارت دارد.
خانوی با بیان اینکه اقدام به ساخت داروهای گیاهی و سنتی از سوی پزشکان تخلف و اقدامی غیرقانونی است، تاکید کرد: اگر پزشکی خودش داروی گیاهی یا کِرم می‌سازد و در مطب آن را به بیمار عرضه می‌کند، اقدامی غیر فانونی را انجام می‌دهد.
