آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه اعلام کرد «مری آلیس هیوارد» که تا به حال معاون مدیر کل این نهاد بین‌المللی بود به عنوان جانشین موقت «یوکیا آمانو»، مدیر کل فقید آژانس منصوب می‌شود.
«هیوارد» آمریکایی است و از سال 2016 تا به حال ریاست اداره مدیریت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بر عهده داشت. او قبل از سال 2009 هم در دولت آمریکا در زمینه‌های مربوط به منع اشاعه هسته‌ای و انرژی هسته‌ای سمت داشته است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امروز دوشنبه خبر فوت یوکیا آمانو را اعلام کرد، با این حال منابع خبری ساعاتی بعدتر گزارش دادند که او پنج روز پیشتر فوت کرده است.
آمانوی ۷۲ ساله، هفته گذشته در نشست شورای حکام با موضوع پرونده هسته‌ای ایران نیز غایب بود. این دومین بار بودکه او به دلیل مشکلات جسمی نشست‌های آژانس را از دست می‌داد.
گمانه‌زنی‌ها درباره گزینه‌های جانشینی آمانو
پیش از این منابع خبری گمانه‌زنی‌هایی درباره گزینه‌های مطرح برای جانشینی آمانو مطرح کرده بودند. طبق این تحلیل‌ها، گزینه اول جانشینی آمانو، «کورنل فروتا» دیپلمات رومانیایی مستقر در وین و هماهنگ‌کننده ارشد آژانس اتمی است که برخی از رسانه‌ها و منابع در این سازمان اروپایی احتمال می‌دهند او در انتخابات آتی مدیریت‌کلی آژانس پیروز شود.
فروتا که در سال ۲۰۱۳ به سمت هماهنگ‌کننده ارشد آژانس اتمی منصوب شد، علی‌رغم اینکه وظیفه هماهنگی فعالیت‌های داخلی و خارجی آژانس را برعهده دارد، از دهه ۱۹۹۰ به‌عنوان یک دیپلمات استخدام‌شده در وزارت خارجه رومانی نیز فعالیت می‌کند.
وی که مابین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲ به عنوان سفیر و نماینده ریاست‌جمهوری رومانی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت مشغول به کار بود، در سال ۲۰۱۴ از سوی رئیس‌جمهور پیشین رومانی به درجه دیپلماتیک «سفیر» نائل آمد.
در کارنامه او سابقه پست‌های ارشد و مدیریتی متعددی در آژانس اتمی دیده می‌شود که از بین آنها می‌توان به عضویت در شورای حکام (۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰)، معاونت شورای حکام و رئیس شورای سیاستگذاری میان‌مدت آژانس (۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷)، مدیر کارگروه برنامه و بودجه آژانس (۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱) و رئیس کمیته اقتصاد و محیط‌زیست در سازمان همکاری و امنیت اروپا اشاره کرد.
گزینه بعدی برای مدیریت بر آژانس اتمی، «رافائل گروسی» نماینده آرژانتین در این سازمان است که برخی از کارشناسان احتمال می‌دهند او بتواند در انتخابات آتی نظر اعضای آژانس را جلب کرده و فروتا را شکست دهد.
گروسی نیز که در کارنامه خود پست‌هایی به میزان اهمیت نماینده رومانی دارد، مابین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ به عنوان دستیار مدیرکل آژانس اتمی در حوزه سیاستگذاری فعالیت کرده است.
وی همچنین از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ ریاست کارکنان آژانس اتمی در وین و سازمان منع گسترش سلاح‌های شیمیایی در لاهه را برعهده داشته است.گروسی که یک کارشناس خبره در مسائل امنیتی، خلع سلاح و عدم اشاعه هسته‌ای است، در تمام سازمان‌های بین‌المللی در این حوزه‌ها نماینده آرژانتین بوده است.
از جمله اقدامات مهم این دیپلمات آرژانتینی در زمان فعالیت خود در سازمان ملل متحد، می‌توان به بازدید از تاسیسات اتمی کره شمالی و مشارکت در جلسات مذاکره هیأت اروپایی با ایران پیش از حصول توافق هسته‌ای اشاره کرد.
دوره رسمی مدیر کلی آمانو پایان سال ۲۰۲۱ به اتمام می‌رسید، اما تصمیم برای کناره‌گیری و اکنون خبر فوت وی، آغازگر رقابتی برای اثرگذاری بر روند انتخاب مدیر کل، آن هم در دوره‌ای که پرونده هسته‌ای ایران اهمیتی تازه یافته، خواهد بود.
آمانو در سال ۲۰۰۹ با حمایت آمریکا به مدیر کلی آژانس رسید. اندکی بعد در اسناد «ویکی لیکس» مشخص شد که او به واشنگتن اطمینان داده است که در مسئله پرونده هسته‌ای ایران، «کاملا در زمین ایالات متحده» است و تلاش می‌کند تا فشار بر جمهوری اسلامی ایران را افزایش دهد.
بر اساس توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وظیفه گزارش‌دهی در مورد وضعیت برنامه هسته‌ای ایران و پایبندی تهران به بندهای هسته‌ای برجام را بر عهده دارد. آمانو تا پیش از تصمیمات اخیر جمهوری اسلامی ایران برای کاهش تعهدات هسته‌ای، در ۱۵ گزارش پیاپی از جمله ۵ گزارش پس از خروج آمریکا از برجام، تایید کرده بود که تهران به این توافق پایبند است.
دو طرف ظاهرا به نتیجه رسیده اند که تلاش های امریکا برای تصویب قطعنامه ای برای اجرای قطعنامه ی 598 شورای امنیت علیه ایران متوقف شده است. بنابراین، خویشتنداری ایران و عراق که تا همین اواخر وجود داشت، به نحو فزاینده ای کاهش پیدا می کند.
