نحوه مجازات مجرمین در ایران ۱۳۸ سال پیش به روایت دیپمات ژاپنی : سر اعدام‌شدگان را برای مشاهده مردم به درخت‌های خیابان می‌آویختند

سرویس تاریخ «انتخاب»: یوشیدا ماساهارو، نخستین دیپلمات ژاپنی اعزامی به ایران دوره قاجار که مقارن با سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار، در فاصله سال‌های ۱۲۵۹ تا ۱۲۶۰ خورشیدی در راس هیاتی دیپلماتیک به کشور ما سفر کرده است

در ادامه بخش هایی از اوضاع مجرمان و مجازات‌های آن روزگار ایران را میخوانیم:

در مدتی که در تهران بودیم شنیدم که حدود ده راهزن را که نزدیک همدان به کاروانی حمله کرده، و مردم را کشته و بار و بنه‌شان را برده بودند، مجازات می‌کنند. این مجازات در میدان بزرگ تهران اجرا می‌شد. این تبهکاران را از زندان تا این میدان پیاده به قطار گرداندند و میرغضب که در جلوی آن‌ها می‌رفت دشنه‌اش را پی‌درپی تاب می‌داد. جلاد در خیابان می‌رفت و با فریاد به مردم می‌گفت که محکومان را برای اعدام می‌برند و اینان را یک به یک نشان می‌داد. مردم رهگذر و تماشاچی هم خرده پولی بر کف دست می‌گذاشتند و به جلاد می‌دادند. این پول انعام میرغضب بود. پس از اجرای مجازات هم جلاد دوره می‌گشت و اجرا شدن حکم را فریاد می‌کرد، و با این کار تا سه روز می‌توانست پول جمع کند. محکومان که به جایگاه اعدام رسیدند، پارچه سرخی دور سر و صورت آن‌ها می‌پیچیدند و الوار سنگینی از چوب (بر گردن‌شان) می‌گذاشتند و دست‌های‌شان را از پشت محکم به هم می‌بستند. محکومان را با این وضع به ردیف در جایگاه اعدام و رو به میدان می‌نشاندند. جلاد گلوی هریک از محکومان را با خنجر می‌پیچید، نعره می‌زد و در اندک زمانی جان می‌داد. سر اعدام‌شدگان را از تن جدا می‌کردند و برای مشاهده مردم به درخت‌های خیابان می‌آویختند. این ترتیب مجازات سنگدلانه بود...

کیفر مرگ در ایران چند گونه است: نخستین آن به دار آویختن از گردن می‌باشد که در ایران آن را «پاقاپوق» می‌گویند.

دوم چشم کندن [و سپس کشتن محکوم] است.

سوم رگ زدن یا رگ بریدن است.

چهارم جان کندن است، به این صورت که سر محکوم را میان دو تخته می‌گذارند و سر تخته‌ها را به گاوی می‌بندند که آن را می‌کشد و با این کار سر محکوم میان دو تخته فشرده می‌شود.

پنجم: لای جرز گذاشتند (یا با زجر کشتن) که همان زنده به گور کردن است.

ششم: طناب انداختن است، که محکوم را با پیچیدن ظنابی دور گردنش خفه می‌کنند.

هفتم: گردن زدن است که در این‌جا (سر را از تن) اره می‌کنند!

برای جرایم متوسط کیفرهای زیر معمول است:

اولی بریدن دو گوش (گوش کندن).

دوم: بریدن بینی (دماغ بریدن)

سوم: بریدن پاهای محکوم (پی بریدن).

چهارم: بریدن انگشت‌ها (پنجه بریدن) یا بریدن مچ‌ها (دست بریدن).

مجازات جرایم کوچک این‌هاست:

اول شلاق زدن (چوب زدن)

دوم: چوب زدن (چوب بر پشت زدن)

سوم: چوب بر کف پا زدن (کتک زدن)

چهارم: جریمه کردن (قرق). می‌شود که اموال کسی را مصادره کنند (ضبط کنند).

ارباب می‌تواند خدمتگزارش را مجازات کند و تنها الزام او این است که موضوع را به حکومت شهر اطلاع بدهد، مگر در مجازات‌های خفیف (که به اطلاع دادن نیاز نیست).

منبع: سفرنامه یوشیدا ماساهارو؛ نخستین فرستاده ژاپن به ایران دوره قاجار؛ ۱۲۹۷-۹۸ ه ق، ترجمه دکتر هاشم رجب‌زاده،‌ مشهد: موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول، ۱۳۷۳، صص ۲۰۶-۲۰۸.