رئیس جدید اینستکس: اروپا برای نجات برجام باید کاری کند

سفیر پیشین آلمان در تهران در آخرین مصاحبه تفصیلی خود با پایگاه خبری تحلیلی «کن فم » آلمان قبل از انتصاب به ریاست جدید سازوکار ویژه مالی ایران و اروپا ( اینستکس ) ، نظرات خود در باره ایران و راه های تعامل و همکاری اروپا برای حل تنش ها در منطقه را تشریح کرد.

«برند اربل» دیپلمات باسابقه آلمانی که به تازگی به عنوان رئیس جدید اینستکس انتخاب شده در گفتگوی اخیر خود با پایگاه خبری تحلیلی کن فم(kenfm ) آلمان از تجربیات شخصی، دوران فعالیت دیپلماتیک طولانی مدت در خاورمیانه و نقطه نظرات خود در خصوص وضعیت منطقه و آینده مناسبات ایران با غرب سخن گفت.

وی در این مصاحبه اظهار کرد: «پدرم هر سال تعطیلات تابستانی را به سفر به کشوری اختصاص می داد و من نیز با والدین و دو برادرم به این سفرها می رفتم. ۱۲ سالم بود که به ترکیه رفتیم.

در ۱۴ سالگی به تنهایی به مصر سفر کردم اما زمانی که ۱۵ سالم بود به همراه پدرم سفر به منطقه خاورمیانه را آغاز کردیم. در ۱۵ سالگی از ایران و در ۱۹ سالگی از افغانستان دیدن کردم.
در یکی از سفرها به ترکیه در ۱۵ سالگی گروهی از دیپلماتها را ملاقات کردم و در مورد این شغل، شرایط و وظایف دیپلمات ها اطلاعاتی از آنها به دست آوردم و به این نتیجه رسیدم که این شغل مناسب من است. در واقع من از ۱۵ سالگی یک هدف مشخص برای آینده شغلی خود داشتم.

پس از دیپلم قصد داشتم رشته شرق شناسی را در دانشگاه ادامه دهم اما در آن زمان بسیاری از کسانی که با آنها مشاوره کردم گفتند اگر می خواهی بیکار بمانی این رشته را بخوان به همین دلیل من رشته حقوق را با وجود اینکه علاقه ای به آن نداشتم انتخاب کردم. بعدها هم در رشته شرق شناسی تحصیل کردم که بسیار مورد علاقه ام بود و در پیشرفت کاری بسیار به من کمک کرد.
به عنوان حقوقدان هرگز کار نکردم اما به عنوان دیپلماتی که حقوق می داند گاهی در امور حقوقی و کنسولی به فعالیت پرداختم.
در شرق شناسی ما تاریخ، فرهنگ و زبان کشورهای شرقی را مورد مطالعه قرار دادیم، اما در آن زمان اطلاعاتی که از کشورها وجود داشت به روز و کاربردی نبود.
در انگلیس و فرانسه شرق شناسی در خدمت سیاست های حکومتی بود و شرق شناسان آنها در کشورهای شرقی همواره به دنبال جلب منافع حکومت های متبوع خود بودند اما شرق شناسان آلمانی چنین رویکردی نداشتند.

** مردم کشورهای شرقی با آغوش باز از دانشمنده آلمانی استقبال کرده اند

مردم ایران و دیگر کشورهای شرقی همواره با آغوش باز از دیپلمات ها و دانشمندان آلمانی استقبال کرده اند، آنها خاطرات خوبی از همکاری آلمان ها در زمینه پیشرفت اقتصادی و صنعتی خود دارند، چون این افراد نمایندگان دولت آلمان نبوده بلکه افراد متخصصی بودند که از بطن بازار کار در آلمان به این کشورها سفر کرده و کارهای زیادی را انجام دادند، در این میان روابط آلمان ها و ایرانی ها بسیار شاخص بود.
من ۲۵ سال از زندگی کاری ام را در این منطقه در همسایگی اروپا به سر بردم و با وجود شباهت ها و نقاط مشترک زیاد، شاهد وجود تفاوت های بسیار در بین کشورهای منطقه نیز بودم، زمانی که از لبنان به یمن و سپس به مصر و عربستان رفتم این تفاوت ها به قدری بود که اصلا نمی شد تصور کرد این کشورها در یک منطقه جغرافیایی واقع شده اند.

بسیاری از آلمانی ها تصور می کنند ایران نیز مانند کشورهای عربی است اما اینطور نیست و تفاوت بسیاری بین آنها وجود دارد، در واقع همانطور که در دنیای مسیحیت تفاوت ها و افتراقات زیادی هست، در دنیای اسلام نیز این مسئله دیده می شود.

توافق هسته ای مهمترین گام دیپلماتیکی است که آلمان برای حفاظت از موجودیت اسرائیل برداشته است، از همین رو ما خواهان حفظ این توافق هستیم هر چند اسرائیلی ها از آن انتقاد کرده و خواهان فسخ آن هستند.
این در حالی است که گاهی اسرائیل به خاطر دستیابی به منافع کوتاه مدت از منافع بلندمدت خود صرفنظر کرده و برخلاف مصلحت خود کار می کند.
اسرائیل امروز نسبت به دهه ۱۹۹۰ میلادی راه بسیار طولانی برای همدست شدن با منطقه دارد. در آن زمان گمان می شد که این پروسه آسانتر باشد اما امروز اسرائیل به یک عضو نامتجانس در منطقه تبدیل شده و این وضعیت با وجود حمایت های آمریکا و اروپا بدتر می شود.

** ایران بر خلاف اسرائیل عضو پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای است

مخالفت اسرائیل با توافق هسته ای در حالی است که خودش یک قدرت هسته ای است اما ایران هرگز قدرت هسته ای نبوده و با این حال عضو پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای است.
ادعاهایی که در مورد ساخت بمب هسته ای از سوی ایران در تاسیسات مخفی و در پایگاه های زیرزمینی مطرح می شود تاکنون به اثبات نرسیده و آنچه که در توافق هسته ای و سیستم نظارتی آن مورد تاکید قرار گرفته دسترسی ایران به فناوری هسته ای در زمینه های تحقیقاتی و غیرنظامی است.
ایران هرگز در مسیر ساخت بمب هسته ای قرار نداشته است، در حالی که دولت های اسرائیلی دائما از دستیابی قریب الوقوع ایران به بمب هسته ای خبر می دهند اما واقعیت این است که این کشور حتی در زمان احمدی نژاد نیز اقدامی در این زمینه انجام نداده است.

**شورای امنیت سازمان ملل یک بار هم در طول هشت سال حمله عراق به ایران تشکیل جلسه نداد

صدام یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی و زمانی که ارتش ایران به شاه سابق وفادار بود به ایران حمله کرد تا بتواند منابع نفتی این کشور را تصاحب کند و برآوردش هم این بود که در عرض یک هفته به این جنگ خاتمه می دهد. اما این جنگ هشت سال طول کشید، یک میلیون کشته داشت. جالب اینجاست که شورای امنیت سازمان ملل در تمام این هشت سال یکبار برای بررسی اوضاع منطقه تشکیل جلسه نداد حتی در مواردی که عراق بارها علیه ایرانی ها سلاح شیمیایی به کار برد. در این مدت نظامی بین الملل کوچکترین واکنشی نشان نداد.

اما زمانی که صدام بار دیگر به کویت حمله کرد، تمام کشورهای غربی وارد صحنه شده و جنگی تمام عیار را علیه عراق به راه انداختند. در نهایت نیز عراق را واداشتند غرامت تمام خساراتی که به کویت وارد کرده بود را پرداخت کند.

این تجربه باعث شد ایرانی ها به فکر دفاع از خود بیافتند زیرا دریافتند که جامعه بین الملل قابل اعتماد نیست و حتی در زمانی که کاملا حق با آنها بود، هیچ دفاع از حق آنها نشد.

این در حالی است که ایران طی ۲۰۰ سال گذشته همواره صحنه حملات و جنگ افروزی قدرت های استعماری شرق و غرب بوده زمانی از سوی روس ها و زمانی از سوی انگلیسی ها صحنه تاخت و تاز قرار گرفته، طی دو جنگ جهانی دو بار اشغال و تقسیم شده است.

همچنین کودتایی که انگلیسی ها و آمریکایی ها علیه دولت مصدق اجرا کردند موجب شکست تمامی تلاش ها برای ایجاد حکومتی دموکراتیک در این کشور شد.

از این رو ایرانی ها در این دو سده خود را قربانی حملات و تجاوزات قدرت های خارجی دیده و به این نتیجه رسیده اند که باید خودشان از خود دفاع کنند.

آخرین جنگی که ارتش ایران در خارج از مرزهای خود انجام داد به دوران نادرشاه بازمی گردد که در قرن هجدهم به هند لشکرکشی کرد. در واقع ایران پس از این تاریخ به هیچ وجه اقدام متجاوزانه نداشته و تنها برای دفاع از مرزهای خود به جنگ پرداخته است.

ایران کشوری با اقلیت های مختلف و زبان های مختلف فارسی، ترکی، کردی، بلوچی و غیره است. بزرگترین اقلیت یهودی خاورمیانه (خارج از اسرائیل) در این کشور زندگی می کنند و از تمامی حقوق شهروندی برخوردار بوده و نماینده خود را در پارلمان این کشور دارند.

در هیچ جای دنیا یهودیان راحت تر و ایمن تر از تهران زندگی نمی کنند. شما آنجا هیچ نیروی پلیسی در مقابل مراکز و ساختمان های متعلق به یهودیان نمی بینید. در آنجا هر یهودی با کیپا (کلاه یهودی) در خیابان رفت و آمد می کند بدون اینکه نگران حمله احتمالی باشد.

ایرانی ها بیش از حد مهمان نواز هستند که من این ویژگی را در هیچ یک از کشورهای دیگر ندیدم و بسیار مورد علاقه من است، ایرانی ها همیشه آماده پذیرایی و کمک به دیگران هستند.

** هیچ قدرتی نمی تواند ایران را تصرف کند

تصور این است که ایران از نظر نظامی در مقایسه با آمریکا، اروپا و یا عربستان سعودی در موقعیت پایین تری قرار دارد و نمی توان امیدی به مقاومت این کشور در صورت حمله نظامی خارجی داشت، اما این به معنی این نیست که به راحتی می توان ایران را تصرف کرد.

قدرت ایران در این است که هیچ قدرتی نمی تواند آن را تصرف کند، شاید بتوان آن را بمباران کرد، زیرساخت ها را از بین برد اما هرگز نمی توان آن را به راحتی تصرف کرد.
ایرانی ها به خوبی می دانند که چین و روسیه همپیمان استراتژیک آنها نبوده و برای حفظ منافع خود با تهران همکاری می کنند، اما توانسته اند به یک همکاری مشترک با آنها دست یابند در واقع اگر بتوان چارچوب این همکاری را روشن کرد، می توان به خوبی با این دو قدرت همکاری کرد.

آلمان همواره مناسبات خوبی با ایران داشته و در سال های اخیر نیز اراده خود برای حفظ این مناسبات را نشان داده است. ما به همراه انگلیس و فرانسه سه کشور اروپایی بودیم که در سال ۲۰۰۵ آمادگی مان را برای همکاری و بهبود مناسبات با تهران نشان داده و اعلام کردیم که نمی خواهیم منافعمان را به خاطر فشارهای آمریکا به خطر اندازیم.

این در حالی است که مناسبات تجاری در مرحله روابط ما با ایران قرار داشت و آنچه که ما در وهله اول به دنبال آن بودیم جلوگیری از وقوع جنگ دیگری شبیه جنگ عراق در منطقه بود.
در این میان آمریکا و روسیه نیز به این روند پیوستند و کشورهای ۱+۳ به کشورهای ۱+۵ و ایران تبدیل شدند.

**آلمان می تواند میانجی خوبی برای حل اختلافات باشد

آلمان می تواند نقش موثری در حل اختلافات بازی کند زیرا ایرانی ها ما را به عنوان یک میانجیگر خوب می شناسند. مسئله اینجا است که اگر ما به طور یکجانبه دست به این کار بزنیم به ویژه در داخل اتحادیه اروپا با مخالفت مواجه می شویم به همین دلیل ناچاریم که از این موضع عقب نشسته و تن به کار گروهی با اروپا بدهیم.

مشکل اینجا است که اتحادیه اروپا در حال حاضر یک سیاست خارجی مشخص ندارد، چنین سیاست خارجی باید شامل یک چارچوب تامین کننده منافع تمامی کشورهای اروپایی باشد که در حال حاضر اینگونه نیست. همچنین مکانیسم تصمیم گیری مشخصی برای سیاست خارجی اروپا وجود ندارد.

ما باید با رفع این نواقص، نقش فعالتری را در عرصه بین الملل ایفا کنیم و در غیاب نقش آفرینی مثبت آمریکایی ها به یک شریک امین و قابل اعتماد تبدیل شویم.

اگر آمریکایی ها بخواهند جنگ دیگری را در منطقه به راه اندازند، اروپا نمی تواند مانع آن شود. اما آنچه که از حرکات و اظهارات آمریکایی ها برمی آید این است که آنها بیشتر به دنبال تهدید و اعمال فشار هستند. آنها می دانند که شرایط کنونی بسیار با شرایط دهه ۱۹۹۰ منطقه تفاوت دارد و برای حفظ ثبات منطقه هم که شده از چنین جنگی اجتناب می کنند.

ایران خود را به عنوان یک کشور پایبند به تعهدات شناسانده است و اتهاماتی که به این کشور در مورد ساخت بمب هسته ای و تلاش برای حمله به دیگر کشورها با موشک های بالستیک مطرح می شود، تنها در حد ادعا است.

** آزمایش های موشکی ایران برخلاف هیچ قانونی نیست

آزمایش های موشکی ایران نیز برخلاف هیچ قانونی نیست چرا که قطعنامه سازمان ملل پس از امضای توافق هسته ای، به ممنوعیت آزمایش موشک های بالستیک این کشور پایان داد و از ایران درخواست کرد که این آزمایش ها را انجام ندهد و این درخواست تنها در صورتی می تواند موفقیت آمیز باشد که همگی ما به عنوان شرکای اروپایی برجام موقعیت ایران را نیز در نظر بگیریم.

از زمان خروج آمریکا از این توافق، ایران با فشارهای اقتصادی شدیدی مواجه شده است از این رو برای این که بتوانیم روح برجام را حفظ کنیم باید کاری انجام دهیم.»

سخنگوی وزارت خارجه آلمان روز سه شنبه اعلام کرد که «بِرند اربل» سفیر پیشین این کشور در تهران به عنوان رئیس جدید اینستکس منصوب شده و سه کشور اروپایی در توافق هسته‌ای، این موضوع را در کمیسیون مشترک برجام به ایران اطلاع داده است. طبق اعلام وزارت خارجه آلمان، فعالیت اربل از روز پنجشنبه اول اوت (10 مردادماه) با تحویل گرفتن این مسئولیت از «پر فیشر» بانکدار آلمانی آغاز می‌شود.

اینستکس از سوی سه کشور اروپایی طرف برجام برای حمایت از منافع اقتصادی حاصل از برجام برای ایران در مقابل تحریم‌های آمریکا راه‌اندازی شده است اما با وجود آنکه در نتیجه فشارهای ایران بویژه اولتیماتوم 60 روزه و برداشت دو گام اساسی در این رابطه، از یک ماه پیش عملیاتی و اعلام شده بیش از 10 کشور اروپایی به آن پیوسته اند، تاکنون نتیجه عملی مورد انتظار ایران را نداشته است.