سرویس تاریخ «انتخاب»: روز ۱۵ خرداد ۴۲، به دنبال بازداشت امام خمینی به اتهام انتقاد به لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی و انقلاب سفید، تظاهرات در شهر‌های تهران و قم علیه دولت علم به راه افتاد و به زد و خورد بین مأموران شهربانی و تظاهرکنندگان انجامید. طیب حاج‌رضایی و چند تن از اطرافیان او نیز به اتهام ایجاد بلوا و اختلال در امنیت عمومی در تهران، بازداشت شدند. دو ماه و یازده روز بعد، ساعت ۷ و نیم صبح روز شنبه ۲۶ مرداد ۱۳۴۲ دادگاه عادی ویژه شماره یک لشگر گارد که مامور رسیدگی به اتهام متهمین واقعه ۱۵ خرداد ۴۲، یعنی طیب حاج‌رضایی و چند تن دیگر بود، پس از ۱۳ جلسه رسیدگی ختم دادرسی را اعلام کرد و قضات وارد شور شدند. در ساعت ۷ و ۱۰ دقیقه عصر، پس از نزدیک به ۱۲ ساعت، رای دادگاه در مورد طیب و دوستانش به شرح زیر صادر شد:
هیات دادرسان دادگاه عادی ویژه شماره ۱ لشگر ۱ گارد به ریاست سرتیپ حسین زمانی و کارمندی سرهنگ ستاد مهدی رحیمی و سرهنگ دو ستاد محمدحسن خالصی (کارمند علی‌البدل) و به دادستانی سرهنگ ستاد احمد دولو قاجار پس از سیزده جلسه رسیدگی به اتهام متهمین واقعه ۱۵ خرداد و مداقه کامل در محتویات پرونده و استماع بیانات دادستان و دفاعیات وکلای مدافع و آخرین دفاع متهمین که اتهام آن‌ها این است که از چندی قبل فعالیت‌های محرمانه و خیانتکارانه‌ای به منظور برهم زدن نظم و امنیت عمومی داشته و در روز‌های ۱۵ و ۱۶ خردادماه سال جاری دسته‌های مجهز به چوب و میله آهنی و وسایل تخریب و آتش‌سوزی تشکیل و در خیابان‌های شهر تهران حرکت داده و به کتابخانه پارک شهر و وزارت بهداری و وزارت صنایع، وزارت کشور حمله نموده شیشه‌های آن‌ها را شکسته پس از حمله و ورود به وزارت دادگستری قسمتی از پرونده‌ها را آتش زده و ورزشگاه پارک شهر و اتوبوس‌های عمومی و اتومبیل‌های سواری و تعدادی از خانه‌ها و مغازه‌های مردم و سینما‌ها و تاسیسات عمومی را به آتش کشیده و به اتوبوس حامل دختران دانش‌آموز حمله و هتک حرمت و حیثیت آنان را نموده و به بانوان بدون حجاب حمله و آنان را مجروح کرده، جایگاه‌های توقف مسافرین اتوبوس‌ها و فروش بلیط آن‌ها را خراب نموده و در و پنجره منازل و مغازه‌ها را شکسته، باشگاه‌های ورزشی را سوزانده و از بین برده و به مراکز حساس شهر مانند تاسیسات آب، برق، رایو و جایگاه‌های فروش بنزین به قصد آتش زدن و انهدام آن‌ها حمله نموده و بالاخره در اثر تحریکات و عملیات آن‌ها تعداد زیادی از مردم بیگناه کشته و مجروح شده‌اند، رای خود را به شرح پایین صادر و اعلام می‌دارد:
۱- طیب فرزند حسنعلی شهرت حاج رضایی،
۲- حاج اسماعیل فرزند لطف‌الله شهرت رضایی،
۳- امیر فرزند، ولی الله شهرت کریمخانی معروف به امیر استادولی،
۴- فضل‌الله فرزند سیف‌الله شهرت ایزدی سلحشور معروف به داشی گزنی،
۵- غلامرضا فرزند محمد، شهرت معروف به رضا گچ‌کار.
بنا به دلایل پایین:
- اعتراف صریح متهم ردیف ۱، طیب حاج‌رضایی، در برگ‌های ۳۵-۳۶ و ۴۱ پرونده مربوطه و برگ دوازده پرونده اتهامی عبدالله صادقی تهرانی و برگ ۱۵ پرونده اتهامی حسن صالحی‌نیا و برگ ۱۵ پرونده اتهامی غلامرضا قائنی.
- اظهارات حاج اسماعیل رضایی در برگ ۵۳ پرونده اتهامی مربوطه.
- و سایر قرائن و امارات موجود در پرونده.
- وجود چک‌های شماره ۴۶۷۰۹۲ و ۴۶۷۰۹۳ بانک کار شعبه شوش که طبق آن حاج اسماعیل رضایی مبلغ یک میلیون ریال باقی‌مانده از دو میلیون ریال دریافتی را با کمال میل در اختیار دولت قرار داده.
- اظهارات حاج اسماعیل رضایی در برگ ۵۴ پرونده اتهامی دایر به دادن یک میلیون ریال از وجوه فوق به طیب حاج‌رضایی در ساعت ۴ بعدازظهر در خیابان فروتن نزدیک منزل طیب.
- اعتراف صریح طیب حاج‌رضایی به دریافت این مبلغ از حاج اسماعیل رضایی.
- اظهارات طیب حاج‌رضایی در برگ ۳۵ و ۳۶ پرونده مبنی بر پرداخت یکصد و پنجاه هزار ریال به امیر کریمخانی متهم ردیف ۳ که او دسته خود را به منظور ایجاد بلوا و آشوب و جنگ و قتال از پامنار راه بیندازد.
- اقرار صریح امیر کریمخانی به دریافت این مبلغ و این‌که قرار شد هر چقدر می‌توانم جمعیت راه بیندازم و من هم مطابق این دستور رفتار کردم.
- تطبیق گفتار امیر کریمخانی با اظهارات طیب حاج‌رضایی در برگ‌های بازپرسی.
- اظهارات طیب در برگ‌های ۳۵ و ۳۶ پرونده اتهامی خود مبنی بر دادن یکصد هزار ریال به فضل‌الله ایزدی سلحشور که عده خود را از خیابان جمشید دروازه قزوین راه بیندازند.
- اعتراف صریح فضل‌الله ایزدی سلحشور در برگ ۵ پرونده اتهامی مبنی بر دریافت مبلغ فوق با دستور این‌که سر راه خود هرچه می‌بیند خراب کند، بسوزاند، اسلحه مامورین انتظامی را بگیرد و خودش را به بازار برساند و او هم عینا این دستور را انجام داده است.
- اظهارات طیب حاج‌رضایی در برگ‌های ۳۵ و ۳۶ پرونده اتهامی مبنی بر دادن مبلغ پنجاه هزار ریال به غلامرضا آقایی به منظور راه انداختن دسته از میدان غله به منظور ایجاد بلوا و آشوب.
- مواجهه طیب حاج‌رضایی و غلامرضا قائنی.
- اختلاف‌گویی غلامرضا قائنی که در برگ ۱۱ پرونده اتهامی خود می‌گوید به علت اختلاف با طیب از دو ماه قبل از عید با او به هم زده بودم و نزد او نمی‌رفتم و در برگ ۱۳ همان پرونده می‌گوید در روز ۱۵ خرداد نزد طیب رفته است.
اتهام آن‌ها را ثابت و عمل‌شان را منطبق با ماده استنادی دادستان در کیفرخواست دانسته و به اتفاق آرا پنج نفر نامبردگان را به استناد قسمت اول ماده ۱۷۰ قانون مجازات عمومی محکوم به اعدام می‌نمایند.
ب- در مورد حسن فرزند علی شهرت صالحی‌نیا معروف به خالدآبادی با توجه به دلایل زیر:
- اظهارات طیب حاج‌رضایی در برگ ۳۵ پرونده اتهامی مبنی بر دادن دویست هزار ریال در دو وهله به حسن صالحی‌نیا برای راه انداختن دسته به منظور ایجاد بلوا و آشوب.
- اظهارات طیب حاج‌رضایی در برگ ۷ پرونده اتهامی حسن صالحی مبنی بر دادن مبلغ فوق به او و اظهار حسن صالحی به این‌که از دویست هزار ریال دریافتی مبلغ یکصد هزار ریال آن را به شخصی به نام حسین بیات داده است.
- اعتراف حسن صالحی‌نیا در برگ‌های ۳-۴-۱۵ پرونده اتهامی خود به گرفتن دویست هزار ریال از طیب حاج‌رضایی برای حرکت دادن جمعیت به منظور ایجاد بلوا و آشوب.
اتهام حسن صالحی‌نیا و ماده استنادی دادستان را در کیفرخواست وارد دانسته و به اتفاق آرای به استناد قسمت اول ماده ۷۰ قانون مجازات عمومی نامبرده را مستحق اعدام می‌داند لکن به علت بی‌سوادی و نفهمی و فریب خوردن و داشتن یازده فرزند صغیر با اجازه ماده ۴۴ قانون مجازات عمومی وی را به حبس ابد با اعمال شاقه محکوم می‌نماید.
ج- درباره متهمین نامبرده زیر:
۱- عبدالله فرزند حاج غلام شهرت صادقی تهرانی معروف به عبدالله نقاش.
۲- حسین فرزند علی شهرت شمشادی.
۳- سید علی فرزند سید احمد شهرت بوریاباف معروف به سید علی کاشی.
۴- محمدباقر فرزند ابراهیم شهرت باقریان موحد معروف به محمد قمی
بنا به دلایل پایین:
- اظهارات طیب حاج‌رضایی در برگ ۳۵ پرونده اتهامی خود مبنی بر دادن دویست هزار ریال به عبدالله صادقی تهرانی به منظور راه انداختن دسته برای ایجاد بلوا و آشوب.
- مواجهه طیب حاج‌رضایی با عبدالله صادقی تهرانی.
- اظهارات طیب در برگ‌های ۲ و ۳ پرونده اتهامی خود و مواجهه او با حسین شمشادی دایر به این‌که حسین شمشادی به همراهی عده دیگری از بارفروشان میدان در روز ۱۵ خرداد جلوی طیب آمده که او را با خود ببرند و او نبوده نزدیک ظهر که برگشته‌اند طیب از او پرسیده کجا بودی اظهار داشته رفته بودیم جلوی بازار مامورین انتظامی تیراندازی کردند کم مانده بود که تیر به پایم بخورد، فرار کردم.
- اقرار حسین شمشادی به مطالب فوق.
- اظهارات عباس شیرزاد در برگ ۷ پرونده اتهامی خود مبنی بر شرکت حسین شمشادی در بلوا.
- گزارش مامورین انتظامی دایر بر این‌که حسین شمشادی در هنگام بلوا به طرف معاون کلانتری ۶ چاقو پرتاب کرده.
- اظهارات اسماعیل خلج در برگ ۸ پرونده اتهامی خود دایر به شرکت حسین شمشادی در تظاهرات و بلوا.
- گزارش کلانتری ۶ مبنی بر این‌که حسین شمشادی رهبری اخلال‌گران را داشته و مردم را دعوت به شورش و بلوا می‌نموده.
- اظهارات محمود ذوقی‌تبار در برگ ۹ پرونده اتهامی خود مبنی بر شرکت حسین شمشادی در بلوا.
- اظهارات طیب حاج‌رضایی در برگ ۹ پرونده اتهامی خود دایر به شرکت سید علی بوریاباف در تظاهرات و بلوا.
اظهارات عباس شیرزاد در برگ ۳ پرونده اتهامی خود دایر به شرکت سید علی بوریاباف در بلوا.
- اظهارات محمدباقر باقریان موحد در برگ‌های خو مبنی بر این‌که اول کسی که چوب برداشت سید علی بوریاباف بوده و بعد هم سایرین برداشتند و سید علی بوریاباف در بین جمعیت بلواکننده بود.
- اظهارات طیب حاج‌رضایی در برگ ۱ پرونده اتهامی خود دایر به شرکت سید علی بوریاباف در بلوا و همچنین اظهارات طیب در برگ ۲۰ پرونده اتهامی خود اظهار می‌دارد سید علی بوریاباف یکی از چوب‌هایی را که محمدباقر باقریان موحد با سه‌چرخه موتوری آورده بود برداشت و مردم را تحریک نمود.
- اظهارات ندامت خود سید علی بوریاباف در برگ ۸ پرونده اتهامی از اعمالی که انجام داده.
- اظهارات طیب حاج‌رضایی در برگ ۲۱ پرونده اتهامی خود مبنی بر این‌که محمدباقر باقریان موحد مقداری چوب با سه‌چرخه موتوری به میدان آورده و جلوی باسکول و این مورد استفاده بلواکنندگان قرار گرفت.
- اعتراف محمدباقر باقریان موحد در برگ‌های ۲ و ۳ پرونده اتهامی خود دایر به تقسیم پول‌ها بین بلواکنندگان.
- مواجهه بین طیب حاج‌رضایی و محمدباقر قربان [احمال زیاد باقریان]موحد.
- اظهارات حسین شمشادی در برگ ۱۳ پرونده اتهامی خود دایر به این‌که محمدباقر باقریان موحد مردم را با گفتن عبارات «ای مردم اگر غیرت دارید بیایید برویم» تحریک به بلوا نموده.
- اظهارات محمود ذوقی‌تبار در برگ ۹ پرونده اتهامی مربوط دایر به شرکت محمدباقر باقریان موحد در بلوا.
اتهامات منتسبه و ماده استنادی دادستان را در کیفرخواست وارد دانسته و به استناد قسمت اول ماده ۷۰ قانون مجازات عمومی ۴ نفر نامبردگان بالا را به اتفاق آرا مستحق اعدام می‌دانند، ولی به علت عدم شرکت شخصی عبدالله صادقی تهرانی در تظاهرات و بی‌سوادی عده‌ای از آنان و معیل [عیال‌وار]بودن و اغوا شدن از طرف محرکین اصلی با رعایت ماده ۴۴ قانون مزبور هر چهار نفر را به ۱۵ سال حبس با اعمال شاقه از بدو بازداشت محکوم می‌نماید.
د- در مورد متهمین مشروحه زیرک
۱- محمود فرزند کریم شهرت ذوقی‌تبار،
۲- عباس فرزند یدالله شهرت شیرزاد،
۳- حسین فرزند یدالله شهرت شیرزاد،
۴- اسماعیل فرزند ابراهیم شهرت خلج،
۵- محمدرضا فرزند حسین شهرت تقی‌زاده سراجه‌ای،
۶- سید مجتبی فرزند آقامیر شهرت طالاری.
بنا به دلایل پایین:
- اظهارات طیب حاجی‌رضایی در برگ‌های ۹ و ۲۵ پرونده اتهامی خود دایر بر این‌که محمود ذوقی تبار شال سیاهی به گردن انداخته و جلوی جمعیت زاری می‌کرده.
- اظهارات حسین شیرزاد در برگ ۱۶ پرونده اتهامی خود که گفته است من هم محمود ذوقی‌تبار را جلوی جمعیت بلواکنندگان دیدم.
- اظهارات عباس شیرزاد در برگ ۷ پرونده اتهامی خود دایر به شرکت محمود ذوقی‌تبر در بلوا، اظهارات طیب در برگ ۲۷ پرونده اتهامی خود دایر به شرکت عباس شیرزاد در بلوا، اظهارات سید مجتبی طالاری در برگ ۱۳ پرونده اتهامی درباره شرکت عباس شیرزاد در بلوا، اظهارات حسین شمشادی در برگ ۹ پرونده اتهامی خود دایر به شرکت حسین و عباس شیرزاد در بلوا و تحریک مردم، اظهارات طیب حاج‌رضایی در برگ ۲۷ پرونده اتهامی خود دایر به شرکت اسماعیل خلج در بلوا و تحریک مردم به حال گریه به شورش و آشوب، اظهارات عباس شیرزاد در برگ ۷ پرونده اتهامی خود که می‌گوید من خودم دیدم که اسماعیل خلج در بلوا شرکت داشت، اظهارات محمدباقر باقریان موحد در برگ‌های ۷ و ۱۲ پرونده اتهامی خود می‌گوید اسماعیل خلج در بلوا شرکت داشت، اظهارات محمود ذوقی‌تبار در برگ ۹ پرونده اتهامی خود دایر به شرکت محمدرضا تقی‌زاده سراجه‌ای در بلوا و تحریک مردم به آشوب، اعتراف محمدرضا تقی‌زاده سراجه‌ای به شرکت در تظاهرات و بلوا، اظهارات محمدباقر باقریان موحد در برگ ۱۲ پرونده اتهامی خود دایر به این‌که محمدرضا تقی‌زاده سراجه‌ای در بلوا شرکت داشت، اظهارات حسین شمشادی در برگ ۱۳ پرونده اتهامی خود دایر به این‌که محمدرضا تقی‌زاده سراجه‌ای مردم را تحریک به آشوب می‌نموده، اظهارات طیب در برگ ۳۰ پرونده خود دایر به شرکت سید مجتبی طالاری در بلوا، اظهارات محمود ذوقی‌تبار در برگ ۸ پرونده اتهامی خود که گفته سید مجتبی طالاری هم در بلوا بود، اقرار سید مجتبی طالاری به این شرح که من هم دنبال جمعیتی که راه افتاده بود حرکت کردم و از میدان خارج شدم و با آن‌ها رفتم.
اتهامات منتسبه و ماده استنادی در کیفرخواست را وارد دانسته قسمت دوم ماده ۷۰ قانون مجازات عمومی به اتفاق آرا شش نفر متهمین مذکور بالا را به پنج سال حبس با اعمال شاقه محکوم می‌نماید.
ه- درباره حاج محمد سردار شهرت مظلومی معروف به حاج سردار به علت فقد دلیل کافی اتهام منسبه به او را وارد ندانسته به اتفاق آرا مشارالیه را تبرئه می‌نمایند.
دو فقره چک‌های شماره ۴۶۷۰۹۲ و ۴۶۷۰۹۳ بانک کار شعبه شوش که حاج اسماعیل رضایی به نفع دولت ظهرنویسی کرده باید وجه آن‌ها به خزانه دولت پرداخت شود.
رای دادگاه با حضور دادستان و وکلای مدافع و متهمین قرائت و به متهمین محکوم ابلاغ حق خواهند داشت از رای صادره تقاضای تجدید نظر نمایند.
متن رای دادگاه برگرفته از: روزنامه کیهان، ۲۷ مرداد ۴۲، ص. ۱۰.
