نتایج یک پژوهش بر روی شیرخواران شش تا ۱۲ ماهه شهر طبس نشان می‌دهد با افزایش سن کودک، شیوع کم‌خونی کاهش می‌یابد.
کم‌خونی یک مشکل شایع بهداشتی در سراسر جهان است که می‌تواند همراه با پیامدهای مهمی از نظر اقتصادی و اجتماعی باشد. در مطالعات انجام شده، کم‌خونی بر تکامل رفتاری و ذهنی کودکان تاثیر معناداری داشته است. با توجه به شیوع بالای کم‌خونی در جهان و به ویژه در کودکان و همچنین نبود مطالعه‌ای مبتنی بر جمعیت برای تعیین وضعیت کم‌خونی در شیرخواران شش تا ۱۲ ماهه در ایران، محققان مطالعه‌ای با عنوان" بررسی شیوع کم‌خونی در شیرخواران شش تا ۱۲ ماهه " و با هدف تعیین بزرگی مشکل کم‌خونی در شیرخواران و همچنین شناسایی گروه‌های پرخطر انجام دادند.
در این پژوهش که سید محمد ریاحی و مریم محمدی، از دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، حسین مظفر سعادتی از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همچنین فرین سلیمانی از دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران انجام داده‌اند، آمده است:« این مطالعه با طراحی مقطعی – توصیفی از اول فروردین ۱۳۹۵ تا فروردین ۱۳۹۶ بر روی ۹۱۱ کودک شش تا ۱۲ ماهه تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی شهرستان طبس در استان خراسان جنوبی انجام شد. افراد مورد بررسی به روش سرشماری وارد مطالعه شدند که فراخوان به وسیله مراقبان سلامت انجام شد.»
محققان می‌گویند:« میانگین سنی شیرخواران ۱.۵±۹ ماه، میانگین وزن بدو تولد ۴۶۷.۹±۳۰۹۰ گرم و میانگین وزن فعلی ۱۱۱۲.۱±۸۶۷۸ گرم بود. میانگین قد بدو تولد ۲.۲±۴۸.۱ و میانگین قد فعلی ۴.۱±۷۱.۸ سانتی متر بود. میانگین سن مادران ۵.۶±۲۸.۹ سال بود. به طور کلی ۵۶ درصد از مادران و ۵۰.۱ درصد از پدران دارای تحصیلات زیر دیپلم بودند. براساس شاخص هموگلوبین شیوع کم‌خونی در کودکان ۳۷.۱ درصد برآورد شد. شیوع کم‌خونی با افزایش سطح سواد و سن بارداری مادران روند کاهشی داشت که این روند از لحاظ آماری معنادار نبود. شیوع کم‌خونی در کودکان ساکن شهر ۸.۷ درصد کمتر از ساکنان روستا بود و از نظر آماری نیز معنا دار بود. شیوع کم‌خونی براساس سن کودک دارای سیر نزولی و معنادار بود.»
ریاحی و همکارانش در این مقاله می‌گویند:« در بررسی رابطه قطره آهن و کاهش شیوع کم‌خونی دیده شده است که با سه ماه مصرف، کم‌خونی‌های متوسط و خفیف به مقدار چشم‌گیری کاهش پیدا می‌کنند که البته این نتیجه برای موارد با کم‌خونی شدید دیده نشده است. در مطالعات مختلف نشان داده شده که تغذیه تکمیلی با انواع ریزمغذی‌ها ارتباط معناداری با بیماری‌های کودکی از جمله کم‌خونی دارد. بنابراین، براساس نتایج این پژوهش لزوم آموزش والدین و نظارت بر مصرف مستمر مکمل‌های تغذیه‌ای توصیه می‌شود.»
در این پژوهش آمده است:« از نظر جنسیت، کم‌خونی در فرزندان پسر بیشتر بود که با نتایج مطالعات دیگر هم خوانی دارد. در مورد رابطه شغل و سواد پدر و مادر با کم‌خونی، مانند مطالعات دیگر نتایج متناقضی وجود دارد. شیوع کم‌خونی با افزایش سطح سواد مادر روند کاهشی داشت. افزایش سطح سواد مادر می‌تواند با افزایش سطح آگاهی مادر و نحوه استفاده صحیح مکمل‌های غذایی رابطه معناداری داشته باشد.»
پژوهشگران می‌گویند:« از محدودیت‌های این مطالعه می‌توان به وجود مکان‌های مختلف برای آزمایش خون اشاره کرد که می توانند از نظر کیفیت کار متفاوت باشند. با توجه به این که در این مطالعه کمابیش تمامی کودکان متولد شده به صورت سرشماری بررسی شده‌اند، از این رو تعمیم نتایج پژوهش به سایر کودکان متولد شده در این منطقه و همچنین سایر شهرستان‌های همجوار که از لحاظ فرهنگی و اقتصادی شرایط مشابه را دارند بیشتر امکان‌پذیر خواهد بود.»
در این پژوهش آمده است:« با توجه به مقدار شیوع کم‌خونی کودکان شش تا ۱۲ ماهه، جامعه مورد بررسی در طبقه‌بندی سازمان جهانی بهداشت ار نظر اهمیت بیماری کم‌خونی، در گروه بااهمیت متوسط قرارداده می‌شود. روند کاهشی که با افزایش سن در کودکان این جامعه مشاهده می‌شود، بیانگر اهمیت مکمل یاری آهن است که این موضوع نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد.»
این مقاله در چهارمین شماره دوره هفتادوهفتم مجله دانشکده پزشکی منتشر شده است.
