لوبلاگ نوشت: بعد از حضور غافل گیرکننده جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در اجلاس سران جی-7، این سوال در همه محافل سیاسی مطرح شد که آیا ابتکار دیپلماتیک امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه در مورد ایران می تواند نتیجه ای به دنبال داشته باشد.
به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: مطابق با بیانیه های منتشر شده توسط مکرون و تیم سیاست خارجی او، پاریس سه هدف عمده از طرح جدید خود دارد: کاهش تنش در منطقه بحران زده خلیج فارس، جلوگیری از خروج ایران از توافق هسته ای و برگزاری اجلاسی در آینده نزدیک بین روسای جمهور ایران و آمریکا در راستای از سرگیری مذاکرات.
قرار است دونالد ترامپ و حسن روحانی در ماه سپتامبر در مجمع سالانه سازمان ملل متحد در نیویورک حضور پیدا کنند. بسیاری امیدوارند که تلاش های مکرون در هفته های آینده نتیجه مثبتی به همراه داشته باشند. در شرایط کنونی رهبران ایران و آمریکا پیام های ضد و نقیضی را به طرف مقابل ارسال می کنند. روحانی تاکید کرده است که تنها در صورت برداشته شدن تحریم های اقتصادی با مذاکره موافقت خواهد کرد. ظریف نیز احتمال ملاقات بین رهبران دو کشور را پایین دانسته است.
تردیدی وجود ندارد که تهران و واشنگتن پیش از شروع مذاکرات مستقیم با خواسته های طرف دیگر موافقت نخواهند کرد. به همین خاطر دو طرف باید اعلام کنند که بدون هیچ پیش شرطی حاضر به شروع مذاکرات مستقیم هستند. مقامات دو کشور با دنبال کردن یک فرایند دیپلماتیک خلاقانه و انعطاف پذیر می توانند از بن بست کنونی خارج شوند. اما ابتکار عمل مکرون برای میانجیگری بین تهران و واشنگتن مزایای زیادی دارد. همه قدرت های اروپایی از طرح دیپلماتیک مکرون حمایت می کنند. علاوه بر این، رئیس جمهور فرانسه توانسته است اعتماد ایران و همچنین دونالد ترامپ را جلب کند. به یاد داشته باشید که ترامپ دو ماه پیش از سخنان مکرون در مورد رویکرد واشنگتن در قبال تهران انتقاد کرده بود.
اما تغییر رویکرد ترامپ در اجلاس سران جی-7 را می توان به شکست آمریکا در تشکیل یک ائتلاف بین المللی علیه تهران نسبت داد. کمپین فشار حداکثری ترامپ موجب نزدیک تر شدن روابط بین ایران و روسیه شد، به طوری که دو کشور در حال برنامه ریزی برای برگزاری یک مانور نظامی مشترک در خلیج فارس هستند. گسترش همکاری های استراتژیک بین تهران و مسکو میتواند منافع واشنگتن در خاورمیانه را به خطر اندازد. علاوه بر این، نباید این واقعیت را فراموش کنیم که ایرانی ها می توانند در ترافیک نفت کش های تجاری در تنگه استراتژیک هرمز اختلال ایجاد کنند. تهران همچنین از گروه های نیابتی خود در منطقه به عنوان یک نیروی بازدارنده علیه تهدیدات دشمنان بهره گرفته است. مقامات ایرانی همچنین در هفته های اخیر بارها تهدید به خروج از توافق هسته ای کرده اند. به همین خاطر رهبران اروپایی تلاش های خود را برای کاهش تنش در منطقه تشدید بخشیدند.
با وجود این، این احتمال وجود دارد که در هفته های آینده شاهد شروع مذاکرات مستقیم بین تهران و واشنگتن بر اساس طرح پیشنهادی دولت فرانسه باشیم. مطابق با این ابتکار دیپلماتیک، تهران در ازای برداشته شدن تحریم های نفتی دوباره به طور کامل از محدودیت های توافق هسته ای تبعیت میکند و سپس دو کشور در مورد مسائل غیر هسته ای گفت و گو خواهند کرد. بدون شک مسائل منطقه ای همچون جنگ داخلی یمن در مذاکرات احتمالی پوشش داده خواهند شد. البته اروپا و ایران در ماه های اخیر جلساتی را با حضور نماینده های حوثی برگزار کرده اند. مقامات آمریکایی نیز در گذشته در مورد مذاکره مستقیم با حوثی ها ابراز علاقه کرده بودند و می توانند در ادامه به این مذاکرات چند جانبه ملحق شوند. ظاهرا مکرون در هفته های اخیر توانست ترامپ را قانع کند که توانایی میانجیگری بین تهران و واشنگتن را دارد. ترامپ نیز به نوبه خود در هفته های اخیر با لحن ملایم تری در مورد ایران صحبت کرده است و به طور رسمی از ابتکار دیپلماتیک مکرون حمایت کرد.
با وجود این، گزارش های اخیر در مورد احتمال دیدار ترامپ با روحانی موجب نگرانی مقامات امنیتی و سیاسی اسرائیل شد. دولت نتانیاهو مخالف مذاکرات مستقیم بین تهران و واشنگتن است. ارتش اسرائیل در روزهای اخیر دست به حملاتی علیه نیروهای مرتبط با ایران در منطقه زد. برخی تحلیلگران هدف از حملات اخیر را شروع یک جنگ منطقه ای با ایران و جلوگیری از بدترین کابوس نتانیاهو یعنی دست یابی به یک توافق جدید ارزیابی کرده اند. در صورتی که جنگی در منطقه به راه افتد، بدون شک نیروهای آمریکایی مستقر در عراق و خلیج فارس نیز مجبور به مداخله خواهند شد. علاوه بر این، نتانیاهو ماه آینده کار دشواری برای پیروزی مجدد در انتخابات سراسری خواهد داشت. هنوز مشخص نیست که آیا دولت ترامپ توانایی کنترل کردن رفتار دولت نتانیاهو را دارد.
اما بعید به نظر می رسد که ترامپ تمایلی برای ایجاد شکاف بین واشنگتن و تل آویو داشته باشد. البته ترامپ در گذشته بارها از جنگ های پرهزینه آمریکا در خاورمیانه انتقاد کرده بود و خواستار خروج نیروهای کشورش از منطقه شده است. به همین خاطر دولت نتانیاهو و هوادارانش در واشنگتن نمی توانند به راحتی ترامپ را برای حرکت به سمت تقابل با تهران قانع کنند. هم زمان، ابتکار دیپلماتیک مکرون فشار بر دولت ترامپ را افزایش داده است. در صورتی که ترامپ تعامل با دولت روحانی را رد کند، این احتمال وجود دارد که اروپایی ها تلاش های خود برای دور زدن تحریم های آمریکا را افزایش دهند. مطابق با گزارش های منتشر شده، مکرون در هفته های اخیر یک خط اعتباری 15 میلیارد دلاری را در چارچوب سیستم اینستکس به ایرانی ها پیشنهاد داده است. این سیستم پرداخت مالی به ایران اجازه می دهد که تجارت با شرکت های اروپایی را ادامه دهد.
کریس مورفی سناتور آمریکایی از موافقت ترامپ با طرح فرانسه برای پرداخت ۱۵ میلیارد دلار به ایران در مقابل بازگشت از کاهش تعهدات برجامی خبر داد.
