نفس ریال ایران به شماره افتاد/ یک ریال یک دلار نشد!

یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر کاهش ارزش پول ملی سیاست های اقتصادی اشتباه و ناگهانی است که بعضا در اقتصاد کشور اعمال می شود، نگاهی به روند ارزش ریال طی 10 سال اخیر حاکی از آن است که با وجود اعمال سیاست ارزی شناور مدیریت شده، ارزش پول کشورمان نسبت به سایر ارزها روندی نزولی را در پیش گرفته است.

در سال 80 هر دلار در مقابل 792 تومان خرید و فروش می شد که امروز هر دلار در مقابل 1700 تومان خرید و فروش می‌شود، یعنی ارزش ریال در مقابل هر دلار با کاهش شدیدی مواجه شده است. در سال 81 نرخ هر دلار به 799 تومان و در سال 82 به 832 تومان رسید.

در سال 83 این نرخ به 874 و در نهایت در سال 84 بود که نرخ دلار به بالای 900 تومان برای اولین بار رسید و در سالهای پس از آن نرخهایی معادل 900 تومان را تجربه کرد.

نرخ دلار آزاد در پایان سال 84 به حدود 904 تومان، در سال 85 حدود 922 تومان، در سال 86 معادل 935 تومان و در سال 87 حدود 966 تومان شد. قیمت دلار در بازار آزاد در پایان سال 88 معادل 1000 تومان و در پایان سال 89 حدود 1100 تومان فروخته می شد.

بررسی روند کاهش ارزش ریال روند ثابتی را نشان نمی دهد و در سالهای مختلف با وجود تلاش دولت برای تثبیت ارزش آن، به دلیل تاثیرگذاری عوامل متعدد سیکل متغیری را می توان برای آن در نظر گرفت. کاهش ارزش ریال فقط در مقابل دلار اتفاق نیافتاده است و در مقایسه با سایر ارزها مانند یورو نیز این کاهش را می توان دید.

ارزش برابری ریال در مقابل دلار

نرخ برابری ارزهای مختلف نشان می دهد که ریال ایران در برابر دلار به یکی از کم ارزش ترین پولها تبدیل شده است. حتی اگر دلار آمریکا را در برابر نرخی 1129 تومان بانک مرکزی قرار دهیم، باز هم به این واقعیت پی خواهیم برد. دیگر در محاسبه کم ارزش ترین پولهای رایج دنیا، ریال ایران همتراز با پول کشورهای زیمبابوه، ویتنام، اندونزی و گینه در مقابل دلار قرار می گیرد.

پیش بینی افزایش نرخ تورم ایران نیز مزیدی بر علت است، تورم 3 درصدی آمریکا و تورم بالای 20 درصدی ایران باعث تحلیل ارزش ریال در برابر دلار شده است.

نوسانات بازار ارز این روزها بیش از پیش به کاهش ارزش ریال دامن زده است، ریالی که هر روز صفرهایش بیشتر می شود و این اتفاقات دست به دست هم داده است تا نفس ریال به شماره بیافتد و بانک مرکزی به عنوان متولی حفظ ارزش پول ملی هم نتواند کاری از پیش ببرد.

پول ایران در کشورهای همسایه

نکته جالب اینکه ارزش ریال در کشورهای همسایه مان هم به شدت کاهش یافته است، نوسان پرافت و خیز ارز در بازار ایران منجر به کاهش ارزش پول ایران در کشورهای همسایه شده است.

برخی از کشورهای همسایه که پیش از این ریال ایران را از مسافران و زائران قبول می کردند دیگر حاضر به دریافت ریال ایران نیستند، نمونه بارز آن کشور همسایه عراق است. پیش از این، ایرانیان و زائران ایرانی که به این کشور سفر می کردند، در خرید و تبادلات خود پول رایج کشورمان را ارائه می کردند، اما مدتی است که فروشندگان این کشور هم ریال را قبول نمی‌کنند و از دریافت آن امتناع می ورزند.

پول ایران در مقابل درهم نیز ارزش خود را از دست داده است، پیش از این هر 100 ریال ایران در مقابل هر 130 درهم عراق قرار می گرفت اما هم اکنون هر 100 ریال ایران در مقابل هر 70 درهم عراق معامله می شود. حتی کشور عراق هم برای تقویت پول خود تصمیم به حذف سه صفر از واحد پولی خود گرفته است.

اتفاقات اخیر اقتصاد ایران مثل عدم گشایش ال سی و سیاست های غلط ارزی باعث شده است که عده ای تصور کنند دیگر ریال کارآیی قبلی را ندارد و تصور تبدیل آن به یک پول پرقدرت اشتباهی بیش نیست و باید هر چه سریع تر برای تغییرات اساسی اقداماتی جدی صورت گیرد.

جراحی پولی و حذف صفرها

تبدیل ایران به کشور قدرتمند منطقه در افق 1404 و جذب سرمایه های خارجی نیازمندی پولی قوی است، شاید به همین دلیل هم بود که بانک مرکزی تصمیم به حذف صفرها از پول ملی گرفت تا بتواند پول ملی را قدرت ببخشد، اما با اجرای هدفمندی یارانه ها و شرایط خاص تورمی کشور، جراحی دیگری در اقتصاد بیمار کشورمان در هاله ای از ابهام قرار گرفته است.

این در حالی است که بسیاری از کالاهای وارداتی و لوکس دیگر با ریال خرید و فروش نمی شود و فروشندگان برای جلوگیری از ضرر و زیان ناشی از تغییرات نرخ ارز دلار، کالاها را با دلار خرید و فروش می کنند و دیگر ریال در این معاملات جایی ندارد و اگر مشتری دلاری در اختیار نداشته باشد، میزان پول پرداختی به دلار محاسبه شده و به ریال پرداخت می شود.