arrow-right-square Created with Sketch Beta.
کد خبر: ۵۰۳۸۹۲
تاریخ انتشار: ۰۲ : ۲۳ - ۰۶ مهر ۱۳۹۸
اسناد ویکی لیکس در «انتخاب»؛ شماره ۵۵ - بخش چهارم/

سودان و اعراب: خواهران ناتنی شاید، برادر هرگز / روایتی از نگاه مثبت صدام حسین به سودان بابت حمایت از او در جنگ 8 ساله علیه ایران

روابط عاشقانه اولیه که میان شورای فرماندهی انقلاب و صدام حسین وجود داشت و اغلب هم در حالت خصوصی رد و بدل می‌شد اکنون فروکش کرده و به سردی گراییده. بهرحال صدام حسین بر کشوری سکولار حکمرانی می‌کند که ارتباطی با بنیادگرایی اسلامی ندارد هرچند شورای فرماندهی انقلاب با حمایت جبهه اسلامی صد‌ها حامی سکولار سودانی را دستگیر و پاکسازی کرده است.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

سودان و اعراب: خواهران ناتنی شاید، برادر هرگز / روایتی از نگاه مثبت صدام حسین به سودان بابت حمایت از او در جنگ 8 ساله علیه ایران

«انتخاب» اسناد ویکی لیکس در رابطه با ایران را که متعلق به سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ است، را به صورت روزانه و به منظور آگاهی مخاطبان نسبت به تحولات و اتفاقات گذشته، منتشرمی کند.

سرویس تاریخ «انتخاب»: سفارت آمریکا در خارطوم در گزارشی سری به تاریخ یکشنبه ۱۲ فروردین ۱۳۶۹، درباره ارتباطات خارجی سودان گزارشی ارائه کرده است.

به گزارش «انتخاب»؛ متن این سند که ویکی لیکس آن را منتشر کرده، در زیر آمده است:

سودان و اعراب: خواهران ناتنی شاید، برادر هرگز

طبقه بندی: محرمانه

یکشنبه 7:32 دقیقه اول آوریل 1990

از: سفارت آمریکا در خارطوم

به: وزیر امورخارجه و سازمان اطلاعات دفاع

عربستان سعودی

  1. عربستان بیش از هر کشوری می تواند نقشی تعیین کننده در حل مشکل بیکاری گسترده، کمک های مستقیم دولتی و تجارت و سرمایه گذاری خصوصی در سودان ایفا کند. در حالیکه 350 هزار سوداین دارای مدرک در عربستان سعودی کار می کنند (و حدود 150 هزار نفر هم هیچگاه از حج برنگشته اند) عربستان بالاترین نرخ اشتغال خارجی را دارد. از آنجا که اغلب این کارگران از کانال های غیررسمی از سودان می آیند، محاسبه تعداد آنها دشوار است. بر اساس یک گزارش در سال 1985 کل ارزش درآمدی این کارگران تا 2.9 میلیارد دلار یعنی یک سوم GNP سوادان می رسد. اما درآمد رسمی این کارگران در سال 1988 به 445 میلیون دلار رسید که 78 درصد بودجه نقدی سودان را شامل می شد. از زمان کودتا نه تنها درآمد غیررسمی این کارگران به سالانه 300 میلیون دلار کاهش پیدا کرده (و شاید کمتر) اما درآمد غیررسمی توانسته بخش اعظم سرمایه خصوصی موردنیاز را تامین کرده، اما در عین حال کمپین مبارزه با فساد شورای فرماندهی انقلاب هم باعث کمتر شدن آنها شده است. کارگران ترجیح می دهند پس انداز خود را در حساب های خارجی نگه دارند که خانواده هایشان در زمان مسافرت به خارج می توانند از آنها استفاده کنند.
  2. عربستان سعودی به دلیل بالا بودن تقریبی حقوق، مقصد دلخواه سودانی های بلندپرواز است. همواره می توان صف طولانی دریافت ویزا را خارج از سفارت عربستان در خارطوم مشاهده کرد. کارگران سودانی در عربستان از افراد حرفه ای (دو سوم دکترهای سودان در خارج از این کشورند) تا کارگران ساختمانی متغیرند. دولت عربستان همواره کمک های نامنظمی، اخیرا 207 میلیون ریال (55.2 میلیون دلار) برای بازسازی جاده خارطوم به فرودگاه سودان پرداخت کرده است. عربستانی ها بصورت کلی از کمک های نظامی خودداری کرده اند. مثلا آنها اخیرا درخواست دولت سودان برای یک کشتی دریایی کوچک با هدف گشت مبارزه با قاچاق در دریای سرخ را رد کردند. البته بر اساس گزارش ها آنها هزینه خرید 40 تانک و 40 نفربر زرهی را از چین در سال 1989 در کنار تسلیحاتسبک تقبل کرده اند. صندوق پول عربستان و صندوق توسعه این کشور هزینه انواع پروژه های اقتصادی توسعه ای را تامین کرده اند که 50 تای آنها در حال انجام است. احیای برنامه کشاورزی گزیرا و یک فرودگاه جدید در بندر سودان نمونه هایی از پروژه های بزرگ در حال انجام است. بر اساس ارقام سال 1988 سازمان های عربستانی بیش از 1.2 میلیارد دلار بصورت وام به سودان پرداخت کرده اند که بزرگترین وام پرداختی به یک کشور است. بر اساس گزارش ها، تمایل عربستان به ارایه وام به دلیل اختلاف آنها با شورای فرماندهی انقلاب، اخیرا کمتر شده است.
  3. ارقام رسمی تجارت تایید می کند که عربستان بزرگترین شریک تجاری سودان است. در شش ماهه اول 1989 صادرات سودان – اکثرا شامل دام (شتر و بز)، بذر کنجد و ذرت – به 276624000 پوند و واردات – بنزین و تجهیزات حمل و نقل – به 316627000 پوند می رسد. عربستانی ها همچنین جزو سرمایه گذاران خصوصی مهم در سودان بوده اند که شاهزاده محمد الفیصل (بانک اسلامی فیصل) شیخ مفروض سالم بن محفوظ (بانک عربستان-سودان) شیخ عابد لطیف غوراب (گروه دلاح البرکه) شیخ عمر بن لادن (شرکت های بن لادن) و ابراهیم الافندی می شود. هرچند سرمایه گذاران عربستانی بصورت شخصی توسط شورای فرماندهی انقلاب در کنفرانس سرمایه گذاری اخیر مورد توجه قرار گرفتند اما گزارش های تجاری نشان می دهد عربستانی ها و دیگر سرمایه گذاران عرب عدم تمایل آشکاری به ریسک دارایی های خود در سودان دارند. ظاهرا سرمایه گذاری خصوصی عربستان به جای توسعه در حال کاهش است.
  4. ارتباط سودان با عربستان با اتصالات اسلامی تقویت و هم تضعیف می شود. تقریبا همه مسلمانان سکولار سودان نیز حداقل یکبار در حج شرکت می کنند. عربستان همچنین تا حد زیادی به سازمان های سودانی شامل نهاد اسلامی خارطوم کمک کرده است. در مقابل اما گرایشات مذهبی سودان از جمله عناصری است که بیشترین ناراحتی را در میان عربستانی ها ایجاد کرده است. رهبران مذهبی فرقه وهابی در عربستان از اعمال مذهبی معمول در میان سودانی ها مانند زیارت ائمه اطهار، تقلید از فقهای زنده و پیش گویی های مذهبی، راضی نیستند. از نظر سیاسی نیز عربستانی ها از رقابت اسلامی بین فرق صوفی و جبهه ملی اسلامی ناراضی هستند. به دلیل آنکه بنیادگرایی اسلامی همیشه نوعی ضدیت با عربستان را به همراه دارد، انها از فعالیت های شبه نظامیان مثل همراهی با ایران، که درمیان برخی مقامات سودانی دیده می شود، ناراضی هستند. این مسئله همچنین نشان دهنده عدم تمایل عربستان به حمایت از هر کشوری است که تلاش دارد از نسخه ای از اسلام، تندتر از حرمدار دو شهر، پیروی کند. عربستانی ها همچنین از استفاده گسترده حدود در سودان ناراضی هستند که موجب جلب توجه بیشتر به اجرای شریعت در عربستان می شود. عربستانی ها که ملت یکپارچه اسلامی خود را با جوامع مختلط مانند سودان متمایز می دانند، ترجیح می دهند تا سودانی ها درباره شریعت مصالحه به خرج دهند تا به صلح و هارمونی و ثبات مذهبی منجر شود. پیوندهای سودان به لیبی رادیکال نیز موجب نارضایتی بیشتر عربستان شده است که این مسئله همین حالا موجب کاهش کمک عربستان به سودان شده است.

عراق

  1. روابط عاشقانه اولیه که میان شورای فرماندهی انقلاب و صدام حسین وجود داشت و اغلب هم در حالت خصوصی رد و بدل می شد اکنون فروکش کرده و به سردی گراییده. بهرحال صدام حسین بر کشوری سکولار حکمرانی می کند که ارتباطی با بنیادگرایی اسلامی ندارد (یکی از معارضان عراقی متعلق به الدعوه در سال 1988 در لابی هتل هیلتون خارطوم کشته شد) هرچند شورای فرماندهی انقلاب با حمایت جبهه اسلامی صدها حامی سکولار سودانی را دستگیر و پاکسازی کرده است. سفر عمر البشیر و محمد الخلیفه از اعضای شورای فرماندهی انقلاب با استقبال گرم صدام و دولت عراق مواجه شد و درخواست آنها برای کمک های نظامی بویژه بعد از گرفتن کرموک توسط ارتش آزادیبخش خلق سودان با دست و دلبازی و با یک هواپیمای AN-12 شوروی و ارسال مهمات و تسلیحات سبک پاسخ داده شد. سودانی ها نظریه هایی برای این دوستی توسط صدام حسین دارند. مسلما صدام نیز مانند مبارک از صادق المهدی خوشش نمی آید که با ایرانی ها ارتباط نزدیک دارد و لذا دلیلی برای استقبال از جانشینی او دارد. صدام همچنین احتمال دارد که با یک دولت نظامی احساس نزدیکی کند، مسلما بیش از دولت دموکرات قبل از آن. بعلاوه، صدام با چشم انداز تبدیل شدن به رهبر جهان و سیاست های خود در لبنان که با انتقاد همراه بوده، می تواند نزدیکی بیشتری با دولت سودان داشته باشد. نهایتا صدام به دلیل داوطلبان سودانی (ده ها هزار سودانی در عراق وارد کارهای پشتیبانی از جنگ) در جریان جنگ های ایران و عراق شدند و همچنین او شخصا از جنگ سودان با غیراعراب حمایت می کند و تمامی این عوامل در روابط او تاثیرگذار است.
  2. روابط دوستانه صدام به شورای فرماندهی انقلاب باعث شده است بزرگترین نهاد عراقی در سودان، حزب بعث عراق، در شرایط خوبی قرار گیرد. حزب بعث که بیشتر متشکل از دانشجویان سودانی است که زمانی در بغداد درس خوانده اند، هرچند کوچک اما در میان حرفه های های سودان تاثیرگذار است و غالبا حامی حکومت سکولار و مخالف جبهه ملی اسلامی است. بعد از کودتا با حزب بعث مهربانانه برخورد شد و تنها تعداد کمی از رهبران آن دستگیر شدند. اعضای این حزب که تمایل داشتند در مخالفت با شورای فرماندهی انقلاب به کمونیست ها و دیگر سکولارها بپیوندند، بین وفاداری به عراق و ایدئولوژی سکولاریسم گیج شده بودند. به همین دلیل آنها برای پیوستن به احزاب دیگر و امضای منشورهای ضدیت با شورای فرماندهی انقلاب دچار تردید بودند. این عدم قطعیت در دوره اعتصاب پزشکان در دسامبر 1989 نیز مشهود بود زیرا بسیاری از بعثی ها بخصوص در حوزه حقوقی، تمایلی به درگیری در این مسئله نداشتند. بعد از این اعتصاب بسیاری از بعثی ها نیز به همراه دیگر چپ ها دستگیر شدند. تقریبا در همان زمان عراق نیز مانند دیگر کشورهای عربی با دولت سودان اختلافاتی را پیدا کرده و کمک های مهم خود را قطع کرد. تاصیر موتاصیر، رییس حزب بعث اخیرا به یکی از وکلای خود گفته بود که همه کمک های خود را به سودان متوقف کند.
نظرات بینندگان