خود انتقادی محسن هاشمی از مديريت شهری اصلاح طلبان: ميراث ما برای تهران چه خواهد بود؟

محسن هاشمی در مراسم روزتهران در کاخ گلستان 15 مهر 98 طی سخنانی گفت: 
در هفته تهران قرار داریم و ترجیح می دهم بجای سخنانی تشریفاتی، در این جلسه که بمناسبت روزتهران برگزار می گردید، قدری صریح و کاربردی به موضوع مدیریت شهری بپردازیم، البته نمی خواهم که این جلسه که در فضایی تاریخی ومیراثی برگزار می گردد، تلخ شود اما شاید بی مناسبت هم نباشد که به میراث جهانی که در آن قرار داریم یعنی کاخ گلستان اشاره کنم.

این بنا که ریشه در دوره صفویه و زندیه دارد در دوره قاجاریه تکمیل شد و حدود 220 سال قبل به اتمام رسید و رخدادهای مهمی در تاریخ ایران در این مکان اتفاق افتاده است وبه جهت معماری منحصر بفرد آن ، 24 سال قبل توسط یونسکو بعنوان میراث جهانی ثبت گردید.

با وجود آنکه معمولا در تاریخ به دوره قاجاریه با بیرحمی اشاره می شود اما برخی از بناها وپروژه های عمرانی که درکشور صورت گرفته است، میراث دوره قاجار است از جمله نخستین سیستم حمل ونقل ریلی در تهران وایران که با نام ماشین دودی توسط ناصرالدین شاه در 150 سال قبل به بهره برداری رسید و تا حدود 60 سال قبل مردم تهران را در مسیر شهر ری جابجا می کرد.

حال پرسش اینجاست که میراث ما برای تهران چیست؟، ما می توانیم در تبلیغات و سخنرانی دستاوردهایی برای خود عنوان کنیم اما تاریخ بدون نظر ما و براساس واقعیات در مورد کارنامه ما قضاوت خواهد کرد.

نمی خواهم بگویم که صرف انجام پروژه های عمرانی، آنهم بدون مطالعه صحیح ، یک دستاورد مثبت است اما سخن گفتن ونقد کارنامه دیگران بدون داشتن دستاوردهای عینی و واقعی نیز پذیرفته نیست و ما نیازمند انجام فعالیتهای ماندگاری هستیم که تهران و شهروندان تهران آینده با آن ما را بخاطر بیاورند.

بنابراین ما نیاز به عملگرایی و واقع گرایی در مدیریت شهری تهران داریم و اگر امروز با این انتقاد و خود انتقادی مواجه هستیم که در این دوسال سپری شده از عمر مدیریت شهری، دستاوردهای عینی و واقعی کافی را تحقق نبخشیدیم نباید با گارد و پاک کردن صورت مساله، به این موضوع بپردازیم.

عملگرایی و واقع گرایی که ذیل مفهوم کلیدی عقلانیت تعریف می شود به معنای در نظر گرفتن شرایط زمانی و مکانی و محدودیتها، فرصتها و تهدید ها در تصمیم گیری و بدست آوردن بیشترین منافع با کمترین هزینه برای جامعه است.

در مقابل عملگرایی و واقع گرایی، شعار گرایی و ایده گرایی قرار دارد که بجای واقعیتها براساس ذهنیت ها عمل می کند و سعی می کند با گفتار درمانی و تبلیغات، فقدان دستاوردهای عینی را جبران کند و شاید این نوع فعالیت سیاسی در کوتاه مدت بتواند جواب بدهد اما قطعا در دراز مدت شهروندان از مدیریت شهری کارنامه و نتایج واقعی را مطالبه می کنند.

بطور نمونه ما در ابتدای مسئولیت خود در مدیریت شهری تهران اقدام به نظرسنجی کردیم و حدود 93 درد از شهروندان، آلودگی هوا و ترافیک را بعنوان معضل اصلی تهران عنوان کردند و آسیبهای اجتماعی و بافتهای فرسوده در اولویتهای بعدی مسایل تهران بودند، حالا باید ببنیم ما برای حل این مسایل واقع گرایانه وعملگرایانه برخورد کرده ایم؟

برای تقویت وتوسعه ناوگان حمل ونقل عمومی ما فرصتهای مناسبی در اختیار داشته ایم، دولت مصوباتی را برای تامین 9 هزار اتوبوس داشت که ما می توانستیم بخش قابل توجهی از این ناوگان را توسط کارخانجات داخلی، در داخل تولید کنیم که هم اشتغال ایجاد می کرد و هم کمبود شدید وفرسودگی ناوگان اتوبوسرانی تهران که در دهسال اخیر افزایش چشمگیری نیافته جبران می کرد اما این اتفاق تاکنون رخ نداده ودر سه سال اخیر شش هزار اتوبوس شرکت واحد افزایش نیافته است.

در حوزه تامین تجهیزات ثابت ومتحرک مترو نیز ما عملا اقدام جدی نکرده ایم وبا وجود اعتبار 2 میلیارد یورویی دولت، نتوانسته ایم هنوز از این فرصت استفاده کرده و 1300 واگن مترو را که قبلا در 200 کیلومتر سرویس می دادند اما اکنون باید در 300 کیلومتر سرویس بدهند را افزایش جدی بدهیم.

حتی اقدامات سهل و نسبتا کم هزینه ای مانند احداث تونلهای مترو که دستگاههای حفار خودکار آن نیز در حال حاضر بیکار است و بعضا از تهران خارج شده اند نیز معطل مانده است.

در حوزه نوسازی بافتهای فرسوده و آُسیبهای اجتماعی نیز ما ظرفیتهای مناسبی داریم که می توانیم آنها را فعال و اشتغال و نشاط ایجاد کنیم.

شاید برخی بگویند که مشکل اصلی رکود در مدیریت شهری تهران، کمبود نقدینگی و ضعف منابع مالی است در حالیکه این مساله را نیز می توان با راهکارهای عملگرایانه حل کرد.

ما هفتاد هزار پرونده در کمیسیون ماده صد داریم که عدم اندیشیدن تدبیر برای آن باعث نارضایتی ، رانت و فساد می گردد که بخشی از همین پرونده ها وتصمیمات معطل در حوزه شهرسازی می تواند منابع کافی را برای مدیریت شهری تامین کند.

مجتمعهای ایستگاهی خود ظرفیتی بسیار مناسب است که مبانی قانونی محکمی دارد و می تواند دهها هزار میلیارد تومان منابع را بهمراه اصلاح الگوی شهرسازی و نزدیک شدن به TOD را برای تهران به ارمغان بیاورد.

حتی ما می توانیم از ظرفیت زیرساختهای بلا استفاده در حوزه فرهنگی، ورزشی و هنری مدیریت شهری و پارک حاشیه ای نیز که نه تنها هزینه ای ندارد بلکه می تواند درامد هم ایجاد کند به درستی استفاده کنیم.

در مجموع اگر شهرداری و شورای شهر بر محور عملگرایی و واقع گرایی حرکت کنند می توانند تحول محسوسی را در دوسال باقیمانده از مسئولیت این دوره ایجاد کنند.