شیوع آمبلیوپی در کل دنیا حدود ۳ درصد است و خانواده‌ای که کودک ۴ تا ۶ ساله دارد، باید این حساسیت را داشته باشد که کودکش را برای غربالگری به پایگاه‌های دائم و غیردائم بیاورد و در آنجا در سه مرحله و در سنین ۴ و ۵ و ۶ سالگی غربالگری می شود.
مجید رضا زاده معاون توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی کشور در برنامه زنده تلویزیونی روی خط خبر در خصوص اختلالات نابینایی گفت: همانطور که می دانیم علل کم بینایی و نابینایی دو دسته بزرگ هستند. یک دسته علل ژنتیکی که در صورتی که قبل از تولد تشخیص داده بشوند و ژن معیوب شناسایی شود، اینها قابل پیشگیری هستند و بخشی از برنامه های سازمان بهزیستی در این زمینه است. همچنین بخشی ازعلل معلولیت ها و نابینایی هم ناشی از اختلالاتی هست که در واقع ما به آنها عیوب انکساری می‌گوییم. مثل مشکلاتی از قبیل آب مروارید یا کاتاراکت، بحث‌هایی مربوط به رتینوپاتیهای دیابتی و ... در این زمینه هم سازمان بهزیستی برای این مشکلات برنامه دارد که اهم این برنامه‌ها غربالگری است.
وی با اشاره به اینکه در شروع فصل غربالگری آمبلیوپی هستیم، گفت: یکی از علل نابینایی و کم بینایی تنبلی چشم است که در کودکان اتفاق می افتد و اگر بتوانیم این را زودهنگام و به موقع تشخیص بدهیم و با مداخله به موقع و در سن زیر ۶ سالگی می توانیم از آن پیشگیری کنیم تا نابینایی اتفاق نیفتد.
رضا زاده افزود: شیوع آمبلیوپی در کل دنیا حدود ۳ درصد است و خانواده‌ای که کودک ۴ تا ۶ ساله دارد، باید این حساسیت را داشته باشد که کودکش را برای غربالگری به پایگاه‌های دائم و غیردائم بیاورد و در آنجا در سه مرحله و در سنین ۴ و ۵ و ۶ سالگی غربالگری می شود.
وی بر لزوم مراجعه در این سنین تاکید کرد و افزود: زمان طلایی مداخله زیر سن ۶ سالگی است و گفته میشود بعد از ده سالگی کار دیگری نمی‌شود انجام داد. درمان برای کودک مبتلا در زیر سن ۶ سال قطعی است.
رضا زاده گفت: حدود ۲ هزار پایگاه ثابت داریم که غربالگری آمبلیوپی را در تمام طول سال انجام می‌دهند. همچنین از آغاز آبان ماه تا پایان آذر ماه در تمامی مدارس، مهدهای کودک پایگاه‌های بهزیستی و همچنین پایگاه‌های بهداشتی (بر اساس تفاهم نامه امسال ما با وزارت بهداشت) این کار صورت می گیرد.
وی افزود: سطح بعدی اپتومتری است که اگر تشخیص قطعی سلامت چشم کودک در غربالگری صورت نگیرد، به اپتومتریست‌ها ارجاع می شود و اپتومتریست بررسی می کند و اگر لازم باشد به پزشک ارجاع می دهد و ذکر این نکته نیز ضروری است که در سطح اول باید هزینه پرداخت بشود و در سطح دو و سه رایگان است. همچنین هزینه افراد نیازمند را بهزیستی تقبل می کند.
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان بهزیستی کشور، وی گفت:همانطور که می دانیم تنبلی چشم یکطرفه هست و معمولا وقتی مغز تشخیص بدهد که یک چشم خوب نمی‌بیند و قسمتی دیگر خوب می بیند آن قسمت مغز را خاموش می کند و دیگر بعد از ده سالگی روشن نمی شود. ما باید به سرعت بیمار را شناسایی و درمان کنیم تا با بستن یک چشم یا با عینک و یا با جراحی آن مرکز مغز را فعال نگاه داریم.
معاون توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی کشور علل "تنبلی چشم" را در سه گروه دسته بندی کرد و افزود: در گروه اول در مسیر انتقال تصویر اشکال وجود دارد مثل آب مروارید و اختلالات از این قبیل که با جراحی درمان می شود.
گروه دوم عیوب انکساری مثل نزدیک بینی و دوربینی است که با عینک رفع میشود و در گروه سوم موارد مربوط به عضلات چشم مثل دوبینی است که با جراحی برطرف می شود.
۵۰ درصد نابیناییها ناشی از اختلالات و مشکلات ژنتیکی هستند
رضا زاده با عنوان این مطلب که تقریبا همه نابینایان و بخش کمی از کم بینایان نزد بهزیستی پرونده دارند، افزود: برای این افراد ما دو دسته کار انجام می دهیم. که یکی غربالگری آمبلیوپی یا تنبلی چشم و دیگری بررسی علل ژنتیکی نابینایی است که نشان میدهد بالغ بر ۵۰ درصد از نابیناییها ناشی از اختلالات و مشکلات ژنتیکی هستند.
وی گفت: برخی مشکلات ژنتیکی ناشناخته هستند اما برای تشخیص ژنهای شناخته شده برنامههای ویژهای در بهزیستی داریم و امسال هم برنامهای را شروع کردیم به مدت ۳ تا ۴ سال که همه معلولین تحت پوشش سازمان را از لحاظ ژن معیوب بررسی می کنیم تا ژن معیوب شناسایی شود و همچنین یک "بانک ذخیره ژنتیک" با دانش بومی توسط متخصصین داخلی تشکیل خواهد شد.
وی افزود: از بانک ژنتیک برای پیشگیری از معلولیتها استفاده خواهیم که هزینه تمام اینها اعم از غربالگری، مشاوره، آزمایش ها و ... بر عهده سازمان بهزیستی است چون برای معلولین انجام می شود و آنها تحت پوشش بهزیستی هستند.
پیشگیری از تولد کودک نابینا با مشاوره پیش از ازدواج و پیش از تولد کودک
معاون توسعه پیشگیری بهزیستی گفت: بخش زیادی از معلولیتها ناشی از اختلالات ژنتیک هستند و برای پیشگیری از این معلولیتها باید بتوانیم از اختلالات ژنتیک پیشگیری کنیم. اختلالات ژنتیک نیز در بسیاری از موارد ناشی از موارد دو طرفه است که هم زن و هم مرد ژن معیوب را دارند.
وی افزود: اگر ما بتوانیم ژنهای معیوب را بشناسیم و بدانیم در چه افرادی هست می توانیم درخود این افراد و خانواده هایشان این ژن را شناسایی کنیم و برای ازدواج و فرزند آوری به آنها مشاوره بدهیم. البته با پیشرفت علم در دنیا هم ممکن است بشود ژن معیوب را برداشت و ژن سالم را جایگزین کرد که این کار پیشرفته ای است که باید در زمانهای آتی انجام شود.
بسیاری از معلولیتها با آگاه‌سازی قابل پیشگیری است
رضا زاده گفت: در سازمان بهزیستی چند دسته اقدامات انجام می دهیم که قسمت اساسی آنها شامل" آگاه سازی" است و اگر گروه هدف ما که مردم هستند در خصوص مسائل و مشکلات معلولیت آگاه شوند، قدم بزرگی که برای پیشگیری از معلولیتهاست.
وی افزود: بخش عمده کار آگاه سازی است مثلا پیشگیری ناشی از معلولیتهای مین. بخشی از کار غربالگریهاست که در نابینایی و ناشنوایی انجام می شود و بخشی مشاوره و آزمایشهای ژنتیک هست و اگر افراد بدانند که باید این اقدامات را انجام بدهند ازدواج و فرزندآوریشان باید چگونه باشد، از معلولیتها پیشگیری میشود.
