سقوط قیمت گوجه‌فرنگی و مقاومت کارخانه‌داران، مراسم سنتی و خانوادگی را زنده کرد.
«رب‌گیری در خانه ایرانی‌ها دوباره احیا شده، کافی است این روزها به اینستاگرام سرک بکشید تا با انبوهی از تصاویر مراسم رب‌گیری در خانه‌ها مواجه شوید. حالا بعد از سرکشی‌های قیمت گوجه‌فرنگی و رب، نرخ گوجه‌فرنگی به سراشیبی تندی افتاده است؛ تا آنجا که هر کیلوگرم گوجه‌فرنگی را تنها ۵۰۰ تا ۸۰۰ تومان از کشاورزان می‌خرند و بسیاری از کشاورزان جنوبی می‌گویند که گوجه‌هایشان را به دامداری‌ها فرستاده‌اند تا خوراک گاو و گوسفندها شود. در این میان کارخانه‌داران که قیمت هر قوطی رب گوجه‌فرنگی را پارسال تا ۲۴هزار تومان هم رسانده بودند، با سقوط قیمت گوجه‌فرنگی حاضر به عقب‌نشینی از مواضع‌شان نیستند و هر قوطی رب گوجه‌فرنگی در بازار تهران بین ۱۵ تا ۱۸هزار تومان فروخته می‌شود. از قیمت که بگذریم بسیاری از خانواده‌ها می‌گویند به کیفیت رب صنعتی اعتماد ندارند و ترجیح می‌دهند در خانه‌هایشان رب تهیه کنند.
گوجه ارزان شد اما رب نه
اوایل پاییز سال گذشته بود که قیمت گوجه‌فرنگی با بیش از ۴۰درصد افزایش نسبت به ماه قبل به حدود ۷هزار تومان رسید؛ اتفاق عجیبی که به دنبال آن قیمت رب گوجه‌فرنگی نیز افزایش چشمگیری پیدا کرد؛ به طوری که قیمت هر قوطی در برخی برندها و مغازه‌ها تا ۲۰هزار تومان و در سایت‌های فروش آنلاین نیز به بیش از ۲۴هزار تومان رسید.
این اتفاق در حالی رخ داد که قیمت رب گوجه‌فرنگی در ۶ ماهه ابتدایی پارسال ۶هزار تومان بود و بعد از گرانی گوجه به ۱۳هزار و ۸۰۰ تا ۱۸هزار تومان رسید و جالب است که قیمت را تا ۲۴هزار تومان هم رساندند.
در هفته‌های گذشته قیمت گوجه کاهش چشمگیری داشته و هر کیلو گوجه‌فرنگی بین هزار و ۷۰۰ تا ۲هزار تومان است که برای کارخانه‌دار بسیار پایین‌تر از این تمام می‌شود.
اگرچه گوجه ربی در تره‌بار کیلویی ۸۰۰ تومان است اما قیمت یک قوطی رب گوجه‌فرنگی ۲۰هزار تومان است. کارخانه‌ها همچنان رب را با قیمت قبل می‌فروشند و تغییری در قیمت آن نداده‌اند. با آن که از هر ۴ کیلوگرم گوجه یک کیلوگرم رب به دست می‌آید، حتی با احتساب هزینه‌های مختلف نظیر قوطی، در پلاستیکی، کارتن، حقوق کارگران و سود کارخانه‌دار، قیمت فعلی رب برای مصرف‌کننده بالاست و این موضوع باعث شکایت مردم شده و آنها ترجیح داده‌اند به جای خرید رب‌های گران کارخانه‌ای خودشان رب بپزند و استفاده کنند.
رب باید گران‌تر شود؟
طبق استاندارد برای تولید هر کیلوگرم رب گوجه‌فرنگی ۴کیلوگرم گوجه‌فرنگی مصرف می‌شود. اگر قیمت گوجه ربی را در گران‌ترین حالت ممکن هزار تومان در نظر بگیریم، قیمت خالص گوجه‌ای که در هر قوطی استفاده می‌شود، ۴هزار تومان است، حتی اگر قیمت قوطی و مواد دیگر همچنین حقوق کارگر را هم به آن اضافه کنیم، باز هم منطقی نیست که هر کیلوگرم رب ۲۲هزار تومان باشد. با توجه به ارزان‌شدن گوجه‌فرنگی، سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان مکلف شد نسبت به اصلاح نرخ رب گوجه‌فرنگی اقدام کند اما در کمال تعجب کارخانه‌های تولیدکننده رب نه‌تنها حاضر به کاهش قیمت محصول خود نشدند، بلکه خواستار افزایش ۵۰۰ تومانی نرخ این محصول در سامانه ۱۲۴ شدند و علت آن را افزایش نرخ سایر ملزومات تولید رب گوجه‌فرنگی همچون قوطی، در آسان بازشو، کارتن و … عنوان کردند.
چه تقلب‌هایی در تولید رب اتفاق می‌افتد؟
علاوه بر قیمت بالای رب‌های کارخانه‌ای یکی از عوامل دیگری که باعث کم‌اقبالی این محصول نزد مردم شده، شایعاتی است که درباره ناسالم‌بودن رب‌های کارخانه‌ای مطرح می‌شود. یکی از تقلب‌هایی که امکان دارد در تولید رب‌های گوجه‌فرنگی اتفاق بیفتد، استفاده از گوجه‌های کال یا گوجه‌هایی است که بعضی از قسمت‌هایش سبزرنگ است. قسمت‌های سبزرنگ دارای ماده‌ای سمی به نام سولانین هستند که این ماده قادر است سلامت افراد را به خطر بیندازد، بنابراین چه در تهیه رب‌های خانگی و چه کارخانه‌ای حتما باید از گوجه‌فرنگی‌های رسیده استفاده شود. یکی دیگر از شایعاتی که درباره رب‌های کارخانه‌ای وجود دارد، استفاده آنها از ماده خطرناکی به نام بنزوات سدیم است که روند کپک‌زدن رب را به تاخیر می‌اندازد. علاوه بر اینها استفاده از رنگ‌های غیر مجاز و موادی مثل نشاسته و کدو در رب باعث بی‌اعتمادی خانواده‌ها به رب‌های کارخانه‌ای و گران شده است.
چرا گوجه ارزان شد؟
امسال در بحث مازاد تولید قرعه به نام گوجه‌فرنگی افتاده و کاهش قیمت این محصول بسیاری از کشاورزان را متضرر کرده، به طوری که قیمت این محصول در زمین‌های کشاورزی به کمتر از هزار تومان رسیده است. در این بین برخی از کشاورزان از هزینه‌های بالای تولید این محصول و این مسأله که با فروش محصول خود حتی هزینه‌های کاشت را هم نتوانستند جبران کنند، گلایه دارند. عده‌ای دیگر هم با وجود قیمت‌های پایین گوجه‌فرنگی موفق به فروش محصول خود نشدند و در نهایت محصول‌شان خوراک دام‌ها شده است.
البته دولت با خرید تضمینی گوجه‌فرنگی در سال‌جاری تصمیم داشت مشکلات کشاورزان را برطرف کند اما کاهش شدید قیمت این محصول و گلایه بسیاری از کشاورزان نشان می‌دهد طرح تضمینی خرید گوجه‌فرنگی هم دردی از کشاورزان دوا نکرد و مازاد تولید این محصول تاثیر زیادی در ارزان‌شدن آن داشت.
صادرات رب به خارج از کشور
طبق آماری که سندیکای کنسرو ایران چندی پیش منتشر کرد، سالانه ۸۰۰هزار تن رب گوجه‌فرنگی در کشور تولید می‌شود. از این مقدار محصول رب گوجه‌فرنگی ۴۵درصد به مصرف داخلی می‌رسد و بقیه صادر می‌شود که بیشتر کشورهایی مثل افغانستان، عراق و دیگر کشورهای همسایه مقصد این قوطی‌های قرمز رنگ رب هستند.
ارزانی رب در راه است
محمد میررضوی، دبیر سندیکای صنایع کنسرو ایران درباره دلایل ارزان‌نشدن رب گوجه‌فرنگی به «شهروند» می‌گوید: «قیمت گوجه‌فرنگی نسبت به سال گذشته صد درصد کاهش داشته و به دلیل همین کاهش سازمان تعاون روستایی تا جایی که بودجه‌اش اجازه می‌داد، محصولات برخی کشاورزان را با قیمت تضمینی هزارو۵۰ تومان خریداری کرد.»
او ادامه می‌دهد: «این که قیمت گوجه‌فرنگی کاهش چشمگیری داشته باعث نمی‌شود قیمت رب هم به همین اندازه پایین بیاید. قیمت پلاستیک، کارتن، کاغذ، هزینه رفت‌وآمد و حقوق کارگران که خود دولت امسال آن را ۳۳درصد افزایش داد، هزینه‌های زیادی به تولیدکننده تحمیل می‌کند، چون برای تولید رب که فقط از گوجه‌فرنگی استفاده نمی‌شود. علاوه بر این تولیدکننده‌ها باید ۹درصد ارزش افزوده به دولت پرداخت کنند که هیچ‌کدام از این هزینه‌ها نصف نشده و تنها چیزی که ارزان‌شده خود گوجه‌فرنگی است.
میررضوی با بیان این‌که تولیدکنندگان موظف به ارزان‌کردن رب یا ارایه تخفیف شده‌اند، می‌گوید: «قیمت مصوب رب تا چند ماه پیش ۱۶هزار تومان بود و اگر کارخانه‌ای رب را با قیمت بالاتری عرضه کرده، مرتکب تخلف شده است. البته از آنجایی که گوجه در هر شهری با یک قیمت عرضه می‌شود، پس قیمت رب هم در شهرهای مختلف می‌تواند متفاوت باشد. با این حال به تولیدکننده‌ها اعلام شده از یکم آبان رب را با قیمت پایین و تخفیف‌های ویژه عرضه کنند.»
میررضوی با اشاره به افزایش تولید رب خانگی بین مردم ادامه می‌دهد: «تولید رب در خانه کاری بوده که از سال‌ها پیش بین ایرانی‌ها رواج داشته، اما واقعیتی که وجود دارد این است که رنگ گوجه در اثر تماس با هوا تغییر پیدا می‌کند و به همین دلیل است که طعم و رنگ رب خانگی مثل رب صنعتی نیست و در همه جای دنیا هم استفاده از رب‌های صنعتی به رب‌های خانگی برتری دارد.»
روزنامه شهروند
