زندگی انسان روی کره زمین، از ابتدا با دشواری‌ها و چالش‌های زیادی همراه بود. برای قرن‌ها و هزاره‌ها، مسائلی مثل تهیه غذا، گرما و سرما، اقامت و مواجهه با حیوانات درنده مهمترین دغدغه‌های بشر بوده‌اند.
حتی بعد از اینکه اجداد ما متمدن شدند هم نگرانی‌ها و مشکلات دست از سر آنها برنداشت: جنگ‌های بزرگ و همه‌گیری بیماری‌های خطرناکی مثل سل، حصبه، وبا و طاعون هر کدام در دوره‌هایی باعث شدند که بخش‌های بزرگی از جمعیت زمین از بین بروند.
در قرن بیستم با تمام شدن جنگ‌های جهانی و کنترل خیلی از بیماری‌های عفونی که پیش از این باعث مرگ بیماران می‌شد، به‌نظر می‌رسید بالاخره انسان به نقطه‌ای رسیده که می‌تواند با آرامش و بدون ترس از بیماری‌های واگیردار و کشنده به زندگی خودش ادامه دهد.اما در اوایل دهه۸۰ میلادی، جهان با طاعونی جدید مواجه شد.
بیماری‌ای کشنده که قشر خاصی را هدف گرفته بود و مثل یک نفرین، معتادان تزریقی، هم‌جنسگرایان، مهاجران اهل‌هاییتی و بیماران هموفیلی را با علایمی مثل التهابات حاد ریوی و مشکلات پوستی غیرقابل کنترل درگیر می‌کرد.
با شروع مرگ‌ومیرهای گسترده ناشی از این بیماری مطالعه روی منشأ آن شروع شد.جامعه پزشکی با موردی هولناک و ناشناخته روبه‌رو بود و تازه دو‌سال بعد از شروع تحقیقات، یعنی در‌سال ۱۹۸۲ مرکز کنترل بیماری‌های آمریکا توانست اسمی برای این بیماری انتخاب کند: ایدز.عامل ایدز ویروسی به نام اچ‌آی‌وی است.
این ویروس سیستم ایمنی بدن را ضعیف و به تدریج شروع به نابود کردن بخشی از سلول‌های گلبول سفید خون می‌کند. با کم شدن این سلول‌ها فرد به ایدز مبتلا می‌شود.اما ایدز یکباره اتفاق نمی‌افتد. گاه ممکن است بدن سال‌ها در برابر این ویروس و اثرات مخرب آن مقاومت کند. این بیماری سه مرحله دارد: مرحله اول با ورود ویروس به بدن و ابتلای فرد شروع می‌شود.
در این مرحله بدن با یک عفونت حاد روبه‌رو می‌شود، اما اغلب این عفونت فروکش کرده و بیماری به اصطلاح وارد مرحله دوم نهفتگی می‌شود، این مرحله گاهی سال‌ها طول می‌کشد.این دوره برای کنترل بیماری یک زمان طلایی است، جدی گرفتن علایم و انجام آزمایش‌های تشخیصی به شناسایی بیماری منتهی شده و انتخاب درمان مناسب در دوره سوم که مرحله ابتلاست، شانس زنده ماندن و زندگی عادی بیمار را افزایش می‌دهد.
اول دسامبر به‌عنوان روز جهانی ایدز نامگذاری شده، سازمان بهداشت جهانی (WHO) این روز را به‌عنوان فرصتی برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات لازم در مورد وضع شیوع این بیماری و شیوه‌های موثر مقابله و کنترل آن، به‌خصوص درجوامعی نرخ شیوع در آنها بالاست، انتخاب کرده است.
شناخت و تشخیص
موضوع حیاتی در تشخیص این بیماری شناختن نشانه‌های آن است. تب مزمن، یعنی تبی که بی‌دلیل شروع شده و با دارو و استراحت قطع نشود، نیاز به بررسی دارد. کاهش وزن بی‌دلیل، تورم غدد لنفاوی گردن، ران و زیربغل، همچنین عرق کردن در هنگام خواب، خستگی و ضعف، برفک زبان و عفونت‌های قارچی در اندام تناسلی هم نشانه‌های دیگر بیماری هستند که باید جدی گرفته شوند.
از آزمایش دادن نترسید: تنها راه تشخیص اچ‌آی‌وی، انجام آزمایش اختصاصی است. این آزمایش معمولا رایگان و به صورت کاملا محرمانه است و نتیجه آن به صورت کد و فقط به خود شخص اعلام می‌شود.راه‌های ابتلا را بشناسید: این یک واقعیت است که ویروس اچ‌آی‌وی، اغلب از طریق روابط جنسی پر خطر منتقل می‌شود. همین‌طور استفاده اشتراکی از سرنگ آلوده هم باعث شده معتادان تزریقی در برابر این بیماری آسیب‌پذیر باشند.
انتقال ویروس از مادر به کودک در دوره حاملگی و شیردهی بالاست، دریافت خون و فرآورده‌های خونی آلوده، تماس با ابزار تیز و برنده آلوده و انجام تتو در مراکز غیربهداشتی هم از راه‌های دیگر انتقال ویروس است.مراقبت مهمترین گام پیشگیری از ابتلا به ایدز:
ایدز، واکسن یا درمان قطعی ندارد و مهمترین روش برای مقابله با آن در درجه اول پیشگیری و مراقبت است. استفاده از ابزارهای محافظتی در روابط جنسی و استفاده از سوزن استرلیزه و غیراشتراکی مهمترین راه‌های پیشگیری است.
از بیماری بترسیم و بیمار را حمایت کنیم: می‌دانیم که مراقبت نخستین راه مبتلا نشدن به ویروس اچ‌آی‌وی است. دانستن این نکته هم مهم است که ویروس از طریق تماس‌های روزمره مثل دست دادن، در آغوش کشیدن و استفاده از لوازم غیرشخصی افراد مبتلا منتقل نمی‌شود. این ویروس مسری نیست و در اماکن عمومی و در حال انجام فعالیت‌های روزانه به آن مبتلا نخواهید شد.
باورهای اشتباه
ایدز یکی از بیماری‌هایی است که افسانه‌ها و اطلاعات نادرست درمورد آن فراوان است، گاهی این باورهای غلط می‌تواند ذهنیتی غیرواقعی نسبت به بیماری ایجاد کند، بعضی از این باورهای غلط را مرور می‌کنیم: اچ‌آی‌وی همان ایدز استاچ‌آی‌وی نوعی ویروس است که وارد بدن می‌شود و می‌تواند به دیگران انتقال پیدا کند. اما ایدز زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم دفاعی بدن فرد دارای اچ‌آی‌وی ضعیف شده و دیگر توان مقابله با ویروس را نداشته باشد.
درواقع فرد می‌تواند حامل و ناقل ویروس اچ‌آی‌وی باشد، اما هرگز مبتلا به ایدز نشود.ایدز تنها سراغ افرادی که زندگی بی‌بندوبار دارند، می‌رود اگر در مورد این بیماری تنها بر سر یک موضوع اتفاق نظر وجود داشته باشد، آن نکته این است که فقط و فقط رعایت موارد بهداشتی و مراقبت‌های جنسی و اعمال پیشگیرانه، از ابتلا به این بیماری جلوگیری می‌کند.
متاسفانه یا خوشبختانه هیچ نوع اعتقاد، باورمندی، نوع زندگی شهری یا روستایی در ابتلا به این بیماری موثر نیست. رفتارهای پرخطر نامتعارف جنسی و تزریق موادمخدر با سرنگ مشترک، احتمال دریافت این عفونت را بیشتر می‌کند.همنشینی با بیماران مبتلا به ایدز باعث انتقال HIV می‌شودویروس HIV از طریق تماس، اشک، عرق یا بزاق دهان منتقل‌نمی‌شود.
بغل‌کردن، بوسیدن یا دست دادن با فرد مبتلا، تماس با سطح توالت فرنگی یا دستگیره در بعد از بیمار، پوشیدن لباس او و استفاده از تجهیزات ورزشی مشترک در باشگاه ورزشی ویروس را منتقل نمی‌کند.بیماری ایدز درمان دارددر حال حاضر برای این بیماری درمان قطعی وجود ندارد. داروهای موجود طول عمر افراد مبتلا را افزایش داده و مرگ را به تعویق می‌اندازند.
این داروها درواقع پیشرفت بیماری را به تأخیر انداخته و کیفیت زندگی افراد مبتلا را بهبود می‌بخشد، اما بیماری را به‌طور کامل محو نمی‌کند.ایدز پایان زندگی استاین واقعیتی است که اچ‌آی‌وی سیستم ایمنی بیماران را ضعیف‌می‌کند، اما با استفاده از داروهای ضد رِتْرو ویروسی، طول عمر افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی بیشتر شده و می‌توانند سال‌های بیشتری زندگی با کیفیت داشته باشند.
افراد مشهور مبتلا به ایدز
راک‌هادسن برای سال‌های سال الگو و نماینده مرد قوی در فیلم‌های‌هالیوودی بود. او همیشه نقش مردانی را بازی می‌کرد که می‌توان با تکیه بر آنها از بحران‌ها گذر کرد. قهرمان‌هایی که گاه به خوبی درک نمی‌شدند یا از طریق نزدیکان‌شان مورد سوءاستفاده قرار می‌گرفتند، چهره موفق تبلیغات و نمونه انسان سالم. خبر ابتلای این هنرپیشه بزرگ و خوش چهره به ایدز، خبری معمولی نبود. هادسن در‌سال ۱۹۸۴ جراحی قلب باز کرده بود و احتمال دارد دلیل انتقال ویروس به بدن او، تزریق خون آلوده، حین این عمل بوده باشد.
یک‌سال بعد یعنی در‌سال ۱۹۸۵ تنها یک ماه قبل از تولد ۶۰ سالگی، این ستاره بزرگ سینما از دنیا رفت. پس از مرگ دراماتیک راک، خانواده و دوستان نزدیکش مثل الیزابت تیلور و دوریس دی کمپین‌های بسیاری برای اطلاع‌رسانی و آگاهی درباره این بیماری برگزار کردند که باعث جذب سرمایه‌های قابل توجه برای تحقیقات و یافتن درمانی برای ایدز شد.
فردی مرکوری موسیقی دنیا را از جهات زیادی تغییر داد. گروه انگلیسی کویین، تاریخ موسیقی، سلیقه مخاطب، اجرای کنسرت و جسارت در سبک‌های مختلف را با استاندارد جدیدی مواجه کرد، اما شاید تکان دهنده‌ترین بخش داستان کویین خبر ابتلای «فردی» به ایدز بود. این موزیسین و خواننده پر جنب‌وجوش به‌مدت چهار‌سال بیماری‌اش را از علاقه‌مندانش مخفی کرد.
اما سرانجام در بیست‌وچهارم نوامبر ۱۹۹۱ درحالی‌که تنها ۴۵سال داشت، بر اثر ذات‌الریه ناشی از ایدز درگذشت. فردی قبل از مرگش تلاش‌هایی جدی برای اطلاع‌رسانی درمورد این بیماری کرد و پس از مرگش هم به یاد او بودجه‌های بسیاری برای آگاهی دادن در مورد ایدز و درمانش اختصاص داده شد. علاقه‌مندان فیلم‌های کلاسیک هرگز چهره سرد آنتونی پرکینز را در فیلم روانی هیچکاک فراموش نمی‌کنند.
این بازیگر مشهور در‌سال ۱۹۹۲ بر اثر عوارض ناشی از ایدز درگذشت. او که سال‌ها به توصیه همسرش بیماری را از مردم و رسانه‌ها مخفی کرده بود درنهایت با این جمله در یاد علاقه‌مندانش باقی ماند: به گمان اغلب مردم، ایدز عذاب خداوند است، اما من معتقدم این بیماری فرستاده شده تا به انسان‌ها عشق، تفاهم و همدردی بیاموزد.
روزنامه شهروند
زندگی انسان روی کره زمین، از ابتدا با دشواری‌ها و چالش‌های زیادی همراه بود. برای قرن‌ها و هزاره‌ها، مسائلی مثل تهیه غذا، گرما و سرما، اقامت و مواجهه با حیوانات درنده مهمترین دغدغه‌های بشر بوده‌اند.
حتی بعد از اینکه اجداد ما متمدن شدند هم نگرانی‌ها و مشکلات دست از سر آنها برنداشت: جنگ‌های بزرگ و همه‌گیری بیماری‌های خطرناکی مثل سل، حصبه، وبا و طاعون هر کدام در دوره‌هایی باعث شدند که بخش‌های بزرگی از جمعیت زمین از بین بروند.
در قرن بیستم با تمام شدن جنگ‌های جهانی و کنترل خیلی از بیماری‌های عفونی که پیش از این باعث مرگ بیماران می‌شد، به‌نظر می‌رسید بالاخره انسان به نقطه‌ای رسیده که می‌تواند با آرامش و بدون ترس از بیماری‌های واگیردار و کشنده به زندگی خودش ادامه دهد.اما در اوایل دهه۸۰ میلادی، جهان با طاعونی جدید مواجه شد.
بیماری‌ای کشنده که قشر خاصی را هدف گرفته بود و مثل یک نفرین، معتادان تزریقی، هم‌جنسگرایان، مهاجران اهل‌هاییتی و بیماران هموفیلی را با علایمی مثل التهابات حاد ریوی و مشکلات پوستی غیرقابل کنترل درگیر می‌کرد.
با شروع مرگ‌ومیرهای گسترده ناشی از این بیماری مطالعه روی منشأ آن شروع شد.جامعه پزشکی با موردی هولناک و ناشناخته روبه‌رو بود و تازه دو‌سال بعد از شروع تحقیقات، یعنی در‌سال ۱۹۸۲ مرکز کنترل بیماری‌های آمریکا توانست اسمی برای این بیماری انتخاب کند: ایدز.عامل ایدز ویروسی به نام اچ‌آی‌وی است.
این ویروس سیستم ایمنی بدن را ضعیف و به تدریج شروع به نابود کردن بخشی از سلول‌های گلبول سفید خون می‌کند. با کم شدن این سلول‌ها فرد به ایدز مبتلا می‌شود.اما ایدز یکباره اتفاق نمی‌افتد. گاه ممکن است بدن سال‌ها در برابر این ویروس و اثرات مخرب آن مقاومت کند. این بیماری سه مرحله دارد: مرحله اول با ورود ویروس به بدن و ابتلای فرد شروع می‌شود.
در این مرحله بدن با یک عفونت حاد روبه‌رو می‌شود، اما اغلب این عفونت فروکش کرده و بیماری به اصطلاح وارد مرحله دوم نهفتگی می‌شود، این مرحله گاهی سال‌ها طول می‌کشد.این دوره برای کنترل بیماری یک زمان طلایی است، جدی گرفتن علایم و انجام آزمایش‌های تشخیصی به شناسایی بیماری منتهی شده و انتخاب درمان مناسب در دوره سوم که مرحله ابتلاست، شانس زنده ماندن و زندگی عادی بیمار را افزایش می‌دهد.
اول دسامبر به‌عنوان روز جهانی ایدز نامگذاری شده، سازمان بهداشت جهانی (WHO) این روز را به‌عنوان فرصتی برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات لازم در مورد وضع شیوع این بیماری و شیوه‌های موثر مقابله و کنترل آن، به‌خصوص درجوامعی نرخ شیوع در آنها بالاست، انتخاب کرده است.
شناخت و تشخیص
موضوع حیاتی در تشخیص این بیماری شناختن نشانه‌های آن است. تب مزمن، یعنی تبی که بی‌دلیل شروع شده و با دارو و استراحت قطع نشود، نیاز به بررسی دارد. کاهش وزن بی‌دلیل، تورم غدد لنفاوی گردن، ران و زیربغل، همچنین عرق کردن در هنگام خواب، خستگی و ضعف، برفک زبان و عفونت‌های قارچی در اندام تناسلی هم نشانه‌های دیگر بیماری هستند که باید جدی گرفته شوند.
از آزمایش دادن نترسید: تنها راه تشخیص اچ‌آی‌وی، انجام آزمایش اختصاصی است. این آزمایش معمولا رایگان و به صورت کاملا محرمانه است و نتیجه آن به صورت کد و فقط به خود شخص اعلام می‌شود.راه‌های ابتلا را بشناسید: این یک واقعیت است که ویروس اچ‌آی‌وی، اغلب از طریق روابط جنسی پر خطر منتقل می‌شود. همین‌طور استفاده اشتراکی از سرنگ آلوده هم باعث شده معتادان تزریقی در برابر این بیماری آسیب‌پذیر باشند.
انتقال ویروس از مادر به کودک در دوره حاملگی و شیردهی بالاست، دریافت خون و فرآورده‌های خونی آلوده، تماس با ابزار تیز و برنده آلوده و انجام تتو در مراکز غیربهداشتی هم از راه‌های دیگر انتقال ویروس است.مراقبت مهمترین گام پیشگیری از ابتلا به ایدز:
ایدز، واکسن یا درمان قطعی ندارد و مهمترین روش برای مقابله با آن در درجه اول پیشگیری و مراقبت است. استفاده از ابزارهای محافظتی در روابط جنسی و استفاده از سوزن استرلیزه و غیراشتراکی مهمترین راه‌های پیشگیری است.
از بیماری بترسیم و بیمار را حمایت کنیم: می‌دانیم که مراقبت نخستین راه مبتلا نشدن به ویروس اچ‌آی‌وی است. دانستن این نکته هم مهم است که ویروس از طریق تماس‌های روزمره مثل دست دادن، در آغوش کشیدن و استفاده از لوازم غیرشخصی افراد مبتلا منتقل نمی‌شود. این ویروس مسری نیست و در اماکن عمومی و در حال انجام فعالیت‌های روزانه به آن مبتلا نخواهید شد.
باورهای اشتباه
ایدز یکی از بیماری‌هایی است که افسانه‌ها و اطلاعات نادرست درمورد آن فراوان است، گاهی این باورهای غلط می‌تواند ذهنیتی غیرواقعی نسبت به بیماری ایجاد کند، بعضی از این باورهای غلط را مرور می‌کنیم: اچ‌آی‌وی همان ایدز استاچ‌آی‌وی نوعی ویروس است که وارد بدن می‌شود و می‌تواند به دیگران انتقال پیدا کند. اما ایدز زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم دفاعی بدن فرد دارای اچ‌آی‌وی ضعیف شده و دیگر توان مقابله با ویروس را نداشته باشد.
درواقع فرد می‌تواند حامل و ناقل ویروس اچ‌آی‌وی باشد، اما هرگز مبتلا به ایدز نشود.ایدز تنها سراغ افرادی که زندگی بی‌بندوبار دارند، می‌رود اگر در مورد این بیماری تنها بر سر یک موضوع اتفاق نظر وجود داشته باشد، آن نکته این است که فقط و فقط رعایت موارد بهداشتی و مراقبت‌های جنسی و اعمال پیشگیرانه، از ابتلا به این بیماری جلوگیری می‌کند.
متاسفانه یا خوشبختانه هیچ نوع اعتقاد، باورمندی، نوع زندگی شهری یا روستایی در ابتلا به این بیماری موثر نیست. رفتارهای پرخطر نامتعارف جنسی و تزریق موادمخدر با سرنگ مشترک، احتمال دریافت این عفونت را بیشتر می‌کند.همنشینی با بیماران مبتلا به ایدز باعث انتقال HIV می‌شودویروس HIV از طریق تماس، اشک، عرق یا بزاق دهان منتقل‌نمی‌شود.
بغل‌کردن، بوسیدن یا دست دادن با فرد مبتلا، تماس با سطح توالت فرنگی یا دستگیره در بعد از بیمار، پوشیدن لباس او و استفاده از تجهیزات ورزشی مشترک در باشگاه ورزشی ویروس را منتقل نمی‌کند.بیماری ایدز درمان دارددر حال حاضر برای این بیماری درمان قطعی وجود ندارد. داروهای موجود طول عمر افراد مبتلا را افزایش داده و مرگ را به تعویق می‌اندازند.
این داروها درواقع پیشرفت بیماری را به تأخیر انداخته و کیفیت زندگی افراد مبتلا را بهبود می‌بخشد، اما بیماری را به‌طور کامل محو نمی‌کند.ایدز پایان زندگی استاین واقعیتی است که اچ‌آی‌وی سیستم ایمنی بیماران را ضعیف‌می‌کند، اما با استفاده از داروهای ضد رِتْرو ویروسی، طول عمر افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی بیشتر شده و می‌توانند سال‌های بیشتری زندگی با کیفیت داشته باشند.
افراد مشهور مبتلا به ایدز
راک‌هادسن برای سال‌های سال الگو و نماینده مرد قوی در فیلم‌های‌هالیوودی بود. او همیشه نقش مردانی را بازی می‌کرد که می‌توان با تکیه بر آنها از بحران‌ها گذر کرد. قهرمان‌هایی که گاه به خوبی درک نمی‌شدند یا از طریق نزدیکان‌شان مورد سوءاستفاده قرار می‌گرفتند، چهره موفق تبلیغات و نمونه انسان سالم. خبر ابتلای این هنرپیشه بزرگ و خوش چهره به ایدز، خبری معمولی نبود. هادسن در‌سال ۱۹۸۴ جراحی قلب باز کرده بود و احتمال دارد دلیل انتقال ویروس به بدن او، تزریق خون آلوده، حین این عمل بوده باشد.
یک‌سال بعد یعنی در‌سال ۱۹۸۵ تنها یک ماه قبل از تولد ۶۰ سالگی، این ستاره بزرگ سینما از دنیا رفت. پس از مرگ دراماتیک راک، خانواده و دوستان نزدیکش مثل الیزابت تیلور و دوریس دی کمپین‌های بسیاری برای اطلاع‌رسانی و آگاهی درباره این بیماری برگزار کردند که باعث جذب سرمایه‌های قابل توجه برای تحقیقات و یافتن درمانی برای ایدز شد.
فردی مرکوری موسیقی دنیا را از جهات زیادی تغییر داد. گروه انگلیسی کویین، تاریخ موسیقی، سلیقه مخاطب، اجرای کنسرت و جسارت در سبک‌های مختلف را با استاندارد جدیدی مواجه کرد، اما شاید تکان دهنده‌ترین بخش داستان کویین خبر ابتلای «فردی» به ایدز بود. این موزیسین و خواننده پر جنب‌وجوش به‌مدت چهار‌سال بیماری‌اش را از علاقه‌مندانش مخفی کرد.
اما سرانجام در بیست‌وچهارم نوامبر ۱۹۹۱ درحالی‌که تنها ۴۵سال داشت، بر اثر ذات‌الریه ناشی از ایدز درگذشت. فردی قبل از مرگش تلاش‌هایی جدی برای اطلاع‌رسانی درمورد این بیماری کرد و پس از مرگش هم به یاد او بودجه‌های بسیاری برای آگاهی دادن در مورد ایدز و درمانش اختصاص داده شد. علاقه‌مندان فیلم‌های کلاسیک هرگز چهره سرد آنتونی پرکینز را در فیلم روانی هیچکاک فراموش نمی‌کنند.
این بازیگر مشهور در‌سال ۱۹۹۲ بر اثر عوارض ناشی از ایدز درگذشت. او که سال‌ها به توصیه همسرش بیماری را از مردم و رسانه‌ها مخفی کرده بود درنهایت با این جمله در یاد علاقه‌مندانش باقی ماند: به گمان اغلب مردم، ایدز عذاب خداوند است، اما من معتقدم این بیماری فرستاده شده تا به انسان‌ها عشق، تفاهم و همدردی بیاموزد.
روزنامه شهروند
