علیرضا زالی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی صبح امروز (دوشنبه، ۲ دی) در بیستمین جشنواره پژوهشی ابوریحان با تاکید بر اهمیت مسئله محوری و توجه به مشکلات جامعه در حوزه پژوهش، عنوان کرد: به عنوان نمونه در حال حاضر ما با حجم زیادی از پژوهش‌ها در حوزه آلودگی هوا و آلاینده‌ها روبرو هستیم ولی متاسفانه از نتایج این پژوهش‌ها در کشور استفاده نمی‌شود. به عنوان نمونه تنها مسئله‌ای که اجرا می‌شود تعطیلی مدارس است که بر اساس نتایج تحقیقات تنها ۲۰ درصد در کاهش آلودگی هوا تاثیرگذار است.
وی با بیان اینکه باید بررسی شود که مشکل کار کجاست؟، عنوان کرد: آیا مشکل کار در کیفیت و کمیت پژوهش‌ها یا اصالت تحقیقات ماست؟ پاسخ این سوال خیر است. مشکل اصلی فقدان نظام مدیریتی جامع و هوشمندانه در کشور است که طی آن خروجی پژوهش‌ها در نظام مدیریتی کشور بکار گرفته نمی‌شود.
زالی با بیان اینکه این مسائل درد و نگرانی محققان امروز ماست، تصریح کرد: امروز ما در هوایی تنفس می‌کنیم که دارای سطح فزاینده و غیر قابل باور منوکسید کربن است و ذرات معلق ۱۰PM هوا به حد اعلا رسیده، به گونه‌ای که هر ساله ۲۰ هزار تن ذرات معلق در ریه تهرانی‌ها وارد می‌شود که ۱۲ هزار تن مربوط به خودروهای سبک سواری و ۲۰۰۰ تن مربوط به موتورسوارهاست.
زالی با طرح این سوال که آیا این مشکلات راه حلی ندارد اظهار کرد: در طول سال بیش از پنج میلیون و ۳۰۰ هزار تن مواد آلاینده توکسین وارد هوای کشور می‌شود و کمتر از ۲۵ روز هوای پاک داریم و ۲۵۵ روز در کلانشهرها دچار وارونگی هستیم. آیا این مشکلات راه حلی ندارد؟!
وی با تاکید بر اینکه تعطیلی مدارس راهکار نیست، عنوان کرد: تعطیلی مدارس کمتر از ۲۰ درصد در کاهش آلودگی تاثیرگذار است و ۹۰ تا ۹۵ درصد آلودگی هوا به خاطر آلاینده‌ها و متحرک‌هاست.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به راهکارهای اصلی رفع آلودگی هوا به مسائلی همچون خودروهای اسقاطی و مشکل کیفیت بنزین اشاره کرد و گفت: در برخی از مناطق تهران بنزن ۲۰۰ برابر حد مجاز وارد هوا می‌شود که نشان دهنده مشکلی بسیار جدی است.
وی با بیان اینکه بروز بیماری‌های ریوی یک جنبه این مشکلات است، عنوان کرد: یک سر دیگر این طیف، مشکلات و بیماری‌های مزمن دیگری است که نسل آینده ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
زالی با بیان اینکه شیرخواران، نوجوانان و جوانان بالاترین قربانیان آلودگی هوا هستند، گفت: آلودگی هوا در سطح عملکرد تحصیلی دانش آموزان و همچنین ایجاد آلزایمر در بزرگسالان تاثیرگذار است. به گونه‌ای که بر اساس مطالعه انجام شده افرادی که با خیابان‌های پر تردد فاصله ۵۰ متری داشته‌اند در مقایسه با ۲۵۰ متری‌ها بیش از ۱۲ برابر احتمال ابتلا به اختلالات شناختی را دارند.
وی با بیان اینکه در مجموعه کشور باید به این سمت حرکت کنیم که در پژوهش‌ها راه حل‌های جدی و کاربردی ارائه شود، عنوان کرد: در غیر اینصورت نتایج پژوهشی در فضای آکادمیک محبوس شده و به مرحله اجرا نمی‌رسد و پژوهش‌ها به کاربست و راهکار تبدیل نمی‌شود.
زالی با اشاره به فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی عنوان کرد: حرکت به سمت مباحث نوین علمی و دانشگاه نسل سوم استراتژی امروز دانشگاه است و ضرورت امروز ما، تبدیل مفهوم پژوهش به یک جریان عملیاتی است.
زالی در ادامه با بیان اینکه دانشگاه نسل سوم در شرایط سخت و متلاطم اقتصادی زایش پیدا می‌کند، گفت: دانشجویان و اساتید پایه و محور دانشگاه نسل سوم را تشکیل می دهند. همچنین دانشجوی نسل سوم باید با نگاه نقادانه و مساله محور و در مسیر بین رشته‌ای‌ها و با توجه به علوم انسانی و علوم پایه حرکت کند.
وی با تاکید بر اینکه آهنگ فعالیت‌ها باید با دانشگاه نسل سوم هماهنگی داشته باشد، گفت: در بحث رتبه بندی‌ها نیز افق دید و ترازها باید از حوزه های داخلی به بخش بین الملل تغییر پیدا کند.
رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اقدامات مثبت صورت گرفته در حوزه فناوری، تصریح کرد: در این راستا دریچه های مثبتی باز شده، در سال ۲۰۱۹ برای اولین بار مرکز دیده‌بانی نوآوری جهانی ایران را در بخش سلامت به رسمیت شناخته که دستاورد بزرگی است.
زالی با تاکید بر اینکه باید به سمت ایجاد همگرایی عملیاتی بین زیست بوم فناوری، نیروی انسانی و تولید علم حرکت کنیم، اظهار کرد: البته در عرصه های جهانی جایگاه خوبی داریم ، در نانو رتبه ۴ و بیومتریال رتبه ۹ متعلق به ایران است.
وی تقویت شرکت‌های دانش بنیان را یک راه میانبر برای پیشرفت دانست و گفت: در حال حاضر ۴ هزار شرکت دانش بنیان در کشور داریم که از این تعداد ۱۱۰۰ شرکت در حوزه سلامت فعالیت می‌کنند که گردش مالی و اشتغال آفرینی بالایی دارند.
وی با بیان اینکه کشور در آستانه جهش در حوزه فناوری قرار دارد، به بیانیه گام دوم انقلاب اشاره کرد و گفت: در این بیانیه نیز به علم و فناوری و جوانان توجه ویژه‌ای شده که باید در این زمینه برنامه ریزی مبسوط داشته باشیم.
زالی با اشاره به اینکه مراکز توسعه بالینی دانشگاه باید نقش کاتالیزورداشته باشند، تصریح کرد: به عبارت دیگر پژوهشگران باید در کنار اساتید بالینی جهت ارتقای فناوری و مساله محوری فعالیت کنند.
وی مهمترین مساله پیشران حرکت‌های علمی در دانشگاه را اعضای هیات علمی دانست و گفت: در این راستا باید کرامت و حقوق اعضای هیات علمی پاس داشته و فضایی انبساطی، اشتیاقی و مبتنی بر احترام و کرامت در دانشگاه ایجاد و احیا شود.
زالی با تاکید بر اینکه هیات علمی باید بر اساس خروجی ارزیابی شود، گفت: خطرناکترین مبحث در محیط‌های علمی، بحث دلزدگی است که باید با برنامه‌ریزی مناسب در حوزه‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه، فضای نوینی برای ارتقا و تقویت کرامت اعضای هیات علمی و حذف بروکراسی های دست و پاگیر ایجاد شود.
وی با درخواست از وزارت بهداشت جهت تسهیل روند توسعه مراکز رشد دانشگاه، گفت: به عنوان نمونه در زمینه دارو هنوز سه درصد داروها را وارد می‌کنیم که بار مالی ناشی از آن از ۹۷ درصد تولیدات داخلی دارو، بیشتر است.
زالی در پایان کارآفرینی و خلق ثروت در دانشگاه را راهکار خروج از وضعت بحرانی دانست و گفت: به عنوان نمونه دانشگاه هاروارد با ایجاد دانشکده کارآفرینی ۱.۴ تریلیون دلار ثروت و دانشگاه MIT ۹۰۰ هزار شغل ایجاد کردند.
