چه کسی به اوباما نامه نوشت؟

دیپلماسی ایرانی: دو روز پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه کاخ سفید نامه ای از یک مقام ارشد طالبان دریافت کرده است که احتمال می رود متعلق به ملاعمر رهبر این گروه باشد. اما بلافاصله پس از انتشار این حدس و گمان، سخنگوی طالبان انتشاب نامه را به ملاعمر رد کرد.

شاید درون گروه طالبان یک نفوذ وجودی دارد. شاید هم همه این داستان ساخته و پرداخته امریکایی هاست تا وجاهتی تازه به اوباما ببخشند و برای انجام گقفتگوها با طالبان زمینه چینی کنند و مشروعیت بتراشند. هرچه هست - درست یا غلط – این گونه اخبار، امریکا را در محور گفتگوهای صلح با طالبان و رشته قضایای مربوط به افغانستان را در دست اوباما نگه می دارد.

گزارش رسانه های امریکایی حاکی از این بود که احتمالا رهبر طالبان نامه ای در ماه جولای به رئیس جمهور امریکا فرستاده و در آن نسبت به آغاز مذاکرات صلح و پایان دادن به خشونت ها در افغانستان ابراز تمایل کرده است. اما "ذبیح الله مجاهد" سخنگوی طالبان افغانستان با ارسال ایمیلی به رسانه ها گفته است که گزارش رسانه های غربی درباره نامه ملا عمر به اوباما حاوی ادعایی بی اساس است.

البته مقام های امریکایی گفته بودند که این نامه بدون امضاست و از طریق یکی از اعضای ارشد طالبان به کاخ سفید ارسال شده و "احتمال" می رود که متعلق به ملاعمر باشد و نه قطعا متعلق به او. با این حال امریکایی ها مبنا را بر آن قرار دادند که نامه متعلق به او یا یکی از مقام های ارشد طالبان است و روی همین اصل ارتباط خود را با نمایندگان مخفی ملا عمر افزایش داده اند.

احتمال دیگر این است که طالبان مایل به افشای این نامه نبوده و آن را دارای پیامدهای داخلی و درون گروهی برای خود می داند. بدیهی است که طالبان به مثابه یک گروه ضد امریکایی، ضد امپریالیستی، ضد غرب، ضد مادی گرایی، ضد دیپلماسی و ضد قواعد رسانه و دموکراسی، با نامه نوشتن به اوباما تا حدی از وجاهت و ابهت ایدئولوژیک خود ساقط می شود و تا اندازه زیادی در چشم هوادارانش کوچک جلوه می کند. و شاید سیاست امریکایی ها برای رسانه ای کردن این نامه واقعی یا خیالی، بر همین مدار بوده باشد.

گفته می شود در این نامه درخواستی درباره آزادی زندانیان طالبان شده است. این موضوع قرار است یکی از محورهای اساسی در گفتگوهای صلح میان امریکا و افغانستان با طالبان باشد.

اگرچه سوال اصلی و فراگیر این است که "آیا این نامه واقعاً از جانب رهبر طالبان فرستاده شده، شخص دیگری به نام او نامه را ارسال کرده و یا اصلا نامه ای در کار نیست؟" اما نکته مهم دیگر این است که آنچه ظاهرا در این متن مبادله یا ساخته و پرداخته شده، گویای موضوعاتی است که قرار است به زودی و احتمالا در گفتگوهای طرفین مورد بحث قرار گیرد.

یک مقام حاضر در ریاست جمهوری امریکا که از افشای نامش خودداری کرده، به خبرگزاری رویترز گفته است: ما در مراحل مختلف مصالحه دخیل هستیم و در همین باره پیام های زیادی برای ما رسیده است که همه شان می گویند مقام های ارشد گروه طالبان هستند.

با این حال هیچ نامه ای بطور مشخص به امضای ملا محمد عمر به دفتر ریاست جمهوری امریکا نرسیده و آنها تنها گمان می کنند آخرین نامه متعلق به او بوده باشد. با این حال به نظر می رسد که راه گفتگوهای آینده میان حکومت افغانستان و طالبان با حضور و رهبری امریکا هموار خواهد شد و این دست اخبار نیز از نزدیکی گفتگوها حکایت دارد.

طالبان یک ماه پیش اعلام کرد که با گشایش یک دفتر سیاسی در قطر موافق است. البته نکته ای که در این میان محل تردید است این است که آیا طالبان واقعا می خواهد در راستای رسیدن به صلح و پایان جنگ گفتگو کند یا تنها خواهان آزادسازی زندانیان خود از بند است؟ مقام های ایالات متحده می گویند درباره انتقال زندانیان طالبان توافق نکرده اند و کاخ سفید در این باره با مخالفت اعضای کنگره روبروست. نمایندگان کنگره بر این باورند که طالبان در گفتگوها قابل اعتماد نیست و آزادی اعضای آنها از زندان منجر به صلح نمی شود و حتی آزادشدگان بار دیگر به جنگ بازمی گردند.

چندی پیش تعدادی از شورشیان مسلح افغانستان که در فهرست سیاه سازمان ملل قرار داشتند، از این فهرست خارج شدند و بسیاری آن را مقدمه آغاز گفتگوهای صلح و نوعی امتیاز دادن به طالبان برای دست شستن از جنگ و امان دادن به آنها تلقی کردند.