اثرات آلودگی هوا بر سلامت انسان بر کسی پوشیده نیست اما نکته‌ای که شاید در روزهای بحرانی آلوده کمتر به آن توجه شود اثرات سوء آلودگی هوا بر حیوانات و ازجمله پرندگان است. در حال حاضر در شهر تهران حدود ۲۵۰ گونه پرنده شناسایی شده است که به گفته مدیر عامل انجمن پرنده‌شناسی و پرنده‌نگری طرلان آلودگی هوا می‌تواند این گونه‌ها را از شهر دور کند.
علیرضا هاشمی در گفت و گو با ایسنا ضمن اشاره به اثرات سوء آلودگی هوا بر پرندگان اظهار کرد: پرندگان در مقابل آلودگی هوا نسبت به انسان حساس‌تر هستند و در آزمایش‌های مختلف هنگام کالبدشکافی بدن آن‌ها میزان زیادی دوده و ذرات معلق هوا در شش و دستگاه گوارش پرندگان مشاهده شده است.
وی با بیان اینکه استاندارد آلودگی هوا برای پرندگان متفاوت‌تر از انسان‌ها است، تصریح کرد: در دوران پس از انقلاب صنعتی و پیش از آنکه سنسورهای حساس به گازهای آلاینده اختراع شوند از پرندگان به عنوان یک سیستم سنجش آلودگی هوا در معادن اروپا استفاده می‌شد. پرندگان در این شرایط به دلیل حساسیت بیشتر خود به افزایش غلظت آلاینده‌ها واکنش نشان می‌دادند و کارگران معادن با واکنش آن‌ها متوجه می‌شدند که تا ساعاتی دیگر هوای آن منطقه برای انسان در شرایط بسیار نامطلوبی قرار خواهد گرفت.
مدیر عامل انجمن پرنده‌شناسی و پرنده‌نگری طرلان با بیان اینکه پرندگان در زمان اوج آلودگی هوا عموما مراکز آلوده را ترک می‌کنند، گفت: باید این نکته را درنظر گرفت که وقتی شرایط آلودگی هوا برای انسان در موقعیت اضطراری قرار می‌گیرد برای پرندگان یعنی مدت‌ها است که از شرایط اضطرار گذشته است بنابراین تعداد زیادی از آن‌ها از مراکز آلوده دور می‌شوند. به‌طور قطع در این بین پرندگان ضعیف‌تر بر اساس اصل بقا از بین می‌روند اما زمانی‌که دخالت‌های انسانی مانند مشکلات آلودگی هوا سبب از بین رفتن پرندگان و برهم خوردن تعادل طبیعت شود جای تاسف دارد.
هاشمی ادامه داد: طی سال‌های اخیر به دنبال تغییر زیستگاه‌های شهر تهران، ترکیب جمعیت پرندگان در این شهر نیز با گذشته فرق کرده است. برای مثال زیستگاهی مصنوعی مانند دریاچه چیتگر پرندگان آبزی و نیمه آبزی مختلفی را در کنار خود جای داده است. متاسفانه اطلاعاتی از تعداد پرندگان در گذشته وجود دارد بنابراین تنها می‌توانیم نوع آن‌ها را با گذشته مقایسه کنیم. در حال حاضر کلاغ‌ها در تهران بیشتر از تعداد یاکریم‌ها شده‌اند چرا که معماری شهر تغییر کرده است. یاکریم‌ها به فضاهای روستایی علاقه‌مند هستند بنابراین به حاشیه شهرها مهاجرت کرده‌اند.
وی در پایان گفت: در شهر تهران مطلوبیت زیستگاه برای بعضی از پرندگان کم شده است و گونه‌هایی مانند پرستوها و بادخورک‌ها نمی‌توانند با زیستگاه‌های جدید ارتباط برقرار کنند و این سبب می‌شود که این گونه‌ها به مرور از ما دور شوند و از آنجایی که پرندگان دشمنان طبیعی حشرات هستند این موضوع می‌تواند روی افزایش جمعیت حشرات شهر تهران اثرگذار باشد.
