هفتادمین قسمت برنامه‌ی تلویزیونی «چرخ» دلایل و ریشه‌های آلودگی هوای پایتخت را با حضور حسین‌رضا شهیدزاده مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوا بررسی کرد.
بخش اول گفته‌های شهیدزاده به دلایل اصلی آلودگی هوای تهران اختصاص داشت: «بیشترین آلودگی که در فصل زمستان با آن برخورد می‌کنیم، افزایش میزان ذرات معلق زیر 2.5 میکرون است. این ذرات معلق منابع مشخصی دارند. اغلب آلاینده‌های تهران در سال‌های گذشته روند کاهشی داشته‌اند به‌طور مثال از سال 1385 دی‌اکسید گوگرد روند کاهشی داشته است؛ ما در 9 ماه اول سال‌های 95 و 96 به ترتیب 52 و 57 روز ناسالم بوده اما امسال از این 9 ماه 40 روز ناسالم را داشته‌ایم.»
فعالیت خودروهای دیزلی جنگ جهانی دوم در تهران!
سهم منابع آلاینده شهر تهران در تولید آلودگی در شهر، موضوع بخش بعدی صحبت‌های مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوا بود: «منابع متحرک بیش از 60 درصد و منابع دیگر مانند نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و صنایع هم در مجموع حدود 35 درصد آلودگی تولید می‌کنند. عمده آلودگی هوای تهران را خودروهای دیزلی و موتورسیکلت‌ها و سواری‌ها تولید می‌کنند. تعداد خودروهای دیزلی ما حدود 2 درصد کل خودروها و موتورسیکلت‌ها در تهران هستند که اکثر آنها کامیون هستند. اگر بتوانیم همین مجموعه را کنترل کنیم، آلودگی کاهش پیدا می‌کند. این 2 درصد، حدود 65 درصد آلودگی ناشی از حمل‌ونقل را ایجاد می‌کند. جامعه هدف ما باید خودروهای دیزلی باشند. بعضی از این خودروها بسیار فرسوده و متعلق به زمان جنگ جهانی دوم هستند! برای کنترل این خودروها قانون وجود دارد اما درست اجرا نمی‌شود و البته برخی مشکلات اقتصادی اجازه جایگزینی این خودروها را نمی‌دهد.»
"غرب و جنوب" آلوده‌ترین‌ها نقاط تهران
شهیدزاده درباره مناطق آلودگی هوا گفت: «بر اساس اطلاعات ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا، بیشترین میزان آلودگی مربوط به بخش غرب و جنوب تهران است. مسیرهایی که معمولا خودروهای سنگین از آن استفاده می‌کنند. اوج آلودگی این مناطق از ساعت 22 است که کامیون‌ها اجازه‌ی تردد دارند. البته این اطلاعات به این معنا نیست که آلودگی فقط مختص مناطق غربی و جنوبی شهر است. گاهی آلودگی شمال تهران بیشتر از بخش‌های دیگر شهر است. باد آلاینده‌ها را جابه‌جا می‌کند و در سطح شهر میزان آلودگی تغییر می‌کند. وب‌سایت و اپلیکیشن‌ها شاخص‌های آلودگی را به‌طور منظم نمایش می‌دهند تا همه بتوانند برای تردد خود در شهر برنامه‌ریزی کنند.»
کسوف حلقوی 5 دی
در ادامه این برنامه، محسن ایرجی، کارشناس و مدرس نجوم، از جزییات خورشیدگرفتگی 5 دی گفت. صبح روز پنج‌شنبه 5 دی در حالی که ماه قسمتی از خورشید را پوشانده است، طلوع متفاوتی را تجربه خواهیم کرد. در این روز شاهد خورشیدگرفتگی حلقوی در منطقه‌ی خاورمیانه هستیم که از سراسر ایران به صورت جزئی با درصد بالایی رویت‌پذیر است. خورشیدگرفتگی یا کسوف زمانی رخ می‌دهد که زمین، ماه و خورشید دقیقا در یک راستا قرار بگیرند و سایه ماه بر روی زمین بیفتد. با توجه به این نقشه هر کجای ایران که باشیم امکان رصد این گرفت را داریم، اما با درصد های متفاوت. مثلا این مقدار در تبریز 30 درصد و در تهران برابر با 60 درصد است اما اگر علاقه‌مند به رصد با بیشینه مقدار هستید شهرها و جزایر جنوبی ایران، گزینه‌ی بهتری است. بوشهر، بندر سیراف، عسلویه، بندر آفتاب، بندر جاسک و سایر بنادر این محدوده از شهر های ساحلی ایران با بیشینه درصد گرفت بین 82 تا 84 درصد هستند. چابهار هم از نظر مدت زمان گرفت موقعیت مناسبی دارد اما درصد گرفت آن کمی کمتر و برابر 79 درصد است. اما در جزایر خلیج فارس، کیش با 85 درصد از بهترین مناطق برای رصد این خورشیدگرفتگی است. همچنین جزیره‌ی قشم هم از موقعیت مناسبی برخوردار بوده و در سواحل جنوب غربی جزیره، درصد گرفت به 83 درصد می‌رسد اما در قسمت‌های شرقی جزیره‌ی مثل شهر قشم این مقدار 80 درصد است. جزیره‌ی هنگام با 82 درصد گرفت، لارَک با 80 درصد و هرمز با 79 درصد از دیگر مقاصد مناسب برای رصد این خورشیدگرفتگی است. همچنین در مناطق جنوبی ایران احتمال ابری بودن هوا به مراتب کمتر از نیمه‌ی شمالی کشور است. گزارش مستند بهزاد یوسفی از سازمان انتقال خون، از دیگر بخش‌های هفتادمین قسمت فصل ششم «چرخ» بود.
برنامه «چرخ» روزهای یکشنبه، دوشنبه و سه‌شنبه، از ساعت 19 به‌صورت زنده از شبکه‌ی چهار پخش می‌شود؛ مجری «چرخ» حافظ آهی است و محمد جباری سردبیری برنامه و الهه بهبودی تهیه‌کنندگی «چرخ» را بر عهده دارند.
