تیانسکا سیرپالا در نشریه دیپلمات نوشت: حسن روحانی، رئیس جمهور ایران اواخر هفته گذشته برای حضور در یازدهمین اجلاس کمیسیون همکاری‌های دیپلماتیک و اقتصادی ایران-ژاپن به توکیو سفر کرد. این سفر دو روزه در واقع اولین بازدید یک مقام ارشد ایرانی از سال ۲۰۰۰ بوده است.
به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: در این اجلاس همچنین نودمین سالگرد شروع روابط دیپلماتیک بین دو کشور جشن گرفته شد. ژاپن و ایران برای حفظ روابط دوستانه خود به توافق رسیدند. روحانی امیدوار است که دولت شینزو آبه به کشورش برای مقابله با اثرات تحریم‌های اقتصادی آمریکا کمک کند.
اما ژاپن یکی از شرکای امنیتی طولانی مدت آمریکا نیز محسوب می‌شود. به همین خاطر دولت شینزو آبه با توجه تنش‌های اخیر بین ایران و آمریکا در موقعیت دشواری قرار دارد.
دولت ترامپ در ماه مه ۲۰۱۸ به طور یکجانبه از توافق هسته‌ای برجام خارج شد و تحریم‌های اقتصادی فلج کننده‌ای را علیه تهران وضع کرده است. ایران برای خروج از بحران کنونی به شرکای خود روی آورده است. ترامپ این توافق را بدترین توافق مذاکره شده در تاریخ کشورش توصیف کرد و قصد دارد ایران را وادار به پذیرش یک توافق جامع‌تر کند. روحانی نیز در ماه‌های گذشته تحریم‌های آمریکا را یک طرفه و غیر منطقی و همچنین تروریسم اقتصادی خطاب کرده بود.
ژاپن در طول سال‌های گذشته یکی از خریداران اصلی نفت خام ایران بوده است. سفر روحانی نشان می‌دهد کشورش به دنبال فروش نفت به کشور‌هایی است که روابط تجاری خود را به دلیل تحریم‌های آمریکا قطع کرده اند. دولت ایران در شرایط بحرانی کنونی نمی‌تواند از هیچ فرصتی برای صادرات نفت صرف نظر کند. روحانی روز جمعه در صفحه توییتر خود نوشت: «ما از هر پیشنهادی برای گسترش تجارت و صادرات نفت استقبال می‌کنیم».
گفته می‌شود که ۶۰ درصد بودجه دولت ایران به درآمد‌های نفتی وابسته است. ایران پیش از اعمال تحریم‌های اقتصادی تقریبا ۲.۶ میلیون بشکه نفت خام در روز صادر می‌کرد. اما حجم صادرات ایران در ماه‌های اخیر به کمتر از سیصد هزار بشکه در روز رسیده است.
ژاپن برای تامین نفت خام خود به شدت به خاورمیانه وابسته است. اما آمریکا تهدید کرده است که خریداران نفت ایران را تحت تحریم‌های خود قرار خواهد داد. به همین خاطر ژاپن چاره‌ای جز قطع واردات نفت از ایران نداشت. اما در طول ماه‌های گذشته مسئله امنیت کشتی‌های تجاری ژاپن در آب‌های خلیج فارس اهمیت زیادی پیدا کرده است. در ماه ژوئن امسال درست زمانی که شینزو آبه برای حضور در دهمین اجلاس ایران-ژاپن به تهران سفر کرده بود، یک نفت کش ژاپنی در تنگه هرمز مورد هدف قرار گرفت.
در این دیدار رهبران ایران از برنامه ژاپن برای اعزام ناو‌های جنگی و هواپیما‌های تجسسی به آب‌های نزدیک دریای عمان حمایت کردند. دولت آبه هدف از این طرح را بهبود فرایند جمع آوری اطلاعات و تضمین امنیت کشتی‌های تجاری در منطقه خلیج فارس اعلام کرده بود.
عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران در سفر اخیر به توکیو ابراز امیدواری کرده بود که دولت و شرکت‌های ژاپنی دوباره خرید نفت و معاملات مالی خود با ایران را از سر بگیرند. اما یکی از مقامات ارشد دولت ژاپن گفت که کشورش نمی‌تواند تحریم‌های اقتصادی آمریکا را نادیده بگیرد. از ماه مه امسال هیچ محموله نفتی از ایران به سمت ژاپن حرکت نکرده است.
آبه در گفتگو‌های دوجانبه با ایران قول داده بود که حداکثر تلاش خود را برای کاهش تنش در خاورمیانه انجام دهد. اما او همچنین ایران را تشویق کرد که گام‌های سازنده‌ای را برای بازگرداندن صلح و ثبات بردارد و به طور کامل به تعهدات خود در چارچوب توافق هسته‌ای برجام پایبند بماند. روحانی نیز در پاسخ ابراز امیدواری کرد که همه کشور‌های دنیا از جمله ژاپن به حفظ توافق هسته‌ای کمک کنند.
ژاپن ترجیح می‌دهد که همیشه موضع بی طرفانه‌ای را نسبت به مناقشات خاورمیانه داشته باشد. به همین خاطر دولت ژاپن تصمیم گرفت که در ائتلاف دریایی آمریکا برای کنترل امنیت خلیج فارس مشارکت نکند. در عوض، ژاپنی‌ها به طور مستقل بخشی از نیرو‌های دفاعی خود را برای جمع آوری اطلاعات به خاورمیانه اعزام کردند.
عراقچی در اجلاس اخیر اشاره کرد که اگرچه برنامه توکیو برای کمک به صلح و ثبات در منطقه قابل درک است، اما تهران معتقد است که مداخله خارجی نمی‌تواند راه حل موثری باشد. او در این ارتباط گفت: «سربازان خارجی نمی‌توانند برای ما صلح به ارمغان آورند».
