سلیقه و علاقه مردم ایران در سالهای اخیر به طور فزاینده‌ای به سوی چای خارجی میل کرده است. به طوری که افراد بسیاری عطر و طعم چای ایرانی را نمی‌پسندند. علت جذابیت اکثر چای‌های خارجی هم اضافه کردن اسانس و رنگ به چای است، که متاسفانه عموم مردم به تدریج به این رنگ و طعم عادت پیدا کرده‌اند. البته خوشبختانه در سالهای اخیر نوعی بازگشت به خرید و مصرف چای ایرانی رخ داده است.
چای یکی از محبوبترین نوشیدنی های دنیاست و پس از آب پُرمصرف ترین نوشیدنی جهان است. قدمت کشت گونۀ گیاهی چای با نام کاملیا سینِنسیس به ۵۰۰۰ سال پیش و کشور چین باز برمی‌گردد و به علت خواص بسیاری که چای دارا بود کشت آن به مرور در آسیا افزایش پیدا کرد و سپس در تمامی جهان پخش شد. طبق شواهدی چای در ایالت آسام هند و میانمار شمالی نیز کشت می‌شده است.
واژه چای برگرفته از خاستگاه چای یعنی کشور چین می‌باشد. چینی ها دو تلفظ مختلف برای چای داشتند در گویش چینی جنوبی"چای" و در گویش چینی شمالی به صورت" تِی" تلفظ می‌شد و هردو تلفظی از یک واژه یگانه در چین قدیم هستند. اروپاییان به تبعیت از استان آمو در شمال چین واژه Tea مشتق شده از تی را برای این نوشیدنی انتخاب کردند. در آسیا و شمال آفریقا با توجه به واژه " چا" در استان کانتون در جنوب چین واژه" چای" برای این نوشیدنی محبوب انتخاب شد.
ورود چای به ایران
با اینکه امروزه چای پُرمصرف ترین نوشیدنی ایرانی‌هاست سابقه کشت چای ایرانی به حدود ۱۱۰ سال پیش باز برمی‌گردد. البته مصرف چای سیاه در ایران از اواخر قرن پانزدهم و آغاز قرن شانزدهم شروع شده است اما کشت آن حدود یک قرن سابقه دارد. امیرکبیر نیز در قرن هجدهم دو دست ظروف چای‌خوری شامل سماور نقره ای از دولت فرانسه و یک عدد سماور دیگر را از تاجر روسی دریافت کرده بود و انحصار سماورسازی با یارانه دولتی را به استادکاری در اصفهان اعطاء نمود. پس طبق چنین مشاهداتی می‌توان مطمئن شد که در آن زمان ایرانی‌ها با چای آشنا بوده‌اند.
قهوه نوشیدنی رایج ایرانی ها در زمان های قدیم بوده است اما به علت دوری ایران از کشورهای تولیدکننده قهوه و حمل ونقل سخت در آن زمان و از طرفی نزدیکی ایران به چین و هند و وجود جاده‌های مناسبی همچون جاده راه ابریشم، چای به سادگی جایگزین قهوه گردید. شخصی به نام حاج محمد اصفهانی در سال ۱۲۶۱ هجری شمسی کشت چای را در ایران آغاز نمود ولی موفق نشد. در سال ۱۲۸۵ هجری شمسی محمد میرزای چایکار ملقب به " کاشف السلطنه" که ژنرال کنسول ایران در هند بود بیان کرد که مقدار بسیاری ارز از کشور برای واردات چای مصرف می‌شود و می توان با کشت چای در داخل کشور یک منبع قوی اقتصادی به وجود آورد. با اینکه هندوستان یادگیری فنون کشت چای را برای افراد خارجی ممنوع کرده بود، کاشف السلطنه توانست فنون کشت و تولید چای را یاد بگیرد و با مطالعه و بررسی شرایط آب وهوایی ایران و مشابهت آب‌وهوای شمال ایران با کشور هندوستان با زحمات فراوانی تعدادی بذر و سه هزار اصله نهال را با گاری و درشکه به ایران منتقل کرد، سپس کشت چای در لاهیجان و کلارآباد را آغاز نمود. او با مخالفت بعضی افراد مواجه شد. به طوری که بعضی از مخالفان او دست به ویرانی باغات چای می‌زدند. همچنین از آنجاییکه در اولین مرتبه کشت چای در زمین های زراعی لازم بود ۵ سال برای اولین برداشت صبر شود، کشاورزان تمایلی به کشت چنین محصولی نداشتند. کاشف السلطنه ملقب به پدر چای ایران تمامی این سختی‌ها را تحمل نمود و به تدریج باغات چای را گسترش داد. از آنجاییکه اولین بار کشاورزان لاهیجانی اقدام به کشت گیاه چای نمودند، مقبره کاشف السلطنه نیز در لاهیجان ساخته شد و امروزه به گنجینه تاریخ چای ایران تبدیل شده است.
به تدریج و با گذر زمان کشت چای در تمامی استان گیلان گسترش یافت و در سال ۱۳۱۹ حدود ۶۰۰ هکتار باغ چای در گیلان به وجود آمده بود. در سال ۱۳۳۷ دولت ایران سازمان چای کشور را برای حمایت از کشاورزان و صاحبان صنعت چای تاسیس نمود. هم اکنون حدود ۲۵۰۰۰ هکتار باغ چای در استان های شمالی کشور وجود دارد. سهم ایران ۴ تا ۵/۴ درصد از مصرف کل چای جهان است که با خرید چای ایرانی و صادرات آن می‌توان نقش بسزایی در رونق اقتصاد داخلی داشت.
آشنایی با چای ایرانی
ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ اﺧﺘﻼف رﻧﮓ اﻧﻮاع ﭼﺎی ﺗﻔﺎوت ژﻧﺘﯿﮑﯽ در ارﻗﺎم ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﯿﺎه ﭼﺎی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .ﺑﯿﺸﺘﺮ ارﻗﺎم ﭼﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻫﻨﺪ و سریلانکا ﮐﺸﺖ و ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت رﻧﮕﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ارﻗﺎﻣﯽ ﮐﻪ در ﭼﯿﻦ و اﯾﺮان ﻣﻮﺟﻮد است، دارﻧﺪ .ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐه کمرﻧﮓ ﺑﻮدن ﭼﺎی ﻧﻘﺺ ﮐﯿﻔﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﻤﯽآﯾﺪ و ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت گوناگون در ارقام مختلف گیاه ﭼﺎی ارﺗﺒﺎط دارد، و ﻃﻮری ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ و ﮔﺮاﻧﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎیﻫﺎی دﻧﯿﺎ در ردۀ ﭼﺎیﻫﺎی ﮐﻢرﻧﮓ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽشود. ﯾﮑﯽ از ﻣﺜﺎل ﻫﺎی ﺑﺎرز اﯾﻦ ﻧﻮع ﭼﺎی، ﭼﺎی دارﺟﻠﯿﻨﮓ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﻫﻤﯿﺖ آن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﻄﺮ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد اﯾﻦ ﻧﻮع ﭼﺎی ﺑﻮده و در دﺳﺘﻪ ﭼﺎیﻫﺎی ﮐم‌رﻧﮓ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽﺷﻮد.
رﻧﮓدﻫﯽ ﭼﺎی ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﮔﯿﺎه ﭼﺎی ﺑﻪ اﻧﺪازه ذرات و روش دم آوردن ﻧﯿﺰ ارﺗﺒﺎط دارد. دم ﮐﺮده ﭼﺎی ﺑﺎ ذرات درﺷﺖ (ﭼﺎی ﻗﻠﻢ) ﮐﻤﺮﻧﮓﺗﺮ از دم ﮐﺮده ﭼﺎی ﺑﺎ ذرات رﯾﺰ (ﭼﺎی ﺷﮑﺴﺘﻪ و ﺑﺎروتی) اﺳﺖ. ﺧﺮوج ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت رﻧﮕﯽ از ذرات رﯾﺰ در ﻣﺠﺎورت آب ﺟﻮش ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ و ﺳﺮﻋﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ذرات درﺷﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد. اﻓﺰاﯾﺶ زﻣﺎن دم آوری ﻧﯿﺰ ﻣﯿﺰان رﻧﮓدﻫﯽ ﭼﺎی را ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ. در زﻣﺎن ﻃﻮﻻﻧﯽﺗﺮ اﻣﮑﺎن ﺧﺎرج ﺷﺪن درﺻﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮی از ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت رﻧﮕﯽ از ﭼﺎی ﺧﺸﮏ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮔﺮدد. اﻣﺎ اﯾﻦ زﻣﺎن ﻧﺒﺎﯾﺪ از ۲۰ دﻗﯿﻘﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﻮد. ﭼﺮا ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﺎرج ﺷﺪن ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه ﺳﻤﻮم و ﻓﻠﺰات ﺳﻨﮕﯿﻦ در دم ﮐﺮدۀ ﭼﺎی ﺷﺪه و ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﺑﺮای ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮای ﮔﺮم نگهداشتن ﭼﺎی در ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻔﺎﻟﻪ از دم ﮐﺮده ﺟﺪا ﮔﺮدد.
عطر چای
واژه ﻋﻄﺮ در ﺑﯿﻦ ﻋﻤﻮم ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﭼﺎی در دو دﺳﺘﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽﺷﻮد:
۱- دﺳﺘﻪ اول ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻄﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﮔﯿﺎه ﭼﺎی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪون اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ اﻋﻢ از ﻣﻮاد ﻣﻌﻄﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ (ﻣﺜﻞ ﻫﻞ، دارﭼﯿﻦ) و ﻏﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ (ﻣﺜﻞ اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎی ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ) از دم ﮐﺮده ﭼﺎی اﺳﺘﻨﺸﺎق ﻣﯽﮔﺮدد .ﻋﻄﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﭼﺎی ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺗﯽ در ﮔﯿﺎه ﭼﺎی ارﺗﺒﺎط ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﻄﺮ ﺑﻮده و در ﻫﻨﮕﺎم دم آوردن ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آب ﺟﻮش از ﭼﺎی ﺟﺪا ﺷﺪه و در زﻣﺎن ﻧﻮﺷﯿﺪن اﺣﺴﺎس ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﻋﻄﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﭼﺎی ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺎﻫﯿﺖ ژﻧﺘﯿﮑﯽ ارﺗﺒﺎط زﯾﺎدی ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﺎن رﺷﺪ ﮔﯿﺎه دارد. ﻣﻘﺪار و ﻧﻮع ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻣﻌﻄﺮ ﭼﺎی در ارﻗﺎم و ﺷﺮاﯾﻂ آب و ﻫﻮاﯾﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻔﺎوت ﻣﯽکند. آب و ﻫﻮای ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺳﺮد درﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﻮﻫﭙﺎﯾﻪای (ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻤﺎﻟﯽ اﯾﺮان) ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻣﻌﻄﺮ در ﭼﺎی ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ .ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﻋﻄﺮ ﭼﺎی ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻧﮓ آن ﺑﻪ اﻧﺪازه ذرات ﭼﺎی و روش دم آوری ﻧﯿﺰ ارﺗﺒﺎط ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﭼﺎی ﻫﺎی دارای ذرات درﺷﺖ دارای ﻋﻄﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﺑﺮﻋﮑﺲ ﭼﺎی‌های رﯾﺰﺗﺮ ﻋﻄﺮ ﮐﻤﺘﺮی دارند. افزایش زﻣﺎن دم آوری ﻣﻮﺟﺐ رﻫﺎ ﺷﺪن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻋﻄﺮی در ﭼﺎی ﻣﯽﮔﺮدد.
۲-دﺳﺘﻪ دوم ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻄﺮ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﺎی ﺧﺸﮏ اﻓﺰوده ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺮای ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه اﯾﺠﺎد ﺗﻨﻮع ﮐﻨﺪ. ﻣﺤﺼﻮل بدست آﻣﺪه از اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن اﯾﻦ ﻣﻮاد ﺑﻪ ﭼﺎی را ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﭼﺎی ﻣﻌﻄﺮ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ. اﯾﻦ ﻧﺎم را ﻣﯽ ﺗﻮان روی ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺎی ﭼﺎی ﺑﺮﺧﯽ از ﺑﺮﻧﺪﻫﺎی ﭘُﺮﻣﺼﺮف داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ در اﯾﺮان ﯾﺎﻓﺖ. ﭼﺎیﻫﺎی ﻣﻌﻄﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﮔﯿﺎﻫﯽ (ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻞ، دارﭼﯿﻦ، ﻧﻌﻨﺎع و غیره) ﯾﺎ اﺳﺎﻧﺲﻫﺎی اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه از آﻧﻬﺎ (اﺳﺎﻧﺲ ﺑﺮﮔﺎﻣﻮت :گیاهی که در زبان فارسی آن را ترنج می نامند و بومی مناطق آمریکا وکاناداست، ﻟﯿﻤﻮ، ﻫﻞ و غیره) ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﻮﻧﺪ. اﯾﻦ اﺳﺎﻧﺲﻫﺎ ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از روش اﺳﺘﺨﺮاج ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﻧﯿﺰ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ داﺷﺘﻦ اﺛﺮات ﺳﻮء ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه ﮐﺎرﺑﺮدﺷﺎن در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭼﺎی ﻣﻌﻄﺮ ﻏﯿﺮ ﻣﺠﺎز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﺑﯿﺸﺘﺮ ﭼﺎیﻫﺎی ﻣﻌﻄﺮ ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺎزار اﯾﺮان ﮐﻪ دارای ﭘﺮواﻧﻪﻫﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﺎﻧﺲﻫﺎی ﻣﺠﺎز ﺧﻮراﮐﯽ ﻣﻌﻄﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ. ﭼﺎی اِرلﮔﺮی ﯾﮑﯽ از ﻣﻌﺮوف ﺗﺮﯾﻦ ﭼﺎی ﻫﺎی ﻣﻌﻄﺮ دﻧﯿﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ در تهیه آن از اﺳﺎﻧﺲ گیاه ﺑﺮﮔﺎﻣﻮت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﻧﻮع ﭼﺎی در اﯾﺮان ﻧﯿﺰ از ﻃﺮﻓﺪاران زﯾﺎدی ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ آﻧﻬﺎ ﻋﻄﺮ اﺳﺘﺸﻤﺎم ﺷﺪه از دم آوری ﭼﺎی ارل ﮔﺮی را ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻋﻄﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﮔﯿﺎه ﭼﺎی ﻣﯽداﻧﻨﺪ در حالی که در بررسی های انجام شده ۸۲ درصد افراد چای بدون اسانس را برای مصرف ترجیح می‌دادند. این در حالی است که این افراد ندانسته مصرف کننده چای معطری هستند که با اسانس معطر شده است.
طعم چای
گَس ﺑﻮدن ﭼﺎی ﮐﻪ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح دﺑﺸﯿﺖ ﻧﯿﺰ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد در ارزﯾﺎﺑﯽ ﺣﺴﯽ ﺟﺰو ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﺜﺒﺖ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽﮔﺮدد. ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻋﺎﻣﻞ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪه دﺑﺸﯿﺖ ﭼﺎی، ﺗﯿﺎﻓﻼوﯾﻦﻫﺎ( که یک ترکیب شیمیایی است) ﻧﺎم دارد ﮐﻪ از اﺟﺰای ﭘُﻠﯽﻓِﻨُﻞﻫﺎ(مواد شیمیایی آلی با ساختاری عمدتا طبیعی در گیاهان) ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﮔﺮدد. اﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻋﻼوه ﺑﺮ دﺑﺸﯿﺖ، ﺷﻔﺎﻓﯿﺖ و درﺧﺸﻨﺪﮔﯽ ﻧﯿﺰ در دم ﮐﺮده ﭼﺎی اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ. اﺳﺘﺨﺮاج اﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت در ﭼﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﭼﺎی و زﻣﺎن دم آوری در ارتباط مستقیم است. ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻘﺪار ﭼﺎی دم شده و مدت زمان دم آوری (تاحداکثر ۲۰ دقیقه) ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻏﻠﻈﺖ و گَس بودن ﭼﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ. ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﭘﻠﯽﻓﻨﻠﯽ ﮐﻪ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ اﯾﺠﺎد ﻃﻌﻢ ﮔﺲ در ﭼﺎی ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪ اﺛﺮات ﺳﻮدﻣﻨﺪی ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن دارﻧﺪ که باعث احساس شادابی و نشاط و رفع خستگی می‌شود. ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﭼﺎی را ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺒﻊ ﭘﻠﯽﻓﻨﻠﯽ در رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ روزاﻧﻪ ﻣﯽداﻧﻨﺪ .ﭘﻠﯽﻓﻨﻞﻫﺎ ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف ﺧﻮاص آﻧﺘﯽ اﮐﺴﯿﺪاﻧﯽ(ضد سرطانی) اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﺴﯿﺎری از ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎ میﮔﺮدﻧﺪ.
چای خارجی و عوارضش
سلیقه و علاقه مردم ایران در سالهای اخیر به طور فزاینده‌ای به سوی چای خارجی میل کرده است. به طوری که افراد بسیاری عطر و طعم چای ایرانی را نمی‌پسندند. علت جذابیت اکثر چای‌های خارجی هم اضافه کردن اسانس و رنگ به چای است، که متاسفانه عموم مردم به تدریج به این رنگ و طعم عادت پیدا کرده‌اند. البته خوشبختانه در سالهای اخیر نوعی بازگشت به خرید و مصرف چای ایرانی رخ داده است.
برخلاف تصور عموم چای خوب لزوما رنگ تیره‌تر وطعم قوی‌تری ندارد و مصرف هر روزه چای خارجی رنگ‌های زیاد را به میزان زیاد وارد بدن هر شخص می‌کند که عوارض بسیار دارد. همچنین اسانس های مختلف به این چای‌ها افزوده می‌شود که به هرحال مواد طبیعی نبوده و عوارض مخصوصی به وجود می‌آورند.
عوارض رنگ های خوراکی موجود در چای عبارتند از: سردرد(گاهی سردردها مزمن که علت آن پیدا نمی‌شود همین رنگ ها علت اصلی آن هستند)، اختلال در رشد کودکان، مشکلات دندان ها و لثه(افزایش پوسیدگی و ترک خوردن دندان ها)، مشکلات عصبی، مشکلات پوست ومو، سفید شدن زودرس موها و افزایش چین وچروک پوست
از دیگر عوارض اسانس مصنوعی موجود در چای عبارتست از: سرگیجه و اختلال حافظه، خستگی مزمن و وزوز گوش، اختلالات خواب و مشکلات ادراری وگوارشی و معده.
اکثریت چای‌های ایرانی فاقد رنگ‌ها و اسانس‌های معطرکننده‌ای که عموما چای‌های وارداتی دارا هستند. همین امر باعث می‌شود که چای ایرانی طعم گَس و عطر طبیعی‌ای داشته باشد. به علاوه چای ایرانی در مدت زمان معمول و طبیعی دم کشیدن چای که در حدود ۲۰ دقیقه است، رنگی طبیعی، اندازه و سالم از خود بروز می‌دهد. در حالی که چای اگر در مدت زمان کمتری، رنگی بیشتر بیندازد، خود این نکته نشاندهندۀ وجود عناصر شیمیایی و افزودنی‌های مصنوعی است که سلامت مصرف‌کننده را تهدید می‌کند. پس معیار انتخاب چای نباید رنگ زیاد، دم کشیدن سریع و عطرهای مصنوعی و افزودنی‌ای باشد که طعم گَس طبیعی چای را محو می‌کنند. نکاتی که متاسفانه با رواج مصرف چای‌های خارجی دستکاری شده، ملاک اشتباه انتخاب در خرید و مصرف چای شده‌اند. آنهم چای که یکی از پُرمصرف و ثابت‌ترین اقلام در سبد خانوار ایرانی است و به همین دلیل حساسیت بیشتر ما نسبت به سلامتش را می‌طلبد.
