اضافه وزن و چاقی می توانند موجب تغییر در عملکرد اندام ها شده و در ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت شیرین، پرفشاری خون و دیس‌لیپیدمی نقش داشته باشند.
رژیم غذایی غربی به یکی از الگوهای رایج غذا خوردن در جهان تبدیل شده است. این نوع رژیم غذایی سرشار از چربی های مضر، سدیم و شکر است، در شرایطی که میوه، سبزیجات و غلات کامل در آن سهم اندکی دارند. از این رو، رژیم غذایی غربی با کمبود مواد مغذی مورد نیاز بدن برای حصول اطمینان از ارائه عملکرد متعادل و سالم آن مواجه است.
مواد معدنی دریافتی از غذاهای مصرفی برای سلامت قلبی‌عروقی انسان از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. بنابر گزارش سازمان بهداشت جهانی، بیماری های قلبی‌عروقی از دلایل اصلی مرگ و میر در جهان هستند. در نتیجه، برای پیشگیری موثر و درمان به موقع این بیماری ها، کارشناسان دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم همراه با فعالیت بدنی منظم را توصیه کرده اند.
آشنایی با بیماری های قلبی‌عروقی
اساسا، بیماری های قلبی‌عروقی گروهی از اختلالات هستند که شامل بیماری های قلبی، بیماری های عروق مغزی و بیماری های رگ های خونی می شوند. هر ساله، حدود 17 میلیون نفر در جهان به واسطه این شرایط جان خود را از دست می دهند. به گفته سازمان بهداشت جهانی، امکان پیشگیری از 80 درصد موارد مرگ ناشی از این بیماری ها وجود دارد اگر بیماران یک سبک زندگی سالم را دنبال کرده و عوامل خطر را نیز کاهش دهند.
عوامل خطر برای ابتلا به بیماری قلبی
به طور کلی، عادات غذایی نامناسب همراه با عادات مضر برای سلامت به طور مستقیم با ابتلا به آترواسکلروز (تصلب شرایین) مرتبط هستند. این بیماری به واسطه تشکیل پلاک در سرخرگ ها که آنها را از ارائه عملکرد درست خود باز می دارد، شکل می گیرد.
از جمله عواملی که می توانند به آترواسکلروز منجر شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
عوامل خطر رفتاری: سیگار کشیدن، کم تحرکی، یک رژیم غذایی حاوی چربی و نمک زیاد، اعتیاد به الکل
عوامل خطر متابولیک: پرفشاری خون، دیابت شیرین، هایپرکلسترولمی (سطوح بالای کلسترول در خون)، اضافه وزن، چاقی
همچنین، بیماری های متابولیک ارتباط نزدیکی با عوامل خطر رفتاری دارند. رژیم غذایی غربی با انباشت بیش از حد بافت چربی در بدن مرتبط است که خود را با افزایش وزن فرد نشان می دهد. اضافه وزن و چاقی می توانند موجب تغییر در عملکرد اندام ها شده و در ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت شیرین، پرفشاری خون و دیس‌لیپیدمی نقش داشته باشند.
از این رو، دنبال کردن یک سبک زندگی سالم از طریق تغییر عادات غذایی و ورزش ضروری است. از این گذشته، برخی توصیه های تغذیه ای و همچنین برنامه های غذایی که بسیاری از عوامل خطر را کنترل کرده و اثر محافظتی برای قلب ارائه می کنند می توانند به تنظیم اختلالات متابولیک کمک کنند. رویکردهای غذایی برای توقف پرفشاری خون که به نام رژیم غذایی دش (DASH) نیز شناخته می شود، یکی از شناخته شده‌ترین نمونه ها در این زمینه است.
رژیم غذایی دش برای سلامت قلبی‌عروقی
موسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا معرف رژیم غذایی دش بوده است. به طور کلی این رژیم غذایی با ویژگی های زیر تعریف می شود:
- مصرف زیاد میوه ها و سبزیجات
- استفاده از غلات کامل به جای غلات پالایش شده
- مصرف متعادل چربی ها و غذاهایی با منشا حیوانی
- مصرف گاه و بیگاه غذاهایی با محتوای شکر زیاد یا پرهیز کامل از آنها
به طور کلی، این رژیم غذایی به طور موثر عوامل متابولیکی اصلی مرتبط با ابتلا به یک رویداد قلبی‌عروقی را تنظیم می کند. متاآنالیزهای مختلف نشان داده اند که رژیم غذایی دش فواید سلامت مختلفی را ارائه می کند. در حقیقت، این رژیم غذایی توانایی خود در کاهش وقوع یک رویداد قلبی‌عروقی، فشار خون، کلسترول کلی، کلسترول بد (LDL)، هموگلوبین گلیکوزیله، انسولین پلاسمای ناشتا، و حتی وزن بدن را نشان داده است.
آثار مفید رژیم غذایی دش با اثر بیولوژیکی مولفه های تغذیه ای دیگر در مواد غذایی مرتبط است. این شامل فلاونوئیدها که از خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهاب برخوردار هستند و همچنین مواد معدنی که بر سلامت رگ های خونی تاثیرگذار هستند، می شود.
مواد معدنی کلیدی برای حفظ سلامت قلبی‌عروق
یهمان گونه که متوجه شده اید، مواد مغذی بسیاری اثر مثبت بر سلامت قلبی‌عروقی دارند. در ادامه با چند گزینه کلیدی بیشتر آشنا می شویم.
پتاسیم
پتاسیم با سیستم رنین-آنژیوتانسین در تعامل است. از این رو، پتاسیم به پیشگیری از افزایش سطوح فشار خون کمک می کند. همچنین، پتاسیم در دفع سدیم کلیوی نقش دارد. از این رو، این ماده معدنی نشانگرهای اختلال عملکرد اندوتلیال بدن را کاهش می دهد.
از منابع غذایی برای پتاسیم می توان به اسفناج، گوجه فرنگی، کدو، قارچ، موز، مغزدانه ها، آووکادو و دانه های چیا اشاره کرد.
منیزیم
منیزیم به عنوان یک مهارکننده انقباض رگ های خونی عمل کرده و به گشاد شدن رگ های خونی کمک می کند. از این رو، خون با فشار کمتری در سیاهرگ ها و سرخرگ های بدن جریان می یابد.
از منابع غذایی برای منیزیم می توان به مغزدانه ها، شکلات تلخ (حاوی 70 درصد کاکائو یا بیشتر)، و غلات کامل اشاره کرد.
کلسیم
کلسیم اثری مشابه با خانواده داروهایی دارد که به نام مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین شناخته می شوند. از این رو، کلسیم انقباض رگ های خونی را مهار می کند. همچنین، این ماده معدنی همراه با پتاسیم در دفع سدیم کلیوی نقش دارد.
از منابع غذایی خوب برای کلسیم می توان به محصولات لبنی، ماهی ساردین، بادام و نخود اشاره کرد.
با دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و متنوع سرشار از سبزیجات، میوه ها و غلات کامل همراه با مصرف متعادل غذاهای کم چرب با منشا حیوانی می تواند از تامین مواد معدنی و مواد مغذی دیگر مورد نیاز برای سلامت قلبی‌عروقی اطمینان حاصل کرد. این مواد مغذی ارائه عملکرد مطلوب و درست بدن را ممکن می سازند. افزون بر این، یک رژیم غذایی سالم و متعادل به کنترل عوامل خطر متابولیک اصلی مرتبط با ابتلا به بیماری قلبی کمک می کند.
برای تنظیم برنامه غذایی سالم خود می توانید با یک پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا این برنامه بر اساس نیازهای شما شکل بگیرد.
