بررسی‌ها نشان داده است كه گذشت زمان، یكی از عوامل تشدیدكننده ناباروری است. كمااین‌كه برخی از زوج‌های نابارور به دلایلی مانند مسائل مالی، دشواری رفت‌وآمد یا توصیه‌های نادرست اطرافیان سراغ درمان‌های متفرقه و بی‌اثر می‌روند و با این كار شانس درمان مؤثر را از دست می‌دهند.
نتیجه آن كه هرچه زمان بیشتری از ناباروری گذشته باشد، احتمال تشدید علت ناباروری و دشوارتر شدن و پرهزینه‌تر شدن درمان بیشتر می‌شود.بعلاوه آسیب های روحی و روانی ناشی از ناباروری با تاخیر در تشخیص علل ناباروری و بهره گیری از درمان های متعدد و موثر ، تشدید خواهد شد. به بیان دیگر سن هر یک از زوجین نابارور به ویژه خانم ، مدت ناباروری و علت ناباروری بر شانس موفقیت درمان اثر گذار است.
دكتر سهیلا انصاری‌پور، فلوشیپ ناباروری و عضو تیم تخصصی مركز درمان ناباروری ابن‌سینا از اهمیت به تاخیر نینداختن زمان شروع درمان ناباروری می‌گوید.نخستین نكته‌ای كه زوج‌ها باید بدانند و بر اساس آن برای درمان ناباروری اقدام كنند، تعریف ناباروری است كه در آن هم عامل زمان بسیار مهم است. در زوجی كه سن خانم زیر ۳۵سال است، ناباروری به یك سال اقدام ناموفق برای بارداری اطلاق می‌شود.
اما اگر سن خانم بین ۳۵ تا ۴۰ سال باشد، این مدت به شش ماه كاهش می‌یابد و در خانم‌های بالای ۴۰ سال نیز درمان اصلا نباید به تأخیر بیفتد و باید بلافاصله آغاز شود.
درمان موفق آی‌وی‌اف قبل از 35 سالگی
دكتر انصاری‌پور با اشاره به این كه برای زوجی كه علت ناباروری‌شان كاهش تعداد اسپرم مرد است، لقاح خارج رحمی (IVF) ضروری است، می‌گوید:
اگر وقتی سن خانم زیر ۳۵ سال است برای درمان مراجعه كنند، شانس موفقیت درمان برایشان به‌مراتب بیشتر از چند سال بعد است؛ زیرا با گذشت زمان، هم اثرات علل بروز ناباروری شدیدتر می‌شود و هم عامل افزایش سن و كاهش قدرت باروری خانم اضافه می‌شود و شانس موفقیت آی‌وی‌اف به‌شدت كاهش می‌یابد.
این فلوشیپ ناباروری می‌افزاید: به‌طور كلی، شانس موفقیت در هردوره درمان در مراكز درمان ناباروری معتبر جهان و ایران حدود ۳۵ درصد است. البته عواملی مانند سن خانم، مدت ناباروری و علت ناباروری هم بر شانس موفقیت درمان اثرگذارند.بنابراین ممكن است لازم باشد درمان سه دوره تكرار شود تا نتیجه‌بخش باشد.
درمان اندومتریوز رابه تاخیر نیندازید
دكتر انصاری‌پور درباره درمان ناباروری در مبتلایان به اندومتریوز خاطرنشان می‌كند:بسیار مهم است كه مبتلایان به اندومتریوز به متخصصانی مراجعه كنند كه در زمینه تشخیص و درمان این بیماری تخصص و تجربه دارند. یكی از علل راه‌اندازی كلینیك اندومتریوز در مركز درمان ناباروری ابن‌سینا نیز ارتباط اندومتریوز و ناباروری در زنان بوده و خوشبختانه هم متخصصان ناباروری مركز كاملا با این بیماری آشنا هستند.
وی تاكید می‌كند: زمان مراجعه در مبتلایان به اندومتریوز بسیار مهم است، زیرا با گذشت زمان عوارض این بیماری بر سیستم تولیدمثل بیشتر و شدیدتر می‌شود.
خطر یائسگی زودرس را نادیده نگیرید
عضو تیم تخصصی مركز درمان ناباروری ابن‌سینا وجود سابقه یائسگی زودرس در خانواده را از جمله عوامل خطر ناباروری دانسته و می‌افزاید: نقش وراثت در ابتلا به نارسایی زودرس تخمدان مشخص شده است.
البته لزوما خانمی كه مادرش مبتلا به یائسگی زودرس بوده است، دچار این عارضه نمی‌شود، اما وجود سابقه خانوادگی یك علامت هشداردهنده است و این دسته از خانم‌ها باید زودتر برای بارداری اقدام كنند و اگر فعلا امكان ازدواج یا بچه‌دار شدن را ندارند، می‌توانند از خدمات حفظ باروری، یعنی فریز تخمك یا فریز جنین استفاده كنند تا توان باروری خود را برای آینده حفظ كنند.
وی تاكید می‌كند: گذشته از عامل وراثت، سبك زندگی نیز در این زمینه مؤثر است و خانم‌ها می‌توانند با پرهیز از عوامل آسیب‌زا، مانند استرس، تغذیه نامناسب و استعمال دخانیات، تا حدی عوارض آن را كاهش دهند.
كیست تخمدان را به‌سرعت درمان كنید
دكتر انصاری‌پور با اشاره به تأثیر جراحی كیست تخمدان بر قدرت باروری، توضیح می‌دهد:در اغلب موارد، كیست ساده تخمدان نیاز به جراحی ندارد و معمولا كیست‌های بزرگ اندومتریوز یا كیست‌های شكلاتی ممكن است نیاز به جراحی داشته باشند، اما اگر به هر دلیل جراحی كیست تخمدان انجام شود، یك عامل خطر ناباروری است و خانم باید زودتر برای درمان مراجعه كند.
درمان تنبلی تخمدان بلافاصله پس از ازدواج
تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی‌كیستیك از علل شایع ناباروری خانم‌هاست.به گفته دكتر انصاری‌پور این سندرم باعث بروز اختلالات هورمونی در زنان می‌شود و معمولا با علائمی مانند بی‌نظمی قاعدگی، رشد موهای زائد در صورت و بدن و بروز آكنه همراه است.
اگر دخترخانمی در خانواده‌اش سابقه سندرم تخمدان پلی‌كیستیك دارد، باید وزن خود را متناسب نگه دارد. افزایش وزن باعث تشدید عوارض این سندرم می‌شود و بنابراین، بسیار مهم است كه مبتلایان به این سندرم یا افرادی كه در معرض خطر ابتلا به آن قرار دارند، دچار اضافه وزن و چاقی نباشند.این متخصص تاكید می‌كند: پس از ازدواج نیز خانم مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌كیستیك كه قصد بارداری دارد، باید زودتر برای درمان اقدام كند.
شكست درمان ناباروری بر اثر چاقی
خانم‌ها باید نقش اضافه‌وزن و چاقی را در كاهش توان باروری و كاهش شانس موفقیت درمان ناباروری جدی بگیرند.به گفته دکتر انصاری‌پور از مركز درمان ناباروری ابن‌سینا، گاهی مراجعان از خانم‌های چاقی كه چند بارداری موفق داشته‌اند، مثال می‌آورند و نمی‌پذیرند كه كاهش وزن می‌تواند مؤثر باشد.
همچنین، برخی كاهش وزن را امری ناممكن می‌دانند و می‌گویند كه ما بارها تلاش كردیم و موفق نشدیم. گرچه همه ما خانم‌هایی را دیده‌ایم كه به‌رغم چاقی مفرط، مشكل ناباروری نداشته‌اند، اما باید بدانیم كه شرایط جسمی هر شخص منحصر به فرد است و مهم‌تر از آن، به‌لحاظ علمی تأثیر رسیدن به وزن متناسب بر بهبود وضعیت باروری به اثبات رسیده است.
بنابراین، خانم‌های دچار اضافه‌وزن یا چاقی باید برای رسیدن به وزن متناسب تلاش كنند و حتما می‌توانند با كمك متخصصان و مشاوران تغذیه و با در پیش گرفتن یك رژیم غذایی و ورزشی مناسب و اصولی، به‌تدریج به وزن متناسب برسند.
روزنامه جام جم
