«سید عباس موسوی»، سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه ۲۸ بهمن ماه از آزادی و بازگشت یک ایرانی بازداشت شده در آلمان که به بهانه دور زدن تحریم‌های آمریکا در آستانه استرداد به این کشور بود، خبر داد.
موسوی در این خصوص اعلام کرد: «در پی سلسله رایزنی‌های فشرده دیپلماتیک و با همکاری موثر قوه قضاییه و سازمان اطلاعات سپاه، «احمد خلیلی» شهروند ایرانی که به بهانه نقض تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه آمریکا و به درخواست دادستانی این رژیم در آلمان بازداشت شده و در معرض استرداد به آمریکا قرار داشت، شب گذشته آزاد (یکشنبه) و به همراه وزیر امور خارجه (که برای شرکت در کنفرانس امنیتی مونیخ در آلمان حضور داشت) به میهن بازگشت.»
گفتنی است احمد خلیلی از اواخر سال ۱۳۹۶ به درخواست دادستانی آمریکا و به اتهام دور زدن تحریم‌ها و با حکم دادگاهی در آلمان در بازداشت به سر می‌برد و قرار بود به آمریکا مسترد شود. گفتنی است جزییاتی درباره اتهامات وارده به خلیلی در دست نیست.
در همین خصوص «غلامحسین اسماعیلی» سخنگوی قوه قضاییه امروز (سه‌شنبه) در نشست خبری با اشاره به همکاری قوه قضاییه با وزارت امور خارجه برای بازگرداندن خلیلی گفت: برای این شهروند ابتدا در آمریکا تحت عنوان فردی که اقدام به دور زدن تحریم‌ها می‌کرده پرونده‌ای تشکیل شد و تحت تعقیب سیستم قضایی آمریکا قرار گرفت، در حالی که در آمریکا نبود و در آلمان بود، اما بازداشت بود. اصرار داشتند که این فرد را به آمریکا ببرند و در آنجا محاکمه شود که تلاش وزارت امور خارجه ایران نتیجه داد و منجر به بازگرداندن او به ایران شد.
سخنگوی قوه قضاییه گفت: در نتیجه برای تبادل مجرمان اقداماتی شد و یک فرد بازداشتی آلمانی در کشور که به تحمل ۳ سال حبس به دلیل عکسبرداری از اماکن ممنوعه اقدام کرده بود قبول کردیم تسهیلات قانونی را مشمول این فرد کنیم، مشروط به اینکه تبعه ما به ایران بیاید که سرانجام روز یکشنبه این فرد از آلمان وارد ایران شد و دوشنبه نیز تبعه آلمانی را آزاد کردیم.
بازداشت اتباع ایرانی به بهانه تحریم‌های غیرقانونی آمریکا پیش از این هم مسبوق به سابقه بوده و برخی از آنها با پیگیری‌ها و تلاش‌های انجام شده در سال‌های گذشته آزاد شده‌اند و تعدادی نیز هنوز در زندان به سر می‌برند. آمریکا نه تنها خود اقدام به بازداشت این افراد کرده، بلکه با اعمال نفوذ بر کشورهای ثالث و فشار بر آنها خواستار استرداد برخی از ایرانیان بازداشتی به این کشور نیز شده است.
موسوی سخنگوی دستگاه دیپلماسی هشتم مهر ماه سال جاری در نشست هفتگی با خبرنگاران تعداد افراد بازداشتی در کشورهای مختلف به ویژه آمریکا به بهانه دور زدن تحریم‌ها را حدود ۲۰ نفر ذکر کرده و گفته بود: اصل دستگیری این افراد که حدود ۲۰ نفر در کشورهای مختلف به ویژه آمریکا هستند، بی مبنا و بی اساس و براساس تحریم‌های غیرقانونی یکجانبه آمریکا بوده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین ۲۹ مهر ماه (+) در نشست خبری با خبرنگاران خاطرنشان کرد: ماهیت این دستگیری‌ها که ما آن را آدم ربایی و گروگان گیری توسط آمریکا و عوامل آنها در کشورهای مختلف می‌نامیم، محکوم است؛ چون آنها را به اتهامی دستگیر کرده و ربودند که هیچ مبنای قانونی و حقوقی ندارد و ما همواره از طریق مجاری مختلف پیگیر سرنوشت آنها و خواستار آزادی بی قید و شرط آنها هستیم.
موسوی ادامه داد: گهگاهی صحبت از برخی زندانیان امنیتی آنها در ایران می‌کنند. ماهیت این زندانیان که محکومان امنیتی هستند، مشخص است. اعتراف کردند و شواهد متقنی داریم که متهم نیستند بلکه محکوم هستند، اینها به هم ارتباطی ندارد، ولی ایران اگر ببیند راه‌حل قانونی و حقوقی درباره آنها می‌تواند پیدا کند، از دید مسائل انساندوستانه و بشردوستانه شاید بتواند به آنها کمک کند.
وی گفت: ما خواهان آزادی ایرانیان و غیر ایرانیانی هستیم که به جرم دور زدن تحریم‌های غیرقانونی و بی مبنا توسط آمریکایی‌ها و برخی دولت‌های همسو با آنها دستگیر شده‌اند.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین خاطرنشان کرد: حدود ۲۰ نفر از ایرانیان، کسانی که برای همه ما عزیز هستند و اتباع ایران هستند یا در ایران بودند یا در کشورهای دیگر حضور داشتند، به اتهام واهی دور زدن تحریم‌های آمریکا که اعلام کردیم غیرقانونی، یکجانبه و بی مبنا و پشتوانه است، دستگیر، بازداشت و زندانی شدند. اقدام آنها غیرانسانی، خلاف مقررات، گروگانگیری و آدم ربایی است و هیچ محکمه‌ای این اقدامات و اتهاماتی را که به این عزیزان وارد کردند، تایید نخواهد کرد.
وی افزود: وزارت خارجه از لحظه اول با خبر شدن از این موارد رسما اعتراض کرد چه به کشورهایی که به درخواست آمریکا آنها را دستگیر کردند و آمریکا درخواست استرداد آنها را به خاک خود مطرح کرده بود و چه به دولت آمریکا از طریق مجاری دیپلماتیکی که با این کشور داریم و این رایزنی‌ها ادامه دارد. پیشنهادات ما نیز در این زمینه ارائه شد، حتی لیستی هم مبادله کردیم و اسامی را دادیم که اینها باید آزاد شوند و امیدواریم این تلاش‌ها اگر با حسن نیت همراه باشد به ثمر بنشیند.
خلیلی چهارمین فردی است که از مهر ماه سال جاری و در پی تلاش‌های صورت گرفته آزاد و به کشور بازمی‌گردد. پیش از او نیز «مسعود سلیمانی» استاد دانشگاه‌های تهران و استاد تمام دانشگاه تربیت مدرس و یکی از محققان برجسته حوزه سلول‌های بنیادی که بیش از یک سال در حبس غیرقانونی در آمریکا بود، روز شنبه ۱۶ آذر ماه آزاد و در سوئیس تحویل مقامات ایرانی شد و به همراه محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران که بدین منظور به زوریخ سفر کرده بود، به تهران بازگشت.
رسانه‌های آمریکایی همچنین گزارش دادند که همزمان با آزادی «مسعود سلیمانی»، دادگاهی در آمریکا دو پژوهشگر ایرانی دیگر را هم از اتهام نقض تحریم مبرا کرده است. به نوشته روزنامه «واشنگتن‌پست»، «محبوبه قائدی» و «مریم جزایری» در پرونده‌ای مشترک با سلیمانی، به تلاش برای صادرات مواد تحقیقاتی و دارویی به ایران و نقض تحریم‌ها متهم شده بودند. دادگاهی در آتلانتا، اتهام نقض تحریم این دو دانشجوی سابق سلیمانی را رد کرد.
قبل از مسعود سلیمانی نیز «رضا دهباشی کیوی» دانشجوی ایرانی در دانشگاه کوئینزلند استرالیا که سپتامبر سال گذشته (شهریور ماه ۱۳۹۷) (حدود ۱۳ ماه) به اتهام بی اساس ارسال تجهیزات نظامی آمریکا به ایران (خرید و ارسال تجهیزات راداری پیشرفته به ایران برای شناسایی موشک و جنگنده‌های رادارگریز) بازداشت شده بود و دولت آمریکا خواهان استرداد آن بود. او که در مقطع دکتری در این دانشگاه مشغول به تحصیل بود، با تلاش‌های دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران و سفارتخانه ایران در کانبرا آزاد و روز جمعه (۱۲ مهر ماه) به تهران بازگشت.
لازم به ذکر است همزمان با آزادی دهباشی، «ماریس پین» وزیر خارجه استرالیا اعلام کرد که دو شهروند از سه شهروند این کشور که در ایران بازداشت بوده‌اند، آزاد شده‌اند. وزیر خارجه استرالیا با اعلام این خبر عنوان کرد که «جولی کینگ» یک زن بریتانیایی- استرالیایی و «مارک فرکین» نامزد استرالیایی او که اوایل سال جاری میلادی در ایران بازداشت شده بودند، آزاد شدند.با این حال نفر سوم به نام «کیلی مور گیلبرت» که تابعیت بریتانیایی-استرالیایی دارد، همچنان در بازداشت به سر می‌برد.
قبل از دهباشی نیز «نگار قدس کنی» زندانی ایرانی که از حدود سه سال قبل به بهانه دور زدن تحریم‌های آمریکا در استرالیا زندانی و حتی فرزند خود را در زندان به دنیا آورد و به درخواست آمریکا به این کشور (آمریکا) مسترد شد، بعد از حکم صادره از سوی دادگاه آمریکایی مبنی بر ۲۷ ماه حبس که آن را در استرالیا سپری کرده بود، آزاد شد و چهارم مهر ماه سالجاری آزاد و به ایران بازگردانده شده است.
قدس‌کنی که در شهر آدلاید زندگی می‌کرد، در تاریخ بیست و سوم تیر ۱۳۹۶ به اتهام تلاش برای صادرات تجهیزات الکترونیکی ممنوعه به ایران و نقض تحریم‌های اعمالی از سوی واشنگتن، به درخواست مقامات آمریکایی در استرالیا بازداشت شده بود. وی پیش از اینکه توسط دولت استرالیا به آمریکا تحویل داده شود، دو سال بدون برگزاری هیچ جلسه دادگاه در این کشور در شرایط بسیار نامناسب (بدون دسترسی به مراقبت‌های پزشکی و دارویی) محبوس بود.
گفتنی است، وزارت دادگستری آمریکا همچنین روز پنج‌شنبه ۲۳ آبان از صدور حکم حبس برای یک تبعه ایرانی که به نقض تحریم‌های ایران متهم شده بود، خبر داد. بر اساس بیانیه وزارت دادگستری آمریکا، «بهزاد پورقناد» تاجر ایرانی که به صادرات الیاف کربن از آمریکا به ایران متهم شده بود، به ۴۶ ماه حبس محکوم شده است. دادگاه منطقه‌ای نیویورک تیر ماه امسال پورقناد و دو تبعه ایرانی دیگر را به دور زدن تحریم‌های ایران بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ میلادی متهم کرده بود. پورقناد دو سال پیش در آلمان بازداشت شده و ابتدای تابستان سال جاری به واشنگتن مسترد شده است.
