طغیان ها و اپیدمی های مرتبط با بیماری های عفونی و ویروس های نوپدید همواره در جریان هستند. از طاعون در قرون وسطا تا اپیدمی وبا ی اروپا در قرن نوزدهم ، از پاندمی انفلونزای جنگ جهانی اول در قرن بیستم تا اپیدمی ویروس ابولا در غرب افریقا ، از ویروس زیکای امریکای لاتین تا کوروناویروس کووید 19 در ووهان چین و اکنون گسترش سریع ان به قاره های مختلف جهان همگی نمونه های بارز و حکایت تکراری و پیوسته از پویایی میکروب های بیماریزا در طبیعت پیرامون ما دارند.
مهار کامل طغیان ها و اپیدمی ها ی در جریان همواره با دشواری های بسیاری روبه روست اما می توانیم برای مقابله با آنها امادگی های لازم را کسب کرده تا از خسارات انسانی و اقتصادی فاجعه بار به میزان قابل توجهی بکاهیم.
شناسایی ، پاسخگویی ، اموزش و کسب امادگی های لازم
چنین فاکتورهایی نیازمند استراتژی و برنامه ریزی منسجم و بلند مدت وزارت بهداشت درمان و دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور است . اگر به طغیان دیفتری در کمپ پناهجویان روهینگا در بنگلادش یا اپیدمی های مجدد اتفاق افتاده ی تب لاسا در افریقا و بیماری وبا ناشی از ابهای الوده در کشور یمن نیک بنگریم می توان نتیجه گرفت که علاوه بر کسب امادگی ها و نظام مراقبت محلی ، پاسخ قاطع و سریع جامعه بین الملل به همراه سازمان بهداشت جهانی برای حفظ جان شهروندان در بسیاری از موارد کلیدی و حیاتی به نظر می رسد.
هنگامی که موارد گزارش شده از بیماری های عفونی نوپدید و بازپدید درهنگام رخداد اپیدمی نامعلوم و مبهم است و پاسخ به ان از سوی مقامات بهداشت محلی و سازمان های بین المللی به اهستگی و به دور از شفافیت و اطلاع رسانی دقیق به مردم صورت می گیرد ، تلفات انسانی ان همانند انچه که در ارتباط با اپیدمی ابولا ی غرب افریقا در سال 2014 میلادی شاهد بودیم ، می تواند بسیار دردناک و نگران کننده باشد.
امادگی فردی تا جهانی مقابله با اپیدمی ها
نقشه راه امادگی در مقابل طغیان ها و اپیدمی ها می تواند شامل کسب امادگی های لازم در سطح فردی ، جامعه و نیازهای بهداشتی و لجستیک ، سازمان های مردم نهاد مرتبط با بحران ها و در نهایت نظارت شفاف وزارت بهداشت و درمان به عنوان بازوی اجرایی طرح نظام مراقبت از اپیدمی باشد .
این امادگی ها در سطوح مختلف شامل امادگی جوامع محلی و استانی ، امادگی درون بخشی و بین بخشی ، امادگی کشوری ، امادگی منطقه ای و در نهایت امادگی بین المللی و جهانی طبقه بندی می شود.
امادگی استانی و روستاهای محلی
در این سطح از امادگی ، معاونت های بهداشت و درمان دانشگاه های علوم پزشکی استان های کشور وظیفه اطلاع رسانی و اگاهی بخشی در خصوص راههای انتشار و پیشگیری از اپیدمی موجود توسط پوستر ها و پمفلت ها ی متنوع به همراه حضور مستمر در رسانه ها و پلت فورم های اجتماعی جهت جلب اعتماد عموم مردم و دعوت از انها به منظور رعایت اصول بهداشت فردی و اجتماعی به زبانی ساده و قابل فهم در کنار اطلاع رسانی گسترده در اماکن عمومی شهر را برعهده دارند.
علاوه براین ، اطلاع رسانی روزانه موارد مشکوک و قطعی بیماری در بیمارستان های تعیین شده برای موارد مشکوک و قطعی کروناویروس باید در وب سایت رسمی دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور به روز رسانی شده و موارد ثبت شده بیماری به وزارت بهداشت و درمان به عنوان مرجع اصلی خبری به صورت روزانه گزارش داده شود.
مردم نیز با همکاری و همدلی به توصیه ها و دستور العمل های پیشگیرانه توجه کرده و می توانند از گسترش اپیدمی جلوگیری و از خانواده و دوستان خود محافظت کنند.
امادگی درون بخشی و بین بخشی
در این سطح از امادگی ، چندین ارگان و سازمان دولتی و خصوصی با همکاری انجمن های مردم نهاد در جهت رفع نواقص موجود در یک بخش از اجرای کنترل اپیدمی نظیر اب رسانی تمیز به مردم یا تهیه ماسک تنفسی در هنگام احتکار یا فراهم کردن غذای مورد نیاز گروههای اسیب دیده با یکدیگر همکاری و تعامل می کنند که در نهایت منجر به رفع نواقص موجود در برنامه کنترل اپیدمی می گردد و رضایت عموم مردم جلب خواهد شد. در صورت شکل گیری اعتماد عمومی ، گروه های داوطلب مردمی نیز می توانند به همکاری های درون بخشی و بین بخشی ملحق شوند.
امادگی های کشوری مقابله با اپیدمی
در این سطح از امادگی ، وزارت بهداشت و درمان به عنوان بازوی مرجع اجرایی و قانون مند کشور و کاتالیزگر فعال جهت ارتقا سطح مشارکت ها و تعاملات درون بخشی و بین بخشی وارد میدان خواهد شد که پاسخگویی سریع و شفاف به طغیان و اپیدمی ها در سطح کلان کشور را بر عهده می گیرد .
نقشه راه وزارت بهداشت برای مقابله با اپیدمی کروناویروس کووید باید شامل شناسایی و گزارش دهی موارد قطعی و مشکوک بیماری در کل کشور بر مبنای گزارشات رسیده از استانها و اعلام رسمی ان از سوی مرکز بیماری های واگیر وزارت خانه به صورت روزانه یا ماهانه ، تامین مواد غذایی برای افراد اسیب دیده ، اب شرب بهداشتی ، ارتباطات شفاف و دقیق ، امکانات و تجهیزات لجستیک نظیر نصب دستگاه تب سنج در فرودگاه های بین المللی کشور ، تدوین دستور العمل های کنترل عفونت در بیمارستان های سراسر کشور و تعیین زمان اعلام وضعیت اضطراری بر اساس استانه شدت گسترش بیماری خواهد بود.
وزارت بهداشت و درمان باید به صورت سالانه گزارش کاملی از وضعیت برنامه امادگی و کنترل اپیدمی در استانهای مختلف کشور را در اختیار عموم مردم قرار دهد.
امادگی در سطح بین المللی و جهانی
در این سطح از امادگی، سازمان های بین المللی به صورت مستقل وظیفه نظارت و حمایت از کشور های عضو را برعهده دارند و وزارتخانه های کشور های عضو را دعوت به همکاری های گسترده جهانی و منطقه ای می نمایند . سازمان بهداشت جهانی ، پزشکان بدون مرز ، هلال احمر در سالهای اخیر نقش مکمل و چترحمایتی مناسبی برای کشور هایی که از لحاظ امکانات بهداشتی و تشخیصی در وضعیت نامناسبی قرار دارند و درگیر بحران های جنگی هستند فراهم کرده است .
با افزایش همکاری ها و تعاملات بین المللی زمینه برای شکل گیری پروتکل های استاندارد جهانی ، یافتن درمان ها یا واکسن های اختصاصی با افزایش همکاری میان گروه های تحقیقاتی بین المللی و یافتن روشهای تشخیصی سریع در مدت زمان کوتاه را تسهیل می بخشد.
امادگی رسانه ها و سازمان های مردم نهاد
در نهایت وجود رسانه های شفاف و مستقل از فضای سیاسی کشور به همراه گروه های داوطلب مردمی دلسوز که در سطوح مختلف مقابله با اپیدمی می توانند همکاری های گسترده داشته باشند می توانند نقشی کلیدی و فعال در کنترل و مهار اپیدمی داشته باشند.
زمان شفافیت و واقعیت به همراه شناخت علمی بیماری کروناویروس کووید 19 فرا رسیده است . با همبستگی ملت ها و مشارکت اجتماعی و پرهیز از شایعات خبری به همراه انگ های اجتماعی و تبعیض نژادی می توانیم کروناویروس ترس و نگرانی را شکست دهیم .
سلامت نیوز
