اگر ویروس کرونا «همه گیر» اعلام شود چه اتفاقاتی رخ خواهد داد؟

یکی از مهمترین و پر تکرار ترین عبارتهایی که این روزها می شنویم، کلمه«همه گیر» است. کلمه ای که با کرونا یا Covid-19 همراه می شود و به عبارتی حدس زده می شود کرونا در آستانه همه گیری جهانی باشد. اما احتمالا بسیاری از افراد نمی دانند اساسا همه گیری بیماری به چه معناست و چرا نگران کننده است.

به گزارش سرویس خواندنی های «انتخاب»، گاردین در مقاله ای به بررسی تعریف همه گیر شدن یک بیماری و تبعات آن پرداخته است. در این مقاله می خوانیم که  همه گیری ها هیچ ارتباطی با شدت یک بیماری ندارند بلکه با گسترش جغرافیایی آن ارتباط دارند. طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی ، بیماری جدیدی که مردم برای آن مصونیت نداشته باشند و در سراسر جهان فراتر از انتظارات  منتشر شود اغلب به عنوان همه گیری اعلام می شود.

آیا ویروس کرونا می تواند لحظه چرنوبیل در چین باشد؟

در اغلب موارد انتقال کرونا به دیگر کشورها شاهد مسافرینی هستیم که با سفر به چین، ویروس را به کشور خود بازگردانده اند. البته حدس زده می شود برخی کشورها نیز به دلایلی بیماری مسافران خود را اعلام نمی کنند. اما به هر حال موج نخست انتقال بیماری بین کشورها از چین رخ داد. موج دوم عفونت  نیز از فرد به فرد دیگر در کل جامعه دیده می شود. در ایالات متحده ، انگلیس و استرالیا ، در حال حاضر انتقال فعال(پرتعداد) در سطح جامعه وجود ندارد.

به محض اعلام بیماری همه گیر ، این احتمال وجود دارد که سرانجام گسترش اجتماعی بیماری اتفاق بیفتد و دولت ها و سیستم های بهداشتی باید اطمینان حاصل کنند که  برای چنین واقعه ای آماده شده اند.. بیماری های همه گیر با افزایش ناگهانی موارد بیماری همراه است می تواند برای یک کشور یا جامعه مانند شوک باشد.

چه موقع همه گیری اعلام می شود؟

پروفسور مری لوییز مک لاوز متخصص کنترل  بیماری های عفونی که به عنوان مشاور سازمان بهداشت جهانی کار کرده است ،می گوید: اعلام همه گیری همیشه واضح نیست زیرا این امر می تواند به الگوی تشخیص همه گیری مرتبط باشد. درواقع الگوی همه گیری ممکن است بین سازمان بهداشت جهانی و سایر سازمان های بهداشتی متفاوت باشد. البته که سرانجام ، سازمان بهداشت جهانی حرف آخر را می زند. اما با این حال هیچ شاخصی مانند تعداد مشخصی از مرگ و میر یا عفونت یا تعداد کشورهای درگیر بیماری نمی تواند به عنوان مهمترین دلیل اعلام همه گیری در نظر گرفته شود. به عنوان مثال زمانی که سارس (از دیگر اعضای خانواده کرونا) در سال 2003 مشخص شد ، علی رغم اینکه 26 کشور را تحت تأثیر قرار داد ، توسط سازمان بهداشت جهانی همه گیر اعلام نشد. اما به سرعت گسترش یافت و برخی از کشورها از جمله چین ، هنگ کنگ ، تایوان ، سنگاپور و کانادا را  تحت تأثیر قرار داد.

دکتر مک لاز می گوید: سازمان بهداشت جهانی برای تصمیم گیری های خود به دلایل زیادی نیاز دارد اما بخشی از دلیل  عدم اعلام بیماری همه گیر این است که افراد موافق همه گیری باید نظر مثبت گروه بزرگی از اعضای تصمیم گیرنده در هیئت مدیره  را به دست بیاورند. به هر حال اگر سازمان بهداشت جهانی یک همه گیری را بپذیرد به سرعت موظف می شود که آن را جدی بگیرد، علائم را نادیده نگیرد و منابع مالی لازم را برای کمک به کشورهای درگیر تامین کند."

افزون بر این ها اگر اعلام بیماری همه گیر باعث وحشت جهانی شود ، این وحشت می تواند هدفهای مثبت مثل  تلاش برای افزایش آگاهی را شکست دهد. مثال مهم را می توان  اعلامیه سازمان بهداشت جهانی درباره ویروس H1N1  دانست که به عنوان آنفولانزای خوکی شناخته می شود. رواج این ویروس و هشدارهای سازمان بهداشت جهانی به سرعت باعث وحشت شد و حتی بخش های اورژانس بیمارستانها را تحت الشعاع وحشت بیماران قرار داد و باعث شد که دولت ها برای داروهای ضد ویروسی بیش از حد هیجان زده شده و هزینه کنند.

پروفسور پیتر کالینون ، متخصص بیماری های عفونی در  خصوص کرونای جدید می گوید: به نظر می رسد که مسیر بهداشت فردی و عدم نظافت صحیح دست ها و بدن پس از مدفوع ممکن است بخش مهمی از انتقال کرونا باشد. در کشورهایی که دارای آب فاضلاب قوی و تأمین آب ایمن و مطمئن هستند ، تأثیر یک بیماری همه گیر قابل کنترل تر است.

اگر سازمان بهداشت جهانی همه گیری ویروس کرونا را اعلام کند نحوه شیوع و آمادگی چیست؟

در حال حاضر گسترش محلی ویروس در چین ، کره جنوبی ، ژاپن ، ایران ، ایتالیا و سنگاپور وجود دارد. مدیر بخش بیماری های عفونی و ایمنی شناسی در موسسه بهداشتی Menzies در کوئینزلند ، پروفسور نیگل مک میلان در این خصوص گفت که نگرانی اصلی این است که گزارش های رسانه ای را بیشتر از توصیه های علمی قبول کنیم. ما نمی خواهیم در شرایطی که اغلب مردم در این فصل حالت سرماخوردگی را تجربه می کنند با اطلاعات غلط و شتاب زده آن ها را بیشتر درگیر بحران ذهنی کنیم. اما همه گیری به معنای این است که ممنوعیت سفر دیگر مفید یا منطقی نخواهد بود و به مقامات بهداشتی هشدار می دهد که آنها باید برای مرحله بعدی آماده شوند".

وی ادامه داد: "این آمادگی شامل آماده سازی بیمارستان های  برای هجوم زیادی از بیماران ، انباشت هرگونه آنتی ویروس و توصیه به مردم است که وقتی زمان آن فرا رسید ، آنها باید در مورد بیماری موثرتر و دقیق تر عمل کنند مانند قرنطینه بیماران در خانه، محدودیت های اجتماعی ، جلوگیری از اجتماعات بزرگ و مواردی مشابه."

مک لاوز نیز در این خصوص گفت که این ممکن است سخت ترین بخش برای دولت ها باشد. تشویق مردم به تغییر رفتارهای خود ، از قبیل ترک یا لغو رویدادهای بزرگ اجتماعی در صورت بیمار بودن یکی از نمونه های مهم توصیه های دولتی است. در پاسخ به شیوع شدید سندرم تنفسی حاد (سارس) 17 سال پیش ، مک لاوز با پکن همکاری کرد تا  وضعیت مراقبت های بهداشتی را بررسی کند