در این روزهای سخت و طاقت فرسا، همان‌طور که یاد و نام سفید پوشان جبهه سلامت را از خاطر نبرده ایم، باید یادمان باشد که در پشت این شهرهای شلوغ و پر هیاهو چه می‌گذرد.
بعده‌ای که نامشان نه پرستار است و نه پزشک، جانشان را ارزان نگه داشته‌اند تا نفس کشیدن در این هوای نفسگیر کمی راحت‌تر شود. پاکبان‌های تهرانی حالا در کنار به صف شدگان جبهه سلامت ایستاده‌اند تا یکی در بیمارستان و آن دیگری در گوشه و کنار خیابان‌ها و کوچه‌های شهر، با همه توان در کنار مردم باشند.
در این مدت البته هیچ نیرویی اضافه نشده است، اما بیش از 20 هزار نیروی خدمات رسان در خدمات شهری، مترو و اتوبوس عزمشان را جزم کرده‌اند تا در شیفت‌های چند ساعته، کار ضدعفونی و گندزدایی شهر را بدون وقفه انجام دهند. معابر، پارک‌ها، مراکزعمومی و حمل زباله به‌صورت شبانه روزی نظافت می‌شوند. خطر ابتلای ویروس اما برای آنها جدی‌تر است.
خوشبختانه تاکنون هیچ گزارشی از ابتلای کارگران و کارکنان شهر به این ویروس منتشر نشده است، با این‌همه خطر همچنان در کمین افرادی است که بدون چشمداشت مشغول فعالیتند. پس زمانی‌که می‌خواهید ماسک‌ها و دستکش‌ها را گوشه خیابان بیندازید یا وقتی که دستمال‌ها و زباله‌های خود را در کوچه و داخل جوی‌ها می‌ریزید، یادتان باشد عده‌ای در پشت صحنه شهر جانشان درخطر است! آن‌طور که غلامحسین محمدی، مشاور شهردار و رئیس مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران می‌گوید:«از زمان شیوع این ویروس، نیروهای خدمات رسان با ماسک، دستکش و لباس‌های مخصوص مشغول فعالیت شده‌اند، درهمه اسکان‌های کارگری، لباسشویی مستقر شده و البسه در چندین نوبت شست و شو و ضدعفونی می‌شود و مراکز گندزدایی می‌شوند. در این مدت میزان زباله‌های تهران افزایش یافته است، چون مردم بیشتر از وسایل یکبار مصرف استفاده می‌کنند.» به‌گفته او، کارگران و کارکنان پیش از شروع کار، پایش بهداشتی می‌شوند. برای همین اگر کسی تب بالا داشته یا بیمار باشد، از چرخه فعالیت روزانه حذف می‌شود.
حمل و نقل عمومی از مترو گرفته تا اتوبوسرانی به‌صورت شبانه روزی، ضدعفونی می‌شوند. بلیت‌های کاغذی مترو حذف و تا جای ممکن میله‌های فلزی هم از داخل واگن‌ها برداشته شده است. با این‌همه چندی پیش خبری از قول یکی از مسئولان شهرداری منتشر شد که نشان می‌داد این نهاد با کمبود جدی مواد ضدعفونی روبه‌رو است. «محمدی به «ایران» می‌گوید که در برهه‌ای دسترسی ما به مواد ضدعفونی کاهش یافته بود، به این معنا که ذخیره ما تمام شده و ما به ناچار از بازار آزاد، کالا تهیه می‌کردیم. انتظار این بود که بتوانیم با نرخ پایین‌تر و از مبادی دولتی بگیریم که خوشبختانه این مسأله هم‌اکنون حل شده است. بنابراین مردم نگران ضدعفونی کردن حمل‌ونقل عمومی نباشند.»
چند روز پیش رانندگان اتوبوس در تماس با یکی از خبرگزاری‌ها از وضعیت کارشان ابراز نگرانی کرده بودند، اما ظاهراً دستکش و ژل ضدعفونی به آنها تعلق گرفته و محیط داخلی اتوبوس‌ها نیز در مبدأ و مقصد ضدعفونی می‌شوند. محمود ترفع، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی به «ایران» می‌گوید که در همه خطوط بی‌آرتی، کار ضدعفونی شبانه روزی انجام می‌شود، روندی که به تأیید وزارت بهداشت هم رسیده است.
درباره تاکسیرانی نیز طی ابلاغیه‌ای، مسئولیت ضدعفونی کردن ایستگاه‌ها و تاکسی‌ها بر عهده خود تاکسیداران گذاشته شده است. در واقع براساس ابلاغیه شهرداری، در محل اجتماعات خود آن نهاد مسئول مستقیم است!به‌گفته محمدی، «میزان سفر با مترو به طور میانگین روزانه یک میلیون نفر کاهش یافته و در حوزه اتوبوسرانی هم با کاهش 40 درصدی مسافر روبه‌رو بوده‌ایم.
درخطوط تاکسیرانی البته تفاوت محسوسی رخ نداده است.»کاهش 2 ساعت و 30 دقیقه طرح ترافیک (8 صبح تا 17 بعدازظهر)، عده زیادی از شهروندان را به استفاده از خودروی شخصی سوق داده است. تصمیمی که موجب شد تعداد خودروهای شخصی افزایش یابد، اما با ترافیک جدی مواجه نشویم. ظاهراً خود مراقبتی و ترجیح به ماندن در منزل باعث کاهش بار ترافیکی پایتخت شده است.
تصویر پر تکرار استفاده از خودروهای آتش‌نشانی برای ضدعفونی کردن معابر برخی شهرها همچون کرمانشاه و قم، این سؤال را به وجود آورد که چرا در پایتخت چند میلیونی ایران چنین اتفاقی نیفتاده است؟ محمدی می‌گوید: این کار به مصوبه ستاد ملی مبارزه با کرونا نیاز دارد، ما آمادگی ضدعفونی کردن معابر و خیابان‌ها را داریم. اما این کار هزینه بالا و اثر بخشی کمی دارد. از طرفی همه نهادها و مراکز عمومی و تفریحی مثل سینماها، فرهنگسراها و برج میلاد تعطیل شده است و این یک کار پیشگیرانه محسوب می‌شود.در کنار پاکبان‌ها باید به نقش مددکاران و نیروهای اورژانس اجتماعی هم اشاره کرد.
هم‌اکنون دو سامان سرای خاورشهر و لویزان محل نگهداری افراد آسیب دیده اجتماعی است که چون اعتیاد داشته یا بیماری‌های زمینه‌ای دارند، احتمال سرایت ویروس بالاست. احکام قضایی فعلاً برای آنها لغو شده و باید در مراکز بمانند. تیم‌های مستقر وضعیت مراجعه‌کنندگان را لحظه‌به‌لحظه چک می‌کنند.
دراین چند روز وسایل ایمنی از ماسک گرفته تا دستکش توزیع می‌شود. «محمدی می‌گوید که اگر نیاز به مکانی برای اسکان افراد آسیب دیده و بی‌خانمان بود، ما این آمادگی را داریم. درباره دستفروش‌ها به نظر می‌رسد با کاهش مشتری، اغلب بساط‌ها هم جمع شده است، تنها راه حل ما ممنوع کردن ورود دستفروشان به مترو بود.
چون این یک مسأله اجتماعی است.»تاکنون چه تعداد از فوت شدگان کرونا در بهشت زهرا دفن شده اند؟ هر نوع اعلام آمار البته برعهده ستاد مبارزه با کرونا گذاشته شده است. محمدی می‌گوید: «این اولین بار نیست که متوفیان عفونی و ویروسی در بهشت زهرا دفن می‌شوند. ما سازوکار مورد تأیید بهداشت جهانی را اعمال می‌کنیم و همه مراحل مجزاست. ضمن آنکه قطعه جداگانه در نظر گرفته شده است.»
او درباره احتمال تبدیل نمایشگاه شهر آفتاب به بیمارستان صحرایی هم می‌گوید:«هیچ درخواستی برای این موضوع به ما ارسال نشده است، ضمن اینکه ما 50 سوله بحران در تهران داریم که برای همین کار ساخته شده‌اند و اگر نیاز شد در اختیار وزارت بهداشت قرار می‌دهیم.»
علی‌رغم اینکه هم‌اکنون زباله‌های ویژه مثل دستکش و ماسک‌ها هم با زباله‌های عادی جمع‌آوری می‌شود، اما احتمال دارد که بزودی در بخش تفکیک پسماند، تمهیداتی ویژه در نظر گرفته شود، معاون فنی محیط زیست استان تهران می‌گوید: «با توجه به دوره «کمون» این بیماری و مشخص نبودن ناقلان و غیرناقلان از یک طرف و امکان پرستاری و قرنطینه تعدادی از مبتلایان در خانه، تمهیدات حفاظتی لازم برای پسماندهای تولیدی از جمله ماسک، دستکش و... الزامی است.»
روزنامه ایران
