با این که رییس انجمن کلیمیان تهران پس از بازدید از بخشهای مختلف زیارتگاه «اِستر و مُردخای» تاکید کرد برخلاف شایعات، هیچ مشکل و خسارتی برای این آرامگاه به وجود نیامده، برخی رسانه‌های خارجی تلاش کردند با پیوند زدن یک آتش‌سوزی در زیرزمین این بنا با بیانیه چندی پیش بسیج دانشجویی همدان، در آستانه روز قدس فضای روانی ایجاد کنند، اما مسئول بسیج دانشجویی همدان می‌گوید: موضوع آتش‌سوزی به بیانیه ما ارتباطی ندارد.
به گزارش ایرنا؛ چند روز اخیر شاید روزهای خوبی برای برخی اماکن تاریخی نبود؛ صبح شنبه خبر آتش‌سوزی مقبره «استر و مردخای» در استان همدان تأیید و عصر خبر آتش‌سوزی معبد هندوهای بندرعباس منتشر شد. حسن خانجانی، دادستان همدان درباره پیگیری علل حادثه گفته است: «نیروی انتظامی همدان طی دو روز گذشته پیگیر این قضیه بوده، اما نتیجه‌ای حاصل نشده و تاکنون فردی در رابطه با آتش‌سوزی دستگیر نشده است. پرونده آتش‌سوزی مقبره «استرو مردخای» در دست بررسی است، اما جزئیات این پرونده هنوز مشخص نیست».
در همین راستا، علی مالمیر، مدیرکل میراث فرهنگی استان با اشاره به اینکه تنها تأسیسات برق و کف‌پوش ساختمان جانبی مقبره بر اثر آتش‌سوزی از بین رفته، گفته است «این مقبره که جزو بناهای تاریخی و ثبت ملی استان همدان است، هیچ‌گونه آسیبی ندیده است». او در همین راستا توضیح داده که «علت حادثه در دست بررسی است و به محض مشخص شدن علت، بیان خواهد شد و مرمت ساختمان جانبی آسیب دیده که شامل تعویض سیم‌های برق، موکت کف و نیز پاک‌سازی دیوارهای ساختمان است در طول هفته جاری آغاز می‌شود».
تکرار تهدید توسط بسیج دانشجویی همدان
اما چرا آتش‌سوزی این ساختمانی قدیمی با پوشش گسترده رسانه‌های خارجی همراه شد؟ پاسخ این پرسش را غیر از توجه رسانه های خارجی به موضوع مرتبط با یهودیان باید در اخبار مرتبط با این مقبره جست‌وجو کرد. از سال ۸۹ تاکنون، بسیج دانشجویی همدان در واکنش به اقدامات اسرائیل در بیت المقدس، یک بار ایده تخریب مقبره استر و مردخای و بار دیگر تبدیل آن به کنسولگری فلسطین را مطرح کرده است؛ آن هم مقبره ای که سابقه تاریخی بسیار قدیمی درباره آن مطرح می شود.
داستان زن یهودی راه یافته به دربار هخامنشی
برخی، داستان استر و مردخای را داستان هولوکاست ایرانی می‌خوانند که با دسیسه یک زن یهودی راه یافته به دربار هخامنشی، عدد قابل توجهی از ایرانیان به اصرار استر و با دستور خشایارشاه در روزهای ۱۳ و ۱۴ فروردین کشته می‌شوند.
بنا بر روایت‌های بنیادگرایان یهودی، استر با همراهی و کمک عموی خود مردخای با خشایارشاه ازدواج کرده و باعث کشتار بیش از ۷۰ هزار ایرانی در استان‌های مختلف می‌شود اما آنها علت این تلاش استر را جلوگیری از قتل عام گسترده یهودیان در زمان هخامنشیان می‌خوانند؛ چیزی که به تعبیر بسیاری ریشه در شیوه تاریخی یهودیان در مظلوم‌نمایی دارد. از سوی دیگر، بررسی‌های تاریخی دانشگاه آکسفورد و کمبریج ضمن آنکه داستان استر و مردخای را بیشتر شبیه رمان یا هرچیز دیگری می‌دانند جز یک کتاب تاریخی و قابل استناد، عنوان می‌کنند که این داستان احتمالاً ریشه در یک واقعیت دارد و در خلأ زاده نشده اما آنچه درباره استر به‌عنوان ملکه نجات دهنده یهودیان یاد می‌شود، تنها افسانه است. با این حال، مقبره استر و مردخای به‌عنوانی مکانی مقدس برای یهودیان ساکن ایران و کشورهای دیگر و فراتر از آن، مکانی تاریخی و ملی است و صرف نظر از اختلافات تاریخی درباره اصل این ماجرا، روشن است که یک مکان تاریخی و مورد احترام پیروان یک دین باید حفاظت شود و هرگونه آسیب زدن به آن محکوم است.
بهمن‌ماه سال گذشته، شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی دانشگاه‌های همدان در بیانیه‌ای خطاب به آمریکا، اسرائیل و کشورهای عربی منطقه هشدار داد در صورت هرگونه اقدام برای اجرای معامله قرن، مقبره مردخای و استر را به کنسولگری فلسطین تبدیل خواهند کرد. چندی بعد مدیرکل اداره میراث در واکنش به این تهدید تأکید کرد «بنای تاریخی «استر و مردخای» و موضوع کنسولگری هر دو متولیان خاص خود را دارند که دارای قوانین و ضوابط مشخص هستند و این دو هیچ سنخیتی با هم ندارند». طیب فریادرس، مسئول بسیج دانشجویی همدان در واکنش به اظهارات این مقام دولتی با طرح این پرسش‌ها که «میراث فرهنگی همدان توضیح بدهد آیا قدس با اسرائیلی شدن سنخیت دارد؟ چرا میراث فرهنگی همدان به اینکه قدس میراث فرهنگی جهان اسلام و خاورمیانه است، واکنش نشان نمی‌دهد؟»، به خبرگزاری ایسنا گفته بود «در برابر تعرض دیگران نباید بگوییم هیچ کاری نمی‌کنیم، ما در برابر تعرض به آرمان‌ها و اماکنمان از جمله قدس حتماً مقابله به مثل خواهیم کرد.»
این نخستین باری نبود که دانشجویان بسیجی همدان برای موضع‌گیری علیه رژیم اسرائیل پای این بنا را به میان می‌کشیدند. آذرماه سال ۸۹، گروهی از اعضای بسیج دانشگاه بوعلی همدان در واکنش به حفاری‌های تاریخی رژیم صهیونیستی در محدوده حرم شریف در بیت‌المقدس، مقابل این مقبره تجمع و طی بیانیه‌ای اعلام کردند، در صورت هرگونه صدمه احتمالی به مسجدالاقصی توسط اسرائیل، این مقبره را ویران خواهند کرد.
حالا «ایلان کار استکاتس» نماینده ویژه دولت آمریکا در رصد و مقابله با یهودستیزی، به این گزارش واکنش نشان داده و نوشته است: ما قویا حمله به مقبره «استر و مردخای» در همدان ایران را محکوم می‌کنیم. سه ماه پیش تهدیداتی علیه این مقبره مطرح شده بود. با این وصف بیانیه چندی پیش دانشجویان مورد سوء استفاده قرار گرفته است.
طیب فریادرس، رئیس بسیج دانشجویی استان همدان در پاسخ به شائبه ارتباط آتش‌سوزی این مقبره تاریخی با بیانیه سال گذشته بسیج مبنی بر تبدیل این مکان به کنسولگری فلسطین، می‌گوید: این موضوع به بسیج دانشجویی همدان ارتباطی ندارد؛ آن صحبتها در موقعیت دیگری مطرح شده بود، زمانی که آقای ترامپ بحث هدف قرار دادن اماکن فرهنگی ایران را مطرح کرده بودند.
وی با بیان اینکه این شائبه افکنی‌ها ساخته رسانه‌های صهیونیستی و عبری_سعودی است، اعلام می‌کند: دوستان بسیج به زودی بیانیه‌ای در راستای این حادثه منتشر می‌کنند و مواضع ما در آن بیان خواهد شد.
یک گورستان، یک کلیسا و تصویر یک آتشکده، قربانی تخریب
البته آتش‌سوزی یا تهدید به تخریب اماکن تاریخی، محدود به این مقبره یهودیان نمی‌شود. شهریور سال ۹۶، خبر آتش گرفتن «گورستان خالد نبی» (منسوب به قبر یکی از پیامبران بعد از حضرت عیسی ع) در استان گلستان توسط عده‌ای ناشناس منتشر شد. به گفته محمد حمیدزاده رئیس هیئت امنای این مجموعه «احتمالاً مخالفان توسعه گردشگری این مجموعه دست به چنین اقدامی زده‌اند. علاوه بر ایجاد آتش‌سوزی، عاملان اقدام به تخریب و شکستن سه سنگ مزار استوانه‌ای چلیپا که از اهمیت تاریخی و مطالعاتی ویژه‌ای برخوردارند، کرده و یک سنگ مزار دیگر را نیز از دل خاک بیرون کشیده و رها کرده‌اند.» در حالی که مسئولان مجموعه، اعلام کرده بودند برای حفاظت از مجموعه به چیزی بیش از حصارکشی، همچون نصب دوربین‌های مراقبتی و نگهبان نیاز دارند، تاکنون خبری درباره افزایش تمهیدات مراقبتی در این مجموعه تاریخی منتشر نشده است.
سال ۹۵ و پس از رونمایی از ساختمان جدید شورای شهر یزد، ویدئویی از حجت‌الاسلام عباس زارع گاریزی، رئیس وقت این شورا منتشر شد؛ در حالی که تلاش می‌کرد با وسیله‌ای بخشی از تزئینات صحن شورا را که ماکت آتشکده تاریخی زرتشتیان یزد بود، تخریب کند و از بین ببرد. این در حالی است که یکی از اعضای کنونی این شورا زرتشتی است و سابقه زیست مسالمت‌آمیز مسلمانان و زرتشتیان در این شهر زبانزد است.
مرداد ماه سال ۹۰، تصاویری از تخریب کلیسای تاریخی متروکه کرمان منتشر شد. پس از آن، خبرگزاری مهر ضمن اشاره به اینکه این مکان تاریخی در فهرست آثار ملی قرار داشته و بنا بر مرمت آن بوده، این خبر را تأیید کرد. به گفته رسانه‌های محلی این مکان از حدود ۳۲ سال پیش از تخریب، مصادره و متروکه شده بود.
جبران خسارت و حبس، مجازات تخریب‌گران امکان مذهبی و تاریخی
به این ترتیب، تنها در دهه اخیر چند مکان تاریخی و ملی و نیز مقدس برای اقلیت‌ها، توسط عده‌ای که هیچ‌گاه هویتشان مشخص نشد، به دلایل مبهم و نامعلوم، مورد هجوم قرار گرفتند. هرچند خبری از مجازات مسببان آنها نیز منتشر نشده است، اما قانون درباره مجازات آنها تعیین تکلیف کرده است.
بر اساس بند ۱ ماده ۷۴ قانون مجازات اسلامی؛ «هر کس به قصد اضرار یا جلب منفعت به تمام یا قسمتی از ابنیه و تأسیسات یا تزئینات و ملحقات یا اشیا و لوازم اماکن تاریخی مذکور در قانون حفظ آثار مصوب ۱۳۰۹که به ثبت آثار ملی رسیده است، خرابی وارد آورد، علاوه بر پرداخت خسارات وارده به یک تا ۱۰ سال حبس محکوم می‌شود». در بند سه آن نیز تأکید شده است «هر کس بدون اجازه از مسئولان مربوط در مجاورت آثار و ابنیه مذهبی و ملی تا شعاعی که مسئولان امر تعیین و اعلام می‌کنند به قصد اضرار مبادرت به عملیاتی نماید که سبب تزلزل بنیان آنها شود یا در نتیجه آن عملیات به آثار و بناهای مذکور خرابی یا لطمه وارد آید، علاوه بر پرداخت خسارات وارده به حبس از یک تا سه سال محکوم می‌شود». همچنین بند ۶ آن، مجازات کسانی را که «به اراضی و تپه‌ها و اماکن مذهبی و تاریخی که به ثبت آثار ملی رسیده و مالک خصوصی نداشته باشد به قصد استفاده تجاوز کنند»، ۶ ماه تا دو سال حبس معین کرده است.
با این که رییس انجمن کلیمیان تهران پس از بازدید از بخشهای مختلف زیارتگاه «اِستر و مُردخای» تاکید کرد برخلاف شایعات، هیچ مشکل و خسارتی برای این آرامگاه به وجود نیامده، برخی رسانه‌های خارجی تلاش کردند با پیوند زدن یک آتش‌سوزی در زیرزمین این بنا با بیانیه چندی پیش بسیج دانشجویی همدان، در آستانه روز قدس فضای روانی ایجاد کنند، اما مسئول بسیج دانشجویی همدان می‌گوید: موضوع آتش‌سوزی به بیانیه ما ارتباطی ندارد.
به گزارش ایرنا؛ چند روز اخیر شاید روزهای خوبی برای برخی اماکن تاریخی نبود؛ صبح شنبه خبر آتش‌سوزی مقبره «استر و مردخای» در استان همدان تأیید و عصر خبر آتش‌سوزی معبد هندوهای بندرعباس منتشر شد. حسن خانجانی، دادستان همدان درباره پیگیری علل حادثه گفته است: «نیروی انتظامی همدان طی دو روز گذشته پیگیر این قضیه بوده، اما نتیجه‌ای حاصل نشده و تاکنون فردی در رابطه با آتش‌سوزی دستگیر نشده است. پرونده آتش‌سوزی مقبره «استرو مردخای» در دست بررسی است، اما جزئیات این پرونده هنوز مشخص نیست».
در همین راستا، علی مالمیر، مدیرکل میراث فرهنگی استان با اشاره به اینکه تنها تأسیسات برق و کف‌پوش ساختمان جانبی مقبره بر اثر آتش‌سوزی از بین رفته، گفته است «این مقبره که جزو بناهای تاریخی و ثبت ملی استان همدان است، هیچ‌گونه آسیبی ندیده است». او در همین راستا توضیح داده که «علت حادثه در دست بررسی است و به محض مشخص شدن علت، بیان خواهد شد و مرمت ساختمان جانبی آسیب دیده که شامل تعویض سیم‌های برق، موکت کف و نیز پاک‌سازی دیوارهای ساختمان است در طول هفته جاری آغاز می‌شود».
تکرار تهدید توسط بسیج دانشجویی همدان
اما چرا آتش‌سوزی این ساختمانی قدیمی با پوشش گسترده رسانه‌های خارجی همراه شد؟ پاسخ این پرسش را غیر از توجه رسانه های خارجی به موضوع مرتبط با یهودیان باید در اخبار مرتبط با این مقبره جست‌وجو کرد. از سال ۸۹ تاکنون، بسیج دانشجویی همدان در واکنش به اقدامات اسرائیل در بیت المقدس، یک بار ایده تخریب مقبره استر و مردخای و بار دیگر تبدیل آن به کنسولگری فلسطین را مطرح کرده است؛ آن هم مقبره ای که سابقه تاریخی بسیار قدیمی درباره آن مطرح می شود.
داستان زن یهودی راه یافته به دربار هخامنشی
برخی، داستان استر و مردخای را داستان هولوکاست ایرانی می‌خوانند که با دسیسه یک زن یهودی راه یافته به دربار هخامنشی، عدد قابل توجهی از ایرانیان به اصرار استر و با دستور خشایارشاه در روزهای ۱۳ و ۱۴ فروردین کشته می‌شوند.
بنا بر روایت‌های بنیادگرایان یهودی، استر با همراهی و کمک عموی خود مردخای با خشایارشاه ازدواج کرده و باعث کشتار بیش از ۷۰ هزار ایرانی در استان‌های مختلف می‌شود اما آنها علت این تلاش استر را جلوگیری از قتل عام گسترده یهودیان در زمان هخامنشیان می‌خوانند؛ چیزی که به تعبیر بسیاری ریشه در شیوه تاریخی یهودیان در مظلوم‌نمایی دارد. از سوی دیگر، بررسی‌های تاریخی دانشگاه آکسفورد و کمبریج ضمن آنکه داستان استر و مردخای را بیشتر شبیه رمان یا هرچیز دیگری می‌دانند جز یک کتاب تاریخی و قابل استناد، عنوان می‌کنند که این داستان احتمالاً ریشه در یک واقعیت دارد و در خلأ زاده نشده اما آنچه درباره استر به‌عنوان ملکه نجات دهنده یهودیان یاد می‌شود، تنها افسانه است. با این حال، مقبره استر و مردخای به‌عنوانی مکانی مقدس برای یهودیان ساکن ایران و کشورهای دیگر و فراتر از آن، مکانی تاریخی و ملی است و صرف نظر از اختلافات تاریخی درباره اصل این ماجرا، روشن است که یک مکان تاریخی و مورد احترام پیروان یک دین باید حفاظت شود و هرگونه آسیب زدن به آن محکوم است.
بهمن‌ماه سال گذشته، شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی دانشگاه‌های همدان در بیانیه‌ای خطاب به آمریکا، اسرائیل و کشورهای عربی منطقه هشدار داد در صورت هرگونه اقدام برای اجرای معامله قرن، مقبره مردخای و استر را به کنسولگری فلسطین تبدیل خواهند کرد. چندی بعد مدیرکل اداره میراث در واکنش به این تهدید تأکید کرد «بنای تاریخی «استر و مردخای» و موضوع کنسولگری هر دو متولیان خاص خود را دارند که دارای قوانین و ضوابط مشخص هستند و این دو هیچ سنخیتی با هم ندارند». طیب فریادرس، مسئول بسیج دانشجویی همدان در واکنش به اظهارات این مقام دولتی با طرح این پرسش‌ها که «میراث فرهنگی همدان توضیح بدهد آیا قدس با اسرائیلی شدن سنخیت دارد؟ چرا میراث فرهنگی همدان به اینکه قدس میراث فرهنگی جهان اسلام و خاورمیانه است، واکنش نشان نمی‌دهد؟»، به خبرگزاری ایسنا گفته بود «در برابر تعرض دیگران نباید بگوییم هیچ کاری نمی‌کنیم، ما در برابر تعرض به آرمان‌ها و اماکنمان از جمله قدس حتماً مقابله به مثل خواهیم کرد.»
این نخستین باری نبود که دانشجویان بسیجی همدان برای موضع‌گیری علیه رژیم اسرائیل پای این بنا را به میان می‌کشیدند. آذرماه سال ۸۹، گروهی از اعضای بسیج دانشگاه بوعلی همدان در واکنش به حفاری‌های تاریخی رژیم صهیونیستی در محدوده حرم شریف در بیت‌المقدس، مقابل این مقبره تجمع و طی بیانیه‌ای اعلام کردند، در صورت هرگونه صدمه احتمالی به مسجدالاقصی توسط اسرائیل، این مقبره را ویران خواهند کرد.
حالا «ایلان کار استکاتس» نماینده ویژه دولت آمریکا در رصد و مقابله با یهودستیزی، به این گزارش واکنش نشان داده و نوشته است: ما قویا حمله به مقبره «استر و مردخای» در همدان ایران را محکوم می‌کنیم. سه ماه پیش تهدیداتی علیه این مقبره مطرح شده بود. با این وصف بیانیه چندی پیش دانشجویان مورد سوء استفاده قرار گرفته است.
طیب فریادرس، رئیس بسیج دانشجویی استان همدان در پاسخ به شائبه ارتباط آتش‌سوزی این مقبره تاریخی با بیانیه سال گذشته بسیج مبنی بر تبدیل این مکان به کنسولگری فلسطین، می‌گوید: این موضوع به بسیج دانشجویی همدان ارتباطی ندارد؛ آن صحبتها در موقعیت دیگری مطرح شده بود، زمانی که آقای ترامپ بحث هدف قرار دادن اماکن فرهنگی ایران را مطرح کرده بودند.
وی با بیان اینکه این شائبه افکنی‌ها ساخته رسانه‌های صهیونیستی و عبری_سعودی است، اعلام می‌کند: دوستان بسیج به زودی بیانیه‌ای در راستای این حادثه منتشر می‌کنند و مواضع ما در آن بیان خواهد شد.
یک گورستان، یک کلیسا و تصویر یک آتشکده، قربانی تخریب
البته آتش‌سوزی یا تهدید به تخریب اماکن تاریخی، محدود به این مقبره یهودیان نمی‌شود. شهریور سال ۹۶، خبر آتش گرفتن «گورستان خالد نبی» (منسوب به قبر یکی از پیامبران بعد از حضرت عیسی ع) در استان گلستان توسط عده‌ای ناشناس منتشر شد. به گفته محمد حمیدزاده رئیس هیئت امنای این مجموعه «احتمالاً مخالفان توسعه گردشگری این مجموعه دست به چنین اقدامی زده‌اند. علاوه بر ایجاد آتش‌سوزی، عاملان اقدام به تخریب و شکستن سه سنگ مزار استوانه‌ای چلیپا که از اهمیت تاریخی و مطالعاتی ویژه‌ای برخوردارند، کرده و یک سنگ مزار دیگر را نیز از دل خاک بیرون کشیده و رها کرده‌اند.» در حالی که مسئولان مجموعه، اعلام کرده بودند برای حفاظت از مجموعه به چیزی بیش از حصارکشی، همچون نصب دوربین‌های مراقبتی و نگهبان نیاز دارند، تاکنون خبری درباره افزایش تمهیدات مراقبتی در این مجموعه تاریخی منتشر نشده است.
سال ۹۵ و پس از رونمایی از ساختمان جدید شورای شهر یزد، ویدئویی از حجت‌الاسلام عباس زارع گاریزی، رئیس وقت این شورا منتشر شد؛ در حالی که تلاش می‌کرد با وسیله‌ای بخشی از تزئینات صحن شورا را که ماکت آتشکده تاریخی زرتشتیان یزد بود، تخریب کند و از بین ببرد. این در حالی است که یکی از اعضای کنونی این شورا زرتشتی است و سابقه زیست مسالمت‌آمیز مسلمانان و زرتشتیان در این شهر زبانزد است.
مرداد ماه سال ۹۰، تصاویری از تخریب کلیسای تاریخی متروکه کرمان منتشر شد. پس از آن، خبرگزاری مهر ضمن اشاره به اینکه این مکان تاریخی در فهرست آثار ملی قرار داشته و بنا بر مرمت آن بوده، این خبر را تأیید کرد. به گفته رسانه‌های محلی این مکان از حدود ۳۲ سال پیش از تخریب، مصادره و متروکه شده بود.
جبران خسارت و حبس، مجازات تخریب‌گران امکان مذهبی و تاریخی
به این ترتیب، تنها در دهه اخیر چند مکان تاریخی و ملی و نیز مقدس برای اقلیت‌ها، توسط عده‌ای که هیچ‌گاه هویتشان مشخص نشد، به دلایل مبهم و نامعلوم، مورد هجوم قرار گرفتند. هرچند خبری از مجازات مسببان آنها نیز منتشر نشده است، اما قانون درباره مجازات آنها تعیین تکلیف کرده است.
بر اساس بند ۱ ماده ۷۴ قانون مجازات اسلامی؛ «هر کس به قصد اضرار یا جلب منفعت به تمام یا قسمتی از ابنیه و تأسیسات یا تزئینات و ملحقات یا اشیا و لوازم اماکن تاریخی مذکور در قانون حفظ آثار مصوب ۱۳۰۹که به ثبت آثار ملی رسیده است، خرابی وارد آورد، علاوه بر پرداخت خسارات وارده به یک تا ۱۰ سال حبس محکوم می‌شود». در بند سه آن نیز تأکید شده است «هر کس بدون اجازه از مسئولان مربوط در مجاورت آثار و ابنیه مذهبی و ملی تا شعاعی که مسئولان امر تعیین و اعلام می‌کنند به قصد اضرار مبادرت به عملیاتی نماید که سبب تزلزل بنیان آنها شود یا در نتیجه آن عملیات به آثار و بناهای مذکور خرابی یا لطمه وارد آید، علاوه بر پرداخت خسارات وارده به حبس از یک تا سه سال محکوم می‌شود». همچنین بند ۶ آن، مجازات کسانی را که «به اراضی و تپه‌ها و اماکن مذهبی و تاریخی که به ثبت آثار ملی رسیده و مالک خصوصی نداشته باشد به قصد استفاده تجاوز کنند»، ۶ ماه تا دو سال حبس معین کرده است.
