سرویس تاریخ «انتخاب»؛ صبح کارهای متفرقه کرده مسیو ووزا را راه انداخته ظهر به دایره Interallie رفته با مسیو پل بوایه ناهار خوردم. سوال می‌کرد که «آیا راست راست است که انگلیس‌ها مانع از استخدام معلمین فرانسوی هستند؟» گفتم: «ظاهرا راست باشد» و از رفتار روس‌ها در ایران قبل از جنگ و در زمان جنگ حکایت کردم. و با آن که او روسفیل است و متمایل به این‌که روسیه سابق یعنی تمام برقرار شود و قفقاز هم در تحت آن دولت باشد، مع ذلک می‌گفت: «عموما روس‌ها مستبد و ارتجاعی هستند. همین کلچاک حالیه و حتی کرنسکی هم مستبد هستند.»
بعد از ناهار شرحی از مدارس عالیه فرانسه و ترتیب اونیورستیه بیان کرد که مستفید شدم و قرار شد بعضی از مدارس را به من ارائه بدهد.
بعد به منزل برگشته چای خوردم و بیرون رفته به کتاب‌فروشی برای پیدا کردن کتابی که میرزا عباسقلی‌خان سفارش داده رفتم. کتاب پیدا نشد، اما جزوه‌های تابلو تدریس عملی زبان خریدم، همچنین دو کتابچه سفید برای نوشتن وقایع و یک کتاب راجع به مجمع ملل خریدم.
امروز مشاور [وزیر خارجه] می‌گفت: «شماها باید پول‌های خودتان را جمع کرده بدهید که به مخارج یومیه برسانیم.» بیچاره حق دارد و نمی‌دانم عاقبت کار پول به کجا می‌رسد.
امروز ناهار ممتازالسلطنه [سفیر ایران در فرانسه] و معاون‌السلطنه این‌جا بوده‌اند. انتظام‌الملک می‌گفت، از قراری که معاون‌السلطنه حکایت می‌کرد عدل‌الملک و آقایان ارمنی برای انگلیس‌ها کار می‌کنند و حتی این‌که می‌خواهند در روزنامه‌ها مثلا در روزنامه هومانیته اظهار کنند که با نصرت‌الدوله خویشی دارد و از همان جنس است این‌جا مراسلاتی برای دوستان نصرت‌الدوله دارد و دیروز دو ساعت با مسیو پرنی در کافه دولاپه به سر برده است و حاصل کلام این که بر ضد خیالات ما کنکاش می‌کند. گفتم: «عیب کار ما در طهران است. این اشخاص بر مشکلات ما چندان چیزی نمی‌توانند اضافه کنند.»
امشب هم مشاور شام این‌جا نبود و بعد از شام با انتظام و علائی بر بدبختی خود و سرگردانی خندیدیم؛ زیراکه از گریه گذشته است. مشاور خوب آدم بی‌خیالی است. در این حال مشغول عیش خودش است.
مستر مور هم از لندن آمده می‌گفت: «حواشی لرد کرزن را که دیدم در خصوص مسافرت شما به لندن نتوانستم نتیجه بگیرم. اما روزنامه طمیس را نرم کردم و کار می‌کنم که افکار انگلیس را موافق کنم و امیدوار هم هستم که موثر شود.» اما آیا حرف‌های مور ماخذی دارد؟
منبع: یادداشت‌های روزانه محمدعلی فروغی، به کوشش محمدافشین وفایی و پژمان فیروزبخش، تهران: سخن، چاپ هفتم، ۱۳۹۸، صص ۱۳۲ و ۱۳۳.
