از دیدگاه طب سنتی، معده عضو مهمی از بدن است و سلامتی اعضای بدن به‌ویژه كبد و قلب وابسته به این عضو است. با توجه به این‌كه این روزها به دلیل شیوع ویروس كرونا خیلی‌ها همچنان مجبور به خانه‌نشینی و به دنبال آن پرخوری و كم‌تحركی هستند برای بسیاری از افراد اختلالات گوارشی به‌خصوص مشكلات معده ایجاد شده است.
همان‌طور كه در طب ایرانی پیشگیری بر درمان مقدم است دستوراتی ساده اما موثر مختص خوردن و آشامیدن ارائه شده است كه با رعایت آن می‌توان با حفظ سلامت معده تا حدود زیادی از بروز بیماری‌های گوارشی و علائم رنج‌آور آن جلوگیری كرد. برای دستیابی به این نكات جالب و كلیدی با دكتر الهام پارسا پزشك و متخصص طب سنتی گفت‌وگویی كرده‌ایم.
در زمان اشتهای واقعی، غذا بخورید
در طب ایرانی تاكید زیادی بر مصرف غذا در زمان «اشتهای صادق» یا گرسنگی واقعی شده است. اشتهای صادق زمانی ایجاد می‌شود كه سنگینی غذای قبلی از بین رفته و فرد میل زیادی به خوردن غذا داشته باشد. از مهم‌ترین علائم گرسنگی واقعی، سبك‌شدن قسمت فوقانی شكم، تمایل‌نداشتن به خواب، خشكی دهان، خروج فضولات قبلی غذا و نداشتن احساس طعم و بوی غذای قبلی در بادگلو است.
در مقابل اشتهای صادق، اشتهای كاذب قرار دارد. این اشتها نوعی خوردن براساس عادت است و نه به اندازه حاجت و نیاز بدن. غذا خوردن در حالت سیری در هضم صحیح غذا اختلال ایجاد می‌كند. عقیده بر این است كه ورزش و فعالیت شدید بلافاصله پس از صرف غذا از علل هضم سخت و بروز نفخ است.
به میزان مصرف غذا توجه كنید
در طب ایرانی، معیار اصلی میزان مصرف غذا را وضعیت اشتهای هر فرد در نظر گرفته‌اند و توصیه شده زمانی كه به میزان یك‌سوم از اشتها، باقی مانده دست از غذاخوردن كشیده شود زیرا عقیده دارند در خلال هضم بین اجزای غذا فاصله ایجاد می‌شود و باید از قبل برای این افزایش حجم جایی در معده باقی باشد.لازم است بدانید از عوامل اصلی تضعیف معده پر شدن بیش از حد آن است كه بیشتر از خالی ماندن شكم برای سلامت ضرر دارد. معیار مقدار غذای مناسب در هر انسان سالم تا حدی باید باشد كه پس از غذا خوردن، سنگینی، كشیدگی در پهلوها، نفخ، تهوع، ترش‌كردن و بی‌خوابی عارض نشده و در بادگلو طعم غذا حس نشود.
از خوردن غذا در حالات روانی نامناسب پرهیز كنید
مصرف غذا در حالت اضطراب و عصبانیت و خشم در هضم غذا اختلال ایجاد می‌كند. زیرا معده در این حالت ضعیف است و نمی‌تواند غذا را به‌خوبی هضم كند.خوردن غذا در افرادی كه روزانه اشتغال فكری زیادی دارند سبب اختلال هضم و خواب‌آلودگی آنها می‌شود. به این افراد توصیه می‌شود قسمت عمده غذایشان را در وعده شب پس از پایان كارهای روزانه مصرف كنند.
تفاوت تغذیه در تابستان و زمستان
عقیده بر این است كه در تابستان غذاهای خنك با طبیعت سرد و هضم سبك میل شود و در زمستان غذاهای با طبع گرم و حرارت بالا و كمی غلیظ و سنگین. توجیه بر این است كه در تابستان به دلیل هوای گرم، حرارت غریزی بدن میل به خارج و قوت هضم معده كاهش می‌یابد و برعكس در زمستان حرارت بدن میل به درون و احشا دارد و قوت هضم معده بالاست.
غذاهای موافق با معده بخورید
از مصرف غذاهای چرب، تند، غلیظ، سنگین، نمك‌سود، فرآوری شده و غذاهایی كه فرد به خوردن آن عادت ندارد پرهیز كنید اما در میان سبزیجات، كرفس، شاتره، كاهو و نعنا برای معده مفید و در میان میوه‌ها، انگور، انجیر و به‌خصوص مویز سبب التیام سوزش خفیف معده می‌شود. مصرف روزانه شربت‌های كم‌شیرین مانند سكنجبین، انار، زرشك، ترنج، غوره، شربت لیمو و غذاهایی همچون كباب كبك و جوجه‌خروس و ماهی همراه با ادویه‌های گرم مثل زیره، دارچین، هل و همچنین مصرف زعفران و زنجبیل برای تقویت معده توصیه شده است.
روزنامه جام جم
