۱۳۸۲؛ وقتی سفیر آمریکا، عبدالله گل را درمورد سفر اردوغان به تهران، تهدید کرد

موضوع سند: درخواست اولیه سفیر از گل، وزیر امورخارجه: روی عراق، خاورمیانه، قبرس، ارمنستان و قاچاق انسان تمرکز کنید

طبقه بندی: محرمانه

پنج‌شنبه 10:05 دقیقه بیست و هشتم آگوست 2003 (پنج شنبه، ۶ شهریور ۱۳۸۲)

از: ترکیه

به: نامشخص

1. خلاصه: گل وزیر امورخارجه، روز 27 آگوست گفت دولت ترکیه خواهان یک عراق دموکراتیک و باثبات است که بتواند خودش را مدیریت کند. دولت ترکیه با احتیاط به سمت تصمیم گیری درباره اعزام احتمالی نیرو به ائتلاف ایجاد ثبات در عراق خواهد رفت؛ واکنش آمریکا به نگرانی های ترکیه درباره پ ک ک/کادک نکته ای کلیدی برای آنکارا است. البته سفیر با تاکید بر تعهد آمریکا به روابط استراتژیک، امید آمریکا را برای مشارکت نیروهای ترکیه در عراق تکرار کرد؛ او همچنین خواهان تجدید تلاش های دولت ترکیه برای رسیدن به توافقی درباره قبرس بر اساس توافقنامه عنان 3 و عادی‌سازی روابط با ارمنستان شد؛ او درباره سفر نخست وزیر اردوغان به ایران، بخصوص پیش از سفر به آمریکا یا تل آویو هشدار داده و خواستار تداوم برنامه ترکیه علیه قاچاق انسان و کودک ربایی شد. پایان خلاصه.
2. وزیر امورخارجه گل، در استقبالی گرم از سفیر در روز 27 آگوست گفت که ترکیه این مسئله را به عنوان نشانه ای از اهمیت روابط دوجانبه برای واشنگتن تلقی می کند که دولت آمریکا کسی را به عنوان سفیر منصوب کرده که در مقام دستیار ارشد معاون اول رییس جمهور فعالیت می کرده است. هرچند دو کشور در دوره هایی با مشکلاتی مواجه بوده اند اما همه اینها مسایل درون خانوادگی بوده اند. مهمترین مسئله این است که ترکیه و آمریکا ارزش‌های مشترک بسیاری دارند: تعهد به دموکراسی، حقوق بشر، و اقتصاد بازاری. از آنچه که اهداف آمریکا در بقیه نقاط جهان منعکس کننده ارزش هایی مشترک است، ترکیه حتی در مسایل دشوار هم با آمریکا همکاری خواهد کرد.

عراق

3. گل گفت، در زمینه ارزش های مشترک، عراق حساسیت ویژه ای برای ترکیه داشته و ترکیه نمی تواند بی تفاوت بماند. ترکیه عراقی دموکراتیک و باثبات را ترجیح می دهد که بتواند در صلح با همسایگانش زندگی کند. عراقی که در آن دولتی فراگیر کشور را اداره کند. لذا دولت ترکیه به ارتش دستور داده است با همتایان آمریکایی خود مشورت کنند و تیم های حقیقت یابی را به عراق اعزام کرده است. در عین حال، دولت ترکیه در پارلمان و از سوی نخبگان سیاسی با مخالفت هایی مواجه است. او اضافه کرد «من تمام تلاش خود را می کنم تا نظر جامعه را آماده کنم ،هرچند کار ساده ای نیست». ترکیه عراق را به عنوان یک کلیت می بیند. البته ترکیه نگرانی هایی در شمال دارد. بعلاوه، حذف پ ک ک/کادک بسیار ضروری بوده و آمریکا باید از موقعیتی که باعث سوبرداشت پ ک ک/کادک از سیاست این کشور شده و مانع خلع سلاح آنها شود، اجتناب کند.
4. در تاکید بر هدف ایفای یک نقش سازنده، سفیر تاکید کرد که او به عنوان دوست به ترکیه آمده و حامل پیام رییس جمهور بوش، معاون اول دیک چنی و وزیر دفاع پاول است که آمریکا و ترکیه رابطه راهبردی بسیار مهمی دارند که در برابر مشکلاتی متعدد دوام آورده است. بعلاوه رییس جمهور شخصا همچنان حامی قوی نامزدی ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا است.
5. در زمینه عراق، سفیر اشاره کرد که دستورات تازه رسیده نشان دهنده اراده قاطع رییس جمهور بوش در برخورد با حملات تروریستی اخیر در بغداد، تل آویو و اورشلیم است. ما به ماندن در عراق متعهد هستیم، تا جایی که این مسئله به ایجاد ثبات در این کشور کمک کند، و زمانی خارج خواهیم شد که دولتی مقدر و غیرنظامی بر سر کار باشد. ما به دنبال همکاری با دوستان و متحدان خود برای رسیدن به این هدف هستیم. در این فضا، از کمک ترکیه در نیروهای ایجاد ثبات استقبال می کنیم. ما از ترکیه انتظار داریم تا تصمیم خود را بر اساس محاسبات خودش از منافع ملی اش بگیرد. هرچند ما نگرانی های خاص ترکیه در بخش شمالی عراق را درک می کنیم اما مهم است که موقعیت را به شکل یک کلیت در نظر گرفته و دولتی قادر به استفاده از منابع این کشور به نفع همه مردم آن، ایجاد کنیم. ما تلاش می کنیم تنش ها را در شمال از بین ببریم. ما از ارتباط بهتر میان ترکیه و آمریکا استقبال می کنیم که شامل ملاقات هیات های برمر/ترکیه در بغداد، پاسخ ما به پیشنهاد همکاری زیال، مسئول بخش آمریکا در وزارت امورخارجه در واشنگتن در ماه ژوئن، و اعطای جایگاهی در CIC به ترکیه در آینده نزدیک، می شود. واشنگتن همچنان به کار روی پیشنهاد ما برای برخورد با پ ک ک/کادک متناسب با تعهد ما برای پایان به تهدیدات تروریستی به هر شکلی در عراق، ادامه می دهد.

خاورمیانه/نزدیک

6. سفیر گفت ما به تلاش برای رسیدن به صلح میان اسراییل و فلسطینی ها ادامه خواهیم داد. در این تلاش مهم است که استخدام تروریست ها و ایجاد منابع مالی برای تروریسم، بخصوص توسط حماس، پایان پیدا کند تا مانع اختلال در نقشه راه شود.
7. سفیر گفت ما از گفتگوی سازنده آمریکا-ترکیه درباره ایران استقبال می کنیم. نگرانی های آمریکا درباره برنامه هسته ای ایران بخصوص در زمینه سوالات بی پاسخ درباره چرخه سوخت، همچنان شدید است و نشست آتی شورای حکام یک نقطه عطف مهم خواهد بود. ما همچنین شنیده ایم که نخست وزیر اردوغان ممکن است به فکر سفر به ایران باشد. چنین دیداری، بویژه قبل از سفر به آمریکا یا اسراییل، می تواند برای واشنگتن به معنی تلاش ترکیه برای کسب تایید ایران برای پیوستن به نیروهای ایجاد ثبات در عراق باشد و به هر ترتیب تاثیری مخرب بر دیدگاه دولت و کنگره درباره ترکیه خواهد داشت.
8. گل به این نکته آخر پاسخ نداد. او در زمینه چشم انداز صلح خاورمیانه تاکید کرد که با وجود ناامیدی از بدتر شدن شرایط، دولت ترکیه می داند که آمریکا همچنان به نقشه راه پایبند است. ترکیه می خواهد نقشی مثبت ایفا کند و به زودی بیانیه ای درباره روند صلح صادر خواهد کرد.

قبرس

9. با توجه به اینکه عضویت قبرس در اتحادیه اروپا و سفر احتمالی رییس جمهور در ارتباط با نشست ناتو را در ماه می 2004 پیش رو خواهیم داشت، سفیر خواهان تجدید توجه ترکیه برای رسیدن به راه حلی برای این مشکل در پاییز امسال شد. وستون، هماهنگ کننده ویژه آمریکا درباره قبرس برای سفر به این منطقه در ماه اکتبر برنامه ریزی می کند. در انتخابات ناظران عمومی در آستانه بهار، تمایل هردو طرف برای رسیدن به یک توافق کاملا آشکار است. رهبران سیاسی دو طرف باید از این فرصت استفاده کنند. آمریکا تاکید زیادی بر انتخابات محلی در ماه دسامبر و در بخش شمالی دارد که بصورت آزاد و عادلانه برگزار شود و در صورت امکان ناظران بین المللی هم در آن حضور داشته باشند.
10. گل اعلام کرد که این انتخابات قطعا عادلانه خواهد بود. می توان انتظار انتخاب ناظران عمومی را در سمت قبرس ترکیه ای هم داشت. دولت ترکیه به دنبال رسیدن به نوعی مصالحه است. این مسئله نباید حل نشده باقی بماند: عدم راهکار، راهکار نیست. البته نگرانی ترکیه این است که راهکار باید واقعگرایانه و ماندگار باشد، دولت ترکیه نمی تواند مشکلات راهکاری بد را حل کند.

ارمنستان

11. با توجه به سرمایه سیاسی سنگینی که معاون رییس جمهور و پاول، وزیر دفاع برای جلوگیری از تصویب قطعنامه نسل کشی ارامنه انجام دادند، سفیر تاکید کرد که جلوگیری از استفاده از این لحن هر روز دشوارتر می شود. بهتر است این مسئله را به تاریخ دانان بسپاریم. اما مسئله قابل مدیریت تر خواهد بود اگر مذاکرات ترکیه-ارمنستان به نقطه ای برسد که ترکیه مرزهای خود را باز کند.
12. گل با درخواست اینکه با این اطلاعات باید به عنوان اطلاعاتی بسیار حساس برخورد شود، گفت که مذاکرات ترکیه-ارمنستان بصورت دوره ای در استانبول ادامه داشته اند. دیدار او با اسکانیان، وزیر امورخارجه ارمنستان در مادرید خوب پیشرفته است. این دو امیدوارند تا در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در ماه سپتامبر با هم دیدار کنند. در عین حال، مهم است که انتقال آرامی در آذربایجان اتفاق بیفتد که بتواند به کنار هم قرار گرفتن سه وزیر امورخارجه و تلاش برای پیشرفت در این مسئله بصورت یک کلیت، کمک کند.

قاچاق انسان

13. با اشاره به آنکه واشنگتن تصمیم خود درباره طبقه بندی ترکیه در زمینه قاچاق انسان را در ماه سپتامبر اعلام خواهد کرد، سفیر با پیشرفت مداوم ترکیه در انجام اقداماتی علیه قاچاق انسان اشاره کرد اما هشدار داد که این طبقه بندی هرچه که باشد، برای حفظ این پیشرفت بسیار ضروری خواهد بود.
14. گل پاسخ داد که ترکیه تمامی تلاش خود را می کند و دولت ترکیه مسئله قاچاق انسان را پیگری می کند. اما ترکیه تا کنون پیشرفت بسیاری داشته و امیدوار است که تصمیم آتی انتقال ترکیه از کشور درجه 3 به درجه 2 باشد.

کنوانسیون لاهه/کودک ربایی

15. آمریکا خرسند است که ترکیه کنوانسیون را امضا کرده است. حالا مهم است که اجرای آن پیگیری شود. آمریکا شاید بتواند در زمینه تبادلات قضایی در این مسئله کمک کند. هدف تضمین آن است که مسئله بسیار حساس کودک ربایی بصورت مناسب مدیریت شود تا با توانایی ما در زمینه تمرکز بر ابعاد راهبردی روابط دوجانبه اختلال پیدا نکند.
16. دبیرکل آمریکاس بانگوگلو پاسخ داد که در حال حاضر یک پرونده کودک ربایی در دادگاه‌های ترکیه در جریان است و باید منتظر تصمیم آنها بمانیم.
17. بخش بغداد خلاصه شده

ادلمن