خاطرات مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶، هر شب منتشر میشود. پیشتر، خاطرات «آیت الله» از سال ۵۸ تا ۷۱ در سرویس تاریخ «انتخاب» منتشر شده بود.
سرویس تاریخ «انتخاب»: متن کامل خاطرات ۷۱ تا ۷۶ (که به صورت اختصاصی در «انتخاب» منتشر میشود) در زیر آمده است
سال ۱۳۷۱
تا ساعت ده كارهاى دفتر را انجام دادم و گزارش‌ها را خواندم. مطابق معمول هر روز، مرورى بر روزنامه‌ها و گزارش‌هاي خبرگزارى [جمهوري اسلامي(ايرنا)] و راديوهاى بيگانه داشتم. محسن[هاشمي، رييس‌دفتر بازرسي رييس‌جمهور] آمد. گزارش وضع گاز در بيست سال آينده را آورد. راجع به آقايان نقاشان و رياضى، مطالبى در خصوص خريدهاى نظامى مطرح كرد و شنيد؛ توجيه‌اش كردم.
[آقاي جران ديكشت]، جانشين وزير امور خارجه هند آمد. نامه آقاى رائو، نخست‌وزير هند را در مورد توسعه همكارى‌هاى منطقه‌اى و جهانى و بين‌المللى آورد. مذاكره شد. آقاى [جليل] بشارتى، [رييس دفتر مناطق محروم رياست جمهوري] آمد. گزارش كارهاى مناطق محروم را داد و از سازمان برنامه انتقاد داشت. تلفنى احوال سارا را پرسيدم؛ بهتر است.
مجمع عمومى شركت گاز جلسه داشت. گزارش عملكرد در زمينه توليد، انتقال، شبكه‌گذارى، برنامه‌هاى آينده و نيازهاى ارزى و ريالى داده شد. متراژ را تصويب كرديم.
عصر به جلسه هيأت دولت نرفتم. كارها را انجام دادم و به خانه آمدم. شب با فاطى و مهدى و سارا و فرشته شام خورديم. ياسر براى عزادارى رفته است. با عفت كه در رفسنجان است، تلفنى صحبت كرديم.
آخر شب [آقاي حسين مرعشي]، استاندار كرمان به منزل آمد. براى تشكيل شركت هواپيمايى با يك شريك مصرى كه چهار هواپيما دارد، و همچنين جلوگيرى از انتقال مديركل آموزش و پرورش استان كرمان استمداد كرد.
سال ۱۳۷۲
اول وقت عفت به فرودگاه رفت تا همراه فائزه و بچه‌هايش براى ادامه معالجه به لندن برود. فاطى و سعيد و بچه‌هايش و كاظم هم در همان هواپيما هستند، اما در ايتاليا پياده مى‌شوند و از آنجا به مالت و سپس با كشتى به ليبى مى‌روند.
ساعت نُه صبح به دفترم رسيدم. در گزارش‌ها تنزل مرتب قيمت ارزها و تقويت دلار در چند روز اخير، توجه مراكز اقتصادى را به خود جلب كرده است. شكست آمريكا در اجلاس گروه هفت در ژاپن براى منزوى كردن ايران كه با حمايت ژاپن و آلمان از ما در بيانيه پايانى، با تعبير معتدلى انتقاد ضعيفى از ايران شده، مهم است؛ كار خوب وزارت امور خارجه با دولت‌هاى ديگر اين ثمر را داد.
تا ظهر كارهاى مانده از دو روز سفر را انجام دادم. آقاى موحدى، فرمانده حفاظت آمد. دربارة شايعه قصد شرارت اسراييل عليه ايران صحبت شد و كيفيت مراقبت‌ها را گفت. تلفنى با آيت‌الله خامنه‌اى احوالپرسى كردم و صحبت كوتاهى از سفرم داشتم.
عصر آقاى [محسن] نوربخش در مورد بيانيه گروه هفت، تلفنى ابراز رضايت كرد. گفتم نبايد اعلان رضايت كنيم، بلكه به همان انتقاد هم حمله كنيم، ولى در تماس خصوصى از مقاومت ژاپن و آلمان قدردانى نماييم.
عصر و شب، وقتم صرف نوشتن خاطرات سه روز گذشته شد كه خيلى هم طولانى است. فراموش كرده بودم كه دفتر خاطراتم را همراهم به سفر ببرم. شب با ياسر شام خورديم.
سال ۱۳۷۳
ساعت چهار بامداد، با زنگ ساعت بيدار شدم. عفت نمازش را خواند و براى سفر جهت ادامه معالجه، عازم فرودگاه شد. فاطى و سعيد و بچه‌هايش هم همراه او هستند. بعد از ظهر از سوييس، تلفنى اطلاع داد كه به راحتى و سلامتى رسيده‌اند.
پيش از ظهر كارها را انجام دادم. ظهر فائزه و قدسى، ناهار اينجا بودند. عصر بيشتر وقت به مطالعه و استراحت و شنا گذشت. با آقاى فلاحيان، [وزیر اطلاعات]، در مورد مسايل نجف‌آباد صحبت كردم. صبح هم آقاى خلخالى از قم، تلفنى تقاضا كرد كه براى حل مشكل دخالت كنم.
سال ۱۳۷۴
[آقای لودویکو اورتونا]، سفير جديد ايتاليا، براي تقديم استوارنامه آمد. نطق و مذاكرات تشريفاتي بود. آقايان [مرتضی] الويري، [رییس سازمان مناطق آزاد تجاری]، [بهروز] بوشهري، [مدیرعامل منطقه آزاد قشم]، [سیاوش] سميعي، [مدیرعامل منطقه آزاد چابهار] و [آقای محمدرضا یزدان‌پناه]، ریيس[منطقه آزاد] كيش آمدند. از تأثير منفي سياست‌هاي جديد ارزي بر كار مناطق آزاد، اظهار نگراني كردند. خيالشان را راحت كردم و گفتم براي اينكه دلالبازيهاي ارزي از داخل به آنجا منتقل نشود، راهي ارایه دهند.
آقايان [محمد] امامي [کاشانی] و [علینقی]خاموشي، براي استمداد در مورد مابه‌التفاوت ريالي ارزهاي كارخانه ريسندگي مدرسه عالی شهيد مطهري آمدند؛ راهي ارایه شد. از آقاي امامي خواستم كه در صورت قطعي شدن استعفاي آقاي مهدويكني، دبيركلي جامعه روحانيت مبارز و دبيري را بپذيرد؛ قبول كرد.
دكتر حبيبي، [معاون اول رییس جمهور]، براي امور جاري و مشورت در مورد سفر به بلغارستان آمد. عصر از مركز اسناد ملي بازديد كردم. فعال شده است. گفتند هشت ميليارد برگ سند در بايگاني‌هاي راكد وجود دارد كه سال‌ها براي تصفيه آنها طول مي‌كشد . در جمعشان صحبت كردم. خواستار تقويت بودجه ساخت مركز جديد شدند. خيلي مدرن، وسيع و جامع طراحي شده و در حال اجرا است.
سال ۱۳۷۵
به نمايشگاه صنايع برق رفتيم. بازديد، دو ساعتى طول كشيد؛ دويست غرفه بود. پيشرفت چشمگيرى دارند. آقاي [بیژن نامدار] زنگنه [وزیر نیرو] و [میراحمد] سادات، [رییس مؤسسه استاندارد]، در مراسم گزارش دادند.
[محمود موحدیان و محمدمهدی سازگارا]، سفیران جديد در قطر و زلاندنو، براى خداحافظى و كسب نظر آمدند. آقاى [علیرضا] محجوب، [دبیرکل خانه کارگر] آمد و راجع به مجلس و جريان‌هاى سياسى مطالبى داشت. آقاى ميرزاده، [رییس سازمان برنامه و بودجه] و معاونان آمدند و گزارش كار دادند. من هم بر سياست‌هاى برنامه و موارد مهم تأكيد كردم.
عصر شوراى عالى مناطق آزاد جلسه داشت. محدوده منطقه آزاد قشم را تعيين كرديم و به چابهار اجازه داديم كه به سرپرست و اعضاى خانواده هم كارت خريد مواد اوليه بدهند. شب در دفترم ماندم؛ خوب نخوابيدم.
سال ۱۳۷۶
بعد از نماز و صبحانه به محل اجراى طـرح هـاى پتروشـیمى و فـولاد لرسـتان رفتـیم [آقـای‌غلامرضا آقازاده] وزیر نفت و [آقای محمدرضا نعمت زاده]، وزیر صنایع و مدیران شـرکت گاز و شرکت فـولاد خـصوصى، دربـاره طـرح هـاى سـاخت پتروشـیمى و کارخانـه تولیـد ورقهاى گالوانیزه و قلع اندود و آلیاژى و طـرح هـاى گازرسـانى گـزارش دادنـد . مـن هـم صحبت مفـصلى دربـاره اهمیـت صـنایع پتروشـیمى و توسـعه گازرسـانى و فـولاد نمـودم و کلنگ زدم.
به فرودگاه رفتم و با هلى کوپترها که به تازگى از خوزستان رسیده بودند ، به سوى درود پرواز کردیم و در کارخانه تانک سازى صنایع دفاع فرود آمدیم. مهندس [غلامعلی] کیـانى، [مدیرعامل سازمان صنایع دفاع] توضیحات داد. سپس از خط مونتـاژ تانـک هـاي تـی - 72 بازدید کردیم. مهندس بنی اسـدى کرمـانى توضـیحات مـى داد. از روسـیه تکنولـوژى آن را گرفته ایم و بناست تعداد هزار فرونـد تانـک و هـزار فرونـد نفربـر بـسازیم ؛ صـدتاى اول بـه صورتCKD و سپس به تدریج با ساخت داخلی بدنه و ... تکمیل میشود.
از نمایشگاه قطعات که در کشور سـاخته مـىشـود ، بازدیـد کردیم. بـا ایـن شـیوه در ایـن ومرحله یک میلیارد دلار صرفه جویى شده. قرار شد موتورها را قوى بگیرند که به پـاى تانکهاي تـى - 80 و تـى - 84 برسـند . در مراسـمی تانک هـا از جلـوى مـا رژه رفتنـد . بـه گزارش [آقایان محمد فروزنده ]، وزیر دفاع، [محمدرضا نعمت زاده] وزیر صنایع و [حسین کمالی]، وزیرکار گوش دادیـم . مـن هـم صـحبت مفـصلى در اهمیـت صـنایع نظـامى و بـه خصوص تانک سازى نمودم
ضمناً گزارش دادند که همانجا کارخانه تولید تـایر هواپیمـا هم با همکارى چین در دست ساخت است که مهم است. به فرودگاه خرم آباد برگشتیم و به سوى تهران پرواز کردیم . ناهار را در هواپیما خوردیم .
سه ساعت بعد از ظهر به دفترم رسیدم. پس از ، استراحت کارها را تـا شـب انجـام دادم. در جلسه شوراى عالى انقلاب فرهنگى ، به خاطر خستگى کـار ، شـرکت نکـردم . از اسـتخر هـم استفاده کردم تلفنى احوال فاطى را پرسیدم؛ معلوم شد هنوز درد دارد.
علیرضا بهشتى آمد. درباره تحـصیلات و کـارش توضـیح داد و بـراى تنظـیم آثـار شـهید بهشتى استمداد کرد. شب به خانه آمدم . ساعتى صرف نوشتن خاطرات دو روز سفر کردم؛ خسته شدم .
