روابط مصر و آمریکا از زمان آغاز این روابط یعنی آغاز به کار کنسولگری آمریکا در مصر در سال 1832 تاکنون با نوساناتی روبرو بوده است اما این روابط در اواخر دوره ریاست انور سادات و در دوران حکومت حسنی مبارک همیشه روند رو به رشدی داشته است.
اگر در سال 1967 با تصمیم مصر روابط میان آمریکا و مصر برای مدتی قطع شد اما در دوران انور سادات، وقتی دولت مصر موافقت کرد آمریکا پایگاهی نظامی در منطقه راس بنا داشته باشد وارد مرحله جدیدی شد و با توجه به سیاست های بعدی دولت مصر حتی آمریکا از تلاش برای عضویت این کشور در ناتو حمایت کرد.
آمریکا در دهه هفتاد توانست به مصر و جهان عرب بازگردد و این بازگشت تا اندازه زیادی مرهون موفقیت کاخ سفید در دوران جنگ سرد در جلوگیری از نفوذ شوروی سابق در منطقه بوده است اما در میان عوامل موثر حضور آمریکا در خاورمیانه نقش مصر اهمیتی به مراتب بیشتر از دیگر عوامل دارد.
روابط مصر و آمریکا در سال 1974 از سر گرفته شد و با توجه به سیاست های مصر، این کشور به همراه اسراییل به سرعت به عنوان اصلی ترین شریک سیاسی آمریکا در جهان عرب، خاورمیانه و آفریقا تبدیل شد.
آمریکا به سرعت به صادر کننده اصلی اسلحه به مصر و یکی از بزرگ ترین کشورهای کمک کننده به این کشور تبدیل شد اما این کمک ها نتوانست سبب بهبود اوضاع در مصر شود و بر عکس سبب شد انتقادات داخلی و منطقه ای از مصر افزایش یابد تا جایی که مخالفان نفوذ آمریکا در منطقه از دولت مصر با عنوان مزدور کاخ سفید در منطقه یادکردند.
از نگاه کارشناسان در بررسی روابط مصر و آمریکا یکی از بزرگترین خطاهای استراتژیک این است که این رابطه را به عنوان رابطه ای دوجانبه ارزیابی کنیم زیرا واقعیت این است که این رابطه ضلع سومی دارد که بسیار تعیین کننده است و این ضلع اسراییل است.
ضلع سوم رابطه مصر و آمریکا از نگاه مردم مصر بسیار نامطلوب است و این باور ناشی از مسائل مختلفی است که یکی از آنها در موقعیت ضعف قرار گرفتن مصر در این سه ضلعی است و نشانه این ضعف از دست دادن جایگاه مصر در تحولات منطقه ای و جهانی و حتی انزوای مصر بود که در سالهای اخیر به خوبی آشکار شده است.
از نگاه کارشناسان، مصر در سالهای اخیر به ویژه در دوران مبارک، پس از اسراییل دومین هم پیمان بزرگ کاخ سفید در منطقه بوده است و این نقش در دهه هشتاد و زمانی که مبارک سطح روابطش را با اسراییل گسترش داد افزایش یافت.
تحولات اخیر مصر که از یک جانب به تلاش حزب حاکم برای موروثی کردن حکومت و از جانب دیگر به تلاش مخالفان برای تغییر منحصر شده است در تعیین آینده روابط مصر و آمریکا بسیار موثر است.
واکنش های آمریکا به تحولات مصر نشان می دهد این کشور در پی حمایت از طرف قوی تر و فشار بر طرف ضعیف تر است اما به نظر می ر سد هنوز آمریکا در شناخت طرف قوی تر و ضعیف تر مردد است.
آنچه پیداست این که خواسته های مردم مصر با خواسته های سیاستمدارانش متفاوت است و با شدت گرفتن دامنه اعتراضات گویا دوران بر قراری توازن میان این دو خواسته به سر رسید.
در چنین شرایطی ممکن است آمریکا در تغییری ملموس در سیاست هایش در پی آن باشد تا در صورت تغییر در نظام سیاسی مصر، این هم پیمان منطقه ای را برای خود حفظ کند به همین منظور در واکنش های مسئولان آمریکایی ملاحظات عدیده ای دیده می شود.
* عمرو عبد الکریم / خبرگزاری انتخاب
