سرویس تاریخ «انتخاب»: روز سه‌شنبه سیزدهم مرداد ۱۳۳۲، یک روز پس از رفراندوم انحلال دور هفدهم مجلس شورای ملی در تهران و حومه، آیزنهاور، رئیس‌جمهور وقت آمریکا طی یک کنفرانس مطبوعاتی در میان استانداران ۴۹ ایالات آمریکا به شدت به این رفراندوم تاخت، او گفت: «دکتر محمد مصدق، نخست‌وزیر ایران، سرانجام توانست خود را از مجلس ایران خلاص کند و آن را منحل سازد، ولی البته برای رسیدن به مقصود از کمونیست‌ها مدد گرفت... لازم است که دولت آمریکا برای جلوگیری از توسعه نفوذ کمونیسم در کشور‌های آسیایی و از جمله ایران اقدامات لازم به عمل آورد و هم‌اکنون تصمیماتی برای انجام این کار اتخاذ شده است. دیر یا زود راه توسعه نفوذ کمونیزم را در آسیا باید مسدود کرد و ما مصمم به این کار هستیم.»
دو روز پس از این اظهارات، پنجشنبه ۱۵ مرداد، ساعت ۵ بعدازظهر ابوالقاسم امینی، کفیل وزارت دربار، به منزل دکتر مصدق رفت و مدت یک ساعت و نیم درباره مسائل جاری مذاکره کرد، قسمتی از مذاکرات مربوط به همین اظهارات آیزنهاور بود، آن دو برای پاسخ به این اظهارات تبادل نظر کردند.
ظاهرا در پی این جلسه بود که دکتر مصدق به الهیار صالح، سفیر وقت ایران در واشنگتن دستور داد که طی یک مصاحبه مطبوعاتی به اظهارات آیزنهاور پاسخ دهد. دو روز بعد، شنبه ۱۷ مرداد ۱۳۳۲، صالح سفیرکبیر ایران در واشنگتن در پاسخ به اظهارات آیزنهاور با خبرنگاران و روزنامه‌های آمریکا مصاحبه کرد، هرچه اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا در باب ایران تند و همراه با تهدید تلویحی بود، پاسخ ایران اما لحنی ملایم، توام با احترام و استدلال و بسیار محتاطانه داشت. مشروح اظهارات الهیار صالح که روز دوشنبه نوزدهم مرداد ۳۲ در روزنامه اطلاعات منتشر شد، به شرح زیر بود:
این‌که حضرت رئیس‌جمهوری آمریکا به استناد اطلاعات واصله ضمن بیاناتی در روز سه‌شنبه چهارم اوت فرموده‌اند. دولت ایران در رفراندوم از حمایت حزب کمونیست استفاده نموده لزوما به استحضار ملت آمریکا می‌رساند که رفراندوم مزبور تا حال فقط در شهر تهران و توابع آن صورت گرفته و نتیجه آن به این شرح بوده است عده اشخاصی که حق رای داشته و در شهر تهران و توابع رای داده‌اند بدین قرار بوده: عده رای‌دهندگان موافق با انحلال ۱۵۸.۲۴۸ نفر و عده رای‌دهندگان مخالف فقط ۱۱۵ نفر می‌باشد.
چنان‌چه این دو رقم را با هم مقایسه کنیم معلوم می‌شود که اگر عناصر دست چپ هم در این رفراندوم شرکت نمی‌کردند اظهار عقیده احزاب سیاسی و اکثریت بزرگ افرادی که در هیچ حزب عضویت ندارند کافی بود که رفراندوم همین نتیجه را که فعلا داده است بدهد و باز اگر به این مطلب توجه شود که قبل از اتخاذ تصمیم قطعی دولت مبنی بر این‌که رفراندوم بیش از دو ثلث از نمایندگان مجلس به علت این‌که بقای مجلس را بر خلاف مصالح مملکت تشخیص داده استعفا نموده‌اند به خوبی واضح می‌شود که آرای دسته افراطی که حتی یک کرسی هم در پارلمان نداشته نمی‌توانسته است در نتیجه عمل رفراندوم کمترین تاثیری داشته باشد.
از مجموع این جریان این‌طور استنباط می‌شود اطلاع ناصحیحی که در این باب به عرض مقام ریاست‌جمهوری رسیده از ناحیه کسانی بوده به بقای حسن تفاهم موجوده بین دولتین آمریکا و ایران علاقه‌مند نبوده و خواسته‌اند به نحو ماهرانه‌ای بر علیه مصالح دو کشور کارشکنی کنند.
