ردپای پیمانکاران در حوادث شهرهای بازی و جای خالی کارشناسان ایمنی

مطمئنا درجوامع فراهم کردن محیط تفریحی ایمن نقش بسیار پررنگی در زمینه ارتقا ایمنی شهری دارد. برای درک بهتر لزوم اهمیت به فضای شهری باید این را بدانیم که یکی از برنامه های سازمان بهداشت جهانی که در برخی از جوامع نیز اجرایی شده است، ایمنی اجتماعی و فراهم کردن تسهیلات مناسب برای سکونتگاه های شهری بوده است.

یکی از مهم ترین مسائل در زمینه حقوق شهروندی، داشتن حق زندگی ایمن، سالم در شهر است که تنها با عملی شدن شاخص های ایمنی، بهداشتی و محیط زیستی (HSE)، می توان به آن دست پیدا کرد.

حدود یک ماه از وقوع حادثه ای دلخراش در پارک لاله تهران می گذرد که طی آن پسر نوجوان 12 ساله جان خود را از دست داد. ۱۸ مرداد مهدی به همراه پدرش در پارک لاله مشغول بازی پینگ‌پنگ بود که دچار برق گرفتگی شد و پس از انتقال به بیمارستان جان خود را از دست داد.

مرور و بازخوانی حوادثی که سال های گذشته تا کنون در بسیاری از نقاط جغرافیایی کشور رخ داده، نشان می دهد که باید به مقوله ایمنی و نظارت در مکان های تفریحی توجه ویژه ای داشت؛ برخی از این حوادث به شرح زیر است:

۱۴ اردیبهشت ۱۳۸۱

حادثهٔ پارک شهر تهران حادثه‌ای‌ست که در روز شنبه، چهاردهم اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۱ روی داد و در آن شش دختر دانش‌آموز و یک قایقران در دریاچهٔ پارک شهر غرق شدند.

۱۳ فروردین ۱۳۸۷

پسربچه ۴ ساله پس از سقوط از ترن شهر بازی مشهد، زیر چرخ‌های قطار جان خود را از دست داد. این حادثه ظهر ۱۳ فروردین و زمانی رخ داد که خانواده محمد- پسربچه‌ ۴ ساله‌ای که در این حادثه جان خود را از دست داد - برای تفریح به پارک ملت مشهد رفته بودند. این کودک به همراه یکی از اقوام خود سوار بازی ترن می شود، اما ترن در حل خروج از تونل وحشت بوده که ناگهان حین عبور قطار از پیچ خروج تونل به پایین سقوط کرده و زیر چرخ‌های ترن گرفتار می شود. وی جان خود را از دست داد.

۲۸ خرداد ۱۳۸۹

شب ۲۸ خرداد ماه سال ۱۳۸۹ از جا کنده شدن قلعه بادی و سقوط آن در پارک پلیس تهرانپارس، ۱۲ مجروح برجای گذاشت که برخی از آنان سرپایی مداوا و از بیمارستان مرخص شدند. یک خانم ۲۸ ساله در پی این اتفاق به کما رفت که متاسفانه جان باخت. تحقیقات اولیه در زمینه علت وقوع این حادثه حاکی از آن بوده که وزش باد شدید و پیش بینی نشده عامل وقوع این حادثه بود است.

اول آبان ۱۳۹۱

یکم آبان ماه حادثه تلخی در اوج هیجان در شهر بازی ائل گلی تبریز رخ داد، ساعت ۱۸:۳۰ خانواده ای سه نفره از چرخ و فلک این شهر بازی سقوط کردند، در پی این سقوط یک زن از اعضای این خانواده در دم جان باخت و مردی نیز به شدت مصدوم شده و پس از عمل جراحی در بیمارستان جان خود را از دست داد اما پسر ۱۴ ساله که حین سقوط به نرده های چرخ و فلک گیر کرده بود جان سالم به در برد.

پس از وقوع حادثه علی‌رضا حسن‌زاده -مدیر مدیر لونا پارک مجتمع رفاهی تفریحی ائل‌گولی تبریز - علت بروز حادثه شامگاه دوشنبه در چرخ و فلک این مجموعه را عدم رعایت نکات ایمنی و نبستن کمربند ایمنی از سوی خانواده حادثه دیده اعلام کرد.

۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۳

بروز نقص فنی در یکی از وسایل بازی پارک ارم منجر به مصدومیت شدید سه دختر جوان شد. طی این حادثه تا سه دختر ۲۲ تا ۲۵ ساله از ارتفاع چند متری به زمین سقوط کرده و به شدت مصدوم شدند. به طوری که گردن هر سه شکسته و ریه یکی از آن ها سوراخ شد. همچنین یکی از آن ها علاوه بر شکستگی لگن دچار آسیب نخاعی شد.

۱۳ فروردین ۱۳۹۵

مادر و فرزندی از چرخ و فلک در شهر برازجان سقوط کردند که این حادثه سبب مرگ مادر ۳۵ ساله و مصدومیت فرزند ۴ ساله وی شد.

مجید نوفرستی -کارشناس ایمنی- در این رابطه در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: ههر ساله شاهد وقوع حوادثی در مراکز تفریحی مثل شهر بازی ها بودیم، برخی از این حوادث منجر به فوت و برخی منجر به مصدومیت افراد شدند.

وی گفت: البته توجه مسئولین نسبت به قبل بیشتر شده اما باید هر روزه شاهد حوادثی از این قبیل هستیم که می توان گفت وضعیت وضعیت مطلوبی نیست. همچنان بحث دایره نظارت ها چه در مجموعه شهر بازی ها کافی و کامل نیست هر چند که سازمان ملی استاندارد نظارت ها را افزایش دادند و تعداد پلمپ کردن ها نیز افزایش یافته است.

این کارشناس ایمنی با بیان اینکه فاصله بین این نظارت ها همچنان دغدغه است گفت: در این مجموعه ها ان چیزی که دغدغه است این است که نیاز به حضور یک متخصص HSE یا یک پایشگر ایمنی است. این فرد خود باید یک نظارت داخلی داشته باشد و لازم است که در این مجموعه ها کارشناسان ایمنی که کارش لزوما فنی نباشد و نگاه اسیب شناسانه داشته باشد حضور پیدا کنند.

نوفرستی اظهار کرد: امیدواریم مسئولین، صاحبان و مالکان این مراکز برای سلامت و ایمنی توجه بیشتر داشته باشند. شاید در مراکز خصوصی برخورد راحت تر باشد اما در مراکز دولتی که شهرداری مسئول پاسخگویی است برخی مسئولین محل دغدغه ایمنی را متاسفانه ندارند، متاسفانه در قراردادها هم بیشتر مباحث هزینه و مالی بررسی می شود تا به ایمنی توجه شود.

این کارشناس ایمنی افزود: شاید بتوان گفت عمده اقدامات را در دستگاه ها حتی حادثه اتوبوس دانشگاه آزاد به پیمانکاران واگذار شده بود، در واقع برآورد ما این است که هر محل پیمانکارانی دارد. باید در قرار دادها به موضوعات ایمنی توجه بسیار بیشتری شود، البته بی شک در برخی از قرار دادها روابط شخصی و حتی فساد هایی هم وجود دارد اما نکته این است که پس از وقوع حادثه موجی راه می افتند که تمام مسئولین می گوند که با اشد مجازات با افراد برخورد می کنیم این در حالی است که در موضوعات هم پیمانکار مقصر نشان داده می شود.

مدیر عامل انجمن جامعه ایمن کشور ادامه داد: اما مسئولیت یک نفر نافی مسئولیت دیگران نیست. مثل حادثه سال گذشته که فردی در ورزشگاه آزادی با داربست برخورد کرد و دچار برق گرفتگی شد نیز گفتند که پیمانکار مقصر بوده است اما باید دید که چرا نظارت بر این کار ها وجود ندارد. شاید لازم است اگر یک پیمانکار اجرا داریم یک پیمانکار ایمنی و HSE هم داشته باشیم در اقدامات مالی نیز حسابدار و حسابرس هم نمی توانند یک نفر باشند.

وی با اشاره به جای خالی ناظران HSE گفت: موضوع تنها ایمنی نیست بلکه سلامت هم هست، موضوع HSE عمر خیلی طولانی در کشور ما ندارد و حدود دو دهه قبل وارد کشور ما شد، در برخی از کشور ها اگر HSE وجود نداشته باشد خیلی ها حاضر به کار نیستند. این ناظران HSE لزوما عملیاتی نیستند، این افراد ناظران ایمنی هستند که کار دیگران را ارزیابی می کنند و تا زمانی که این وجود ندارد مسئول، کارشناس، بازرس یا کارشناس ایمنی وجود ندارد حتما شاهد حوادثی در آینده هستیم.

واقعیت این است که حوادث مرکز تفریحی همانند همه حوادث انسان ساز قابل پیشگیری هست و ضرورت دارد که ایمنی در این مراکز با حساسیت بسیار و دقت بیشتری بازنگری و دنبال شود. شاید هم نیاز باشد که تحقیقاتی در زمینه عوامل مخاطره آمیز محیطی انجام شود؛ چرا که نباید هر بار به دلیل عدم رعایت ایمنی که از چشم ها دور مانده است، جان فردی به خطر بیفتد.

 ایسنا