اجبار به استفاده از ماسک برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا یکی از راهکارهایی است که سازمان بهداشت جهانی در کنار رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، شست‌وشوی مکرر دست‌ها و ضدعفونی کردن مداوم به همه کشورها توصیه کرده است.

همین ماسک که گفته می‌شود اگر به‌درستی استفاده شود، سد بزرگی در برابر مبتلا نشدن به ویروس کروناست، می‌تواند برای برخی شهروندان سد ارتباطی در برابر ارتباط برقرار کردن با دیگران باشد. تعداد زیادی از افراد هستند که به دلایل مختلفی توانایی شنوایی خود را از دست داده‌اند یا از بدو تولد ناشنوا بوده‌اند، بهترین راه ارتباطی این افراد با جامعه «لب‌خوانی» است که حالا با شیوع ویروس کرونا و الزام استفاد از ماسک این راه ارتباطی ناشنوایان با جامعه و دیگران قطع شده و مشکلات عدیده‌ای برای این افراد به‌وجود آمده است.

ناشنوایان برای برقراری ارتباط با افراد جامعه نیاز به این دارند که لب‌خوانی کنند؛ حال آنکه ماسک‌های معمولی این ارتباط را برای این افراد قطع کرده است.حسین مظلومی، از بدو تولد ناشنوا بوده و حالا در 23سالگی مشکل ارتباط با جامعه پیدا کرده است. او در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: بعد از اینکه استفاده از ماسک الزامی شد، انگار به یکباره تمام ارتباط من با دنیا قطع شد و تنها راه ارتباطی من و دیگر افرادی که ناشنوا هستند و لب‌خوانی می‌کنند پشت ماسک‌های پارچه‌ای پنهان شد.او ادامه داد:

در روزهای ابتدایی شیوع ویروس مشکلاتمان بیشتر از حالا بود. صداوسیما هیچ تمهیدی برای ناشنوایان نداشت که از حداقل‌های رعایت نکات ایمنی برخوردار باشیم و اکثرا خانواده‌هایمان این مسائل را برایمان توضیح می‌دادند. من دوست داشتم مانند سایر افراد جامعه در جریان اخبار و رویدادهای ناشی از شیوع این ویروس باشم، اما باید صبر می‌کردم تا جمعه روزی از راه برسد و اخبار ناشنوایان که به یکباره اخبار یک هفته را اعلام می‌کند، ببینم که آن هم فایده چندانی نداشت.

مظلومی گفت: حالا هم که نزدیک به یک سال می‌شود که این ویروس شیوع پیدا کرده هنوز هم ناشنوایان برای مسئولان اولویتی ندارند و کمتر دیده می‌شود که در اخبار و برنامه‌های مربوط به این ویروس به ناشنوایان نیز بپردازند.او ادامه داد: 2هفته قبل برای انجام کاری به دفتر خدمات الکترونیک دولت مراجعه کرده بودم. زمانی که نوبتم رسید از آقایی که پشت باجه نشسته بود درخواست کردم که برای برقراری ارتباط ماسکش را بردارد تا بتوانم متوجه صحبت‌هایش شوم، اما کارمند دفتر با ترشرویی روی برگه‌ای برایم نوشت که حاضر نیست ریسک کند و ماسکش را بردارد و من باید برای انجام کارهایم یا یک نفر فرد شنوا را با خودم بیاورم تا بتواند کارم را انجام دهد یا درخواستم را روی کاغذ کامل و جامع بنویسم تا بتواند کارم را انجام دهد؛ خلاصه که آن روز به‌دلیل همین مکتوب کردن‌هایی که داشتیم کلی کارم طول کشید. البته که من حق را به آن آقا می‌دهم و توقع ندارم که در این شرایط خطرناک به‌خاطر من ماسک را از روی صورتش بردارد.

ناشنوایان نمی‌توانند مثل همه فاصله را رعایت کنند

خانم طباطبایی، مادر 37ساله‌ای است که خودش و همسرش ناشنوا هستند، اما 2پسر 15و 11ساله‌شان شنوا هستند. خانم طباطبایی می‌گوید: با شیوع ویروس کرونا تعدادی از دوستانمان تصمیم گرفتند تا برای رفع بخشی از مشکلات ارتباطی که داریم، ماسک‌هایی که در اینترنت دیده بودند و تمام پارچه‌ای نبود و قسمتی از آن پلاستیکی بود را تهیه کنند. اگرچه در روزهای اول تعداد این ماسک‌ها کم بود، اما می‌توانست تا حدودی مشکل لب‌خوانی ما را از نزدیک برطرف کند.

با وجود این اگر قرار بود ما هم مثل بقیه افراد جامعه فاصله اجتماعی توصیه شده را رعایت کنیم آن وقت لب‌خوانی برایمان از پشت ماسک‌ها مشکل می‌شد و ناچار بودیم این فاصله را رعایت نکنیم.او ادامه داد: یکی از مشکلاتی که در استفاده از این ماسک‌ها داریم این است که این ماسک‌ها بعد از مدت کوتاهی بر اثر تنفس بخار می‌کنند و برای طرف مقابلمان لب‌خوانی کردن مشکل می‌شود و برای خود ما هم که از این ماسک‌ها استفاده می‌کنیم در درازمدت به‌علت پلاستیکی بودن ماسک، تنفس سخت می‌شود.

او با گلایه از کم‌کاری رسانه ملی می‌گوید: این روزهایی که ویروس شیوع پیدا کرده ما هم مثل بقیه مردم جامعه نیاز داریم که روزانه به اخبار و اطلاعات مربوط به این ویروس دسترسی داشته باشیم و در محدودیت خبری نباشیم. با وجود این، کمتر شاهد این هستیم که خصوصا در اخبار سراسری شبکه‌های مختلف به این موضوع پرداخته شود و ناشنوایان را نیز در جریان اخبار قرار دهند.

او ادامه داد: پسرهایم کاملا به زبان اشاره آشنا هستند و تا جایی که می‌توانند اخبار و رویدادها را برای من و پدرشان می‌گویند، اما برخی اوقات آنها هم سر درس و مشق‌شان هستند و نمی‌توانند به ما کمکی کنند. یا زمانی که بیرون از خانه هستیم و بچه‌ها همراهمان نیستند مشکلات زیادی داریم و برای رساندن منظورمان باید از نوشتن روی کاغذ استفاده کنیم تا طرف مقابل متوجه شود که ناشنوا هستیم و به‌علت داشتن ماسک نمی‌توانیم حرف‌هایش را لب‌خوانی کنیم.

مشکلات 15هزار دانش‌آموز ناشنوا و کم‌شنوا

سال گذشته بود که محسن غفوریان، معاون برنامه‌ریزی آموزشی و توانبخشی سازمان آموزش‌و پرورش استثنایی کشور اعلام کرد 15هزار دانش‌آموز دارای آسیب شنوایی در مدارس ویژه و عادی در سراسر کشور تحصیل می‌کنند که از این تعداد 5هزار دانش‌آموز در بیش از ۱۵۰۰ کلاس درس در قالب ۱۰۰مدرسه ویژه تحصیل کرده و ۱۰هزار دانش‌آموز نیز در طرح تلفیقی تحت پوشش هستند.»بر این اساس، آنلاین شدن مدارس و ارتباط نداشتن ناشنوایان با یکدیگر یکی دیگر از مشکلاتی است که این شهروندان در ماه‌های اخیر با آن روبه‌رو هستند.

همین مسئله باعث شده تا رفت‌وآمد این افراد با یکدیگر کمتر شده و دانش‌آموزانی که تعامل زیادی با هم‌کلاسی‌های خود داشتند و از قضا از پدر و مادر شنوا به دنیا آمده‌اند، مشکلاتشان بیشتر شود؛ چراکه والدین شنوا هرقدر هم به زبان اشاره آشنایی داشته باشند همانند گروه همسالان نمی‌توانند به زبان اشاره با فرزندانشان ارتباط برقرار کنند. حالا دانش‌آموزان ناشنوا نیز همانند دیگر دانش‌آموزان باید در کلاس‌های آنلاین شرکت کنند؛ کلاس‌هایی که برای بچه‌هایی که مشکل شنوایی ندارند نیز مشکلات عدیده‌ای را به همراه دارد؛ چه برسد به دانش‌آموزانی که به هر دلیلی از نعمت شنوایی نیز محرومند.منصوره علایی، دانش‌آموز سال اول متوسطه اول است.

او می‌گوید: برخی اوقات اینترنت ضعیف است و تصویر معلم را نمی‌توانیم به درستی دریافت کنیم. در این حالت، مشکلات زیادی داریم و معلم نیز ناچار است یک درس را بارها تکرار کند و به همین دلیل درس‌هایمان از دیگر دانش‌آموزان عقب‌تر است. او ادامه داد: در بعضی خبرها خوانده‌ام که سازمان آموزش و پرورش استثنایی اعلام کرده اگر در برخی مناطق وزارت بهداشت وضعیت سفید اعلام کند، کلاس‌ها به‌صورت حضوری ادامه پیدا می‌کند، اما حالا که مشخص نیست وضعیت کل کشور از نظر شیوع ویروس کرونا چگونه است، باید تمهیداتی را بیندیشند که ما دانش‌آموزان که هیچ تقصیری در ناشنوایی خود نداشتیم هم بتوانیم همانند سایر دانش‌آموزان تحصیل کنیم.علایی که نیمه‌شنواست و در مدارس عادی تحصیل می‌کند، می‌گوید:

معلم‌هایمان مشکلات مرا درک می‌کنند و تا حالا تا جایی که توانسته‌اند کمکم کرده‌اند، اما کاش آموزش و پرورش هم فکری به حال ما بکند تا بیشتر از این در تحصیل مشکل نداشته باشیم.او ادامه داد: بعد از شیوع ویروس کرونا کمتر از خانه بیرون می‌روم و سعی می‌کنم پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنم، اما روزهایی هم که به ناچار بیرون از خانه می‌روم مشکلات زیادی دارم.

مجبورم برای فهماندن منظورم به دیگران یا روی کاغذ بنویسم یا حتما یک نفر همراه شنوا با خودم داشته باشم که بتوانم کارهایم را انجام دهم. در این حالت نیز مجبوریم برای صحبت کردن با همدیگر ماسک‌هایمان را پایین بیاوریم تا بتوانیم لب‌خوانی کنیم که همین مسئله باعث می‌شود که در معرض ویروس کرونا و بیماری باشیم.

 روزنامه همشهری