به گزارش ایسنا، از سال ۱۳۹۷ و همزمان با ممنوعیت ثبت سفارش و واردات خودرو به کشور این ممنوعیت شامل مناطق آزاد هم شد، اما براساس تفاهم نامه آبان ماه ۱۳۹۸ بین شورایعالی مناطق آزاد و پلیس راهور ناجا ترانزیت خودرو بین مناطق آزاد در صورت موافقت سازمان‌های متبوعه با رعایت شرایط و ضوابط مرتبط با شماره‌گذاری بلامانع اعلام شده است.

با این وجود مناطق در اقدام برای جابجایی خودرو فی مابین خود با موانعی از سوی گمرک ایران مواجه شده و در این رابطه مکاتباتی با این سازمان و البته سایر مراجع داشته اند.

مکاتبات پی در پی برای حل مشکل ترانزیت خودروهای آمریکایی

در شهریور ماه امسال از سوی معاونت اقتصادی شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مکاتبه ای با معاونت فنی گمرک ایران انجام و تاکید می شود که مستند به تفاهم نامه بین این دبیرخانه و پلیس راهور ناجا، برخی مناطق از جمله کیش و ارس خواهان جابجایی خودرو هستند که با موانعی مواجه شده اند، از این رو  از گمرک خواسته می شود تا ترتیبی برای حل موانع اتخاذ کند، اما گمرک اعلام می کند که ترانزیت خودرو با رعایت موارد اعلامی در شیوه نامه ترانزیت خودرو بین مناطق آزاد-تنطیمی از سوی گمرک-بلامانع است که در یکی از بندهای آن بر ممنوعیت ترانزیت خودروهای لوکس و آمریکایی تاکید شده ابود.

به دنبال آن معاونت امور حقوقی و مجلس وزارت امور اقتصادی و دارایی در مکاتبه ای با معاون  حقوقی رئیس جمهور موضوع ترانزیت خودروهای آمریکایی را مطرح و اعلام می کند که "با وجود نظر معاونت حقوقی رئیس جمهور درباره ممنوعیت خودروهای تولید آمریکا، دارای برند شرکت های امریکایی و ساخته شده برای مصرف در آمریکا و خریداری شده از دلالان و توزیع کنندگان تبعه آن کشور، معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران با استناد به این  نامه، انتقال  خودرو با چنین مشخصاتی  بین مناطق آزاد کشور را امکان پذیر نمی داند. "

 نامه نگاری ها به اینجا ختم نمی شود و در اواخر آذرماه مرتضی بانک - دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی - نیز در نامه ای به معاون حقوقی رئیس جمهور ضمن تاکید براینکه گمرک ایران یک نهاد مجری و نه سیاستگذار است اعلام می کند که "این سازمان با صدور بخشنامه ای ترانزیت خودرو فی مابین مناطق را مشمول محدودیت هایی کرده است، " در این مکاتبه بر رفع موانع ترانزیت خودروهای آمریکایی تاکید می شود.

در حالی در این مدت گمرک توضیحی راجع به شرایط تعیین شده برای ترانزیت خودروهای لوکس و آمریکایی بین مناطق آزاد ارائه نکرده بود که در گفت و گوی ایسنا با مهرداد جمال ارونقی-معاون فنی گمرک ایران- ماجرای مکاتبات صورت گرفته و همچنین دلایل مخالفت گمرک ایران با ترانزیت خودروهای لوکس و به ویژه آمریکایی مورد بررسی قرار گرفته است.

چرا گمرک شرط تعیین کرد؟

این مقام مسئول در گمرک ایران درباره چرایی صدور بخشنامه با وجود تفاهم نامه بین شورای عالی مناطق آزاد و پلیس راهور توضیح داد: گمرک ایران مسئول اعمال حاکمیت دولت در اجرای قانون امور گمرکی و سایر قوانین و مقررات مربوط به صادرات و واردات و عبور(ترانزیت) و وصول حقوق ورودی و الزامات فنی و تسهیل تجارت بوده و اعمال سیاست های دولت در زمینه صادرات و واردات و عبور کالا، کنترل و نظارت بر امر عبور کالا از قلمرو کشور و انجام سایر وظایف گمرکی به موجب قانون امور گمرکی و یا سایر قوانین و مقررات، گوشه ای از وظایف و اختیارات این سازمان است که در قوانین مربوطه نیز به این موارد تصریح شده است.

ارونقی ادامه داد: این در حالی بود که درخواست های متعددی برای ترانزیت خودرو بین مناطق آزاد مطرح بود ولی با توجه به اینکه نحوه اقدام در این رابطه برای گمرک و مناطق آزاد مشخص نبود و رویه واحدی وجود نداشت، گمرک ایران در شیوه نامه ای این رویه را مشحص و ترانزیت خودرو بین مناطق را با رعایت مفاد آن بلامانع اعلام کرد.

وی با اشاره به مفاد مندرج در شیوه نامه اعلامی از سوی گمرک ایران گفت: خودروهایی قابل نقل و انتقال مابین مناطق آزاد هستند که قبلا در یکی از مناطق با رعایت مقررات مربوطه وارد و در آن منطقه شماره گذاری شده باشد. از سویی ارائه‌ موافقت کتبی سازمان‌های مناطق آزاد مبدا و مقصد به گمرک مبدا ترانزیت الزامی است.

معاون فنی گمرک ایران به بند مربوط به خودروهای ممنوعه برای ترانزیت بین مناطق آزاد نیز اشاره کرد و افزود: ما اعلام کردیم که انتقال خودرو با برندهای لامبورگینی، فراری، پورشه، هامر، مازراتی و بوگاتی همچنین سایر خودروهای دارای برند آمریکایی، ساخت و یا با مبدا آمریکا امکان پذیر نیست.

وی یادآور شد: بر اساس این شیوه نامه به استثنای خودروهایی که ترانزیت آنها را ممنوع اعلام کردیم ترانزیت خارجی سایر خودروها در صورت صدور ثبت سفارش به مقصد منطقه موردنظر و  با استعلام و کسب موافقت دفتر واردات در هر مورد میسر خواهد بود، بر این اساس می توان با رعایت سایر شرایط مقرر در بخشنامه گمرک ایران، خودروهای دارای پلاک مناطق آزادی که وفق مقررات مناطق، قبلا پلاک شده اند را از اخذ و ارائه ثبت سفارش به مقصد منطقه  مورد نظر معاف کرد.

جزئیات وسعت مناطق آزاد و اهمیت شعاع تردد در ترانزیت

معاون فنی گمرک ایران در ادامه درباره دلیل مخالفت گمرک ایران برای ترانزیت خودروهای لوکس و آمریکایی به تشریع ابعاد و ادله این سازمان در این رابطه پرداخت و وضعیت مناطق و محدوده تردد خودرو در  آنها را توضیح داد.

بر اساس اعلام ارونقی، موقعیت فعلی این مناطق و محدوده تردد خودروهای دارای پلاک این مناطق آنها از این قرار است که منطقه آزاد کیش با مساحت ۹۱ کیلومتر مربع و تردد در محدوده جزیرۀ کیش، منطقه آزاد  قشم با مساحت ۳۰۰ کیلومتر مربع و تردد در محدودۀ جزیرۀ قشم، منطقه آزاد چابهار با مساحت ۱۴۰ کیلومتر مربع و تردد در محدودۀ منطقۀ آزاد چابهار و خارج از شهر، منطقه آزاد  ارس با وسعت ۵۱ هزار هکتار و تردد در محدودۀ منطقه و از جمله شهر تبریز، منطقه آزاد انزلی با وسعت ۸۶۰۹ هکتار و تردد در محدودۀ منطقه تا شعاع ۵۰ کیلومتری از جمله شهرستان بندرانزلی و شهر رشت، منطقه آزاد اروند با وسعت ۳۷ هزار و ۴۰۰  هکتارو تردد وفق مصوبۀ شورای تأمین استان در محدودۀ استان خوزستان و ماکو با وسعت ۵۰۰ هزار هکتار و تردد در محدودۀ منطقه و تا شعاع ۳۰ کیلومتری از جمله شهرستان های ماکو و بازرگان منعی ندارد.

وجود خودروهای آمریکایی بین ۵۰۰۰ خودرو کیش و قشم و ۵۰ هزار خودروی اروند

وی افزود: تعداد خودروهای سواری با پلاک منطقه در مناطق آزاد کیش و قشم  بیش از ۵۰۰۰ دستگاه تخمین زده می شود که در میان این خودروها، خودروهای لوکس و امریکایی نیز دیده می شود. تعداد خودروهای سواری موجود در منطقۀ آزاد اروند به بیش از ۵۰ هزار دستگاه خودروی سواری می رسد که در میان این خودروها نیز خودروهای لوکس و امریکایی موجود است.

تردد خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی سی خارج از منطقه ممنوع است

معاون فنی گمرک ایران در همین رابطه مستندانی ارائه کرد و با اشاره به مصوبه اسفندماه سال ۱۳۹۳ هیات وزیران گفت: براین اساس تردد خودروهای با حجم موتور بیش از ۲۵۰۰ سی سی و با پلاک مناطق آزاد تجاری و صنعتی و ویژه اقتصادی به خارج از این مناطق ممنوع است، که این مصوبه در سال های بعدی نیز تنفیذ شده است.

تاکید بر ممنوعیت های خودروهای آمریکایی به مناطق به استناد اظهارات رهبری

ارونقی بخشنامه تیرماه ۱۳۹۵ مشاور وقت رئیس جمهور و دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژۀ اقتصادی(ترکان) را یادآور شد و افزود: در این بخشنامه به مدیران عامل  سازمان های مناطق آزاد  تصریح شده است: با توجه به بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مورخ ۱۳۹۵.۲.۸ کارگران با ایشان و تأکید معظم له بر جلوگیری از واردات خودروهای آمریکایی که فرمودند: "خود آمریکایی ها به علت مصرف زیاد و سنگین بودن این خودروها، رغبتی به خرید آن ها ندارند؛ حالا در این شرایط ما بیاییم و از فلان کارخانه رو به ورشکستگی آمریکا خودرو وارد کنیم!؟ مدیران و مسئولان محترم در مقابل فشارهای پنهانی که در این زمینه ها وارد می شود بایستند و جدا نگذارند این قبیل مسائل انجام شود. " در اجرای اوامر مقام معظم رهبری از ورود خودروهای سواری ساخت کشور مزبور به محدودۀ مناطق آزاد خودداری کنند.

وی همچنین نامه شهریورماه سال گذشته رئیس امور هماهنگی و رفع اختلافات حقوقی دستگاه های اجرایی معاونت حقوقی ریاست جمهوری درخصوص ترخیص خودروهای مستقر در منطقۀ آزاد اروند را مورد توجه قرار داد و گفت که طی آن اعلام شده است که "چنانچه خودروهای دپو شده  دارای هریک از سه ویژگی  تولید کشور آمریکا و ساخته شده در آن کشور، دارای برند شرکت های آمریکایی، برای مصرف در کشور آمریکا ساخته شده و مستقیم از دلالان و توزیع کنندگان تبعۀ کشور آمریکا خریداری شده باشد شامل ممنوعیت ورود به کشور بوده و در صورتی که هیچ یک از این ویژگی ها، در خودرو و معاملۀ مستقیم آن نباشد، می تواند وارد کشور شده و ترخیص آنها بلامانع است. "

ورود خودروهای لوکس و آمریکایی مناطق به شهر های اطراف تبعات اجتماعی دارد

معاون فنی گمرک ایران با اشاره به مستندات مطرح شده گفت که در مجموع  و علیرغم اینکه این مکاتبات و مصوبات مربوط به ممنوعیت واردات خودروهای آمریکایی به کشور است ولی با توجه به اینکه درخواست­های ترانزیت خودروهای لوکس و نیز آمریکایی اغلب از مناطق آزاد قشم و کیش که فاقد شعاع تردد هستند و منطقه آزاد اروند که بیشترین حجم خودروهای پلاک منطقه را در بین مناطق آزاد دارد به مقصد مناطق آزاد انزلی و ارس که دارای شعاع تردد ۵۰ و ۱۲۰ کیلومتری در سرزمین اصلی با پوشش شهرهای پرجمعیت مانند رشت و تبریز هستند است، لذا با توجه به بیانات مقام معظم رهبری درخصوص عدم ورود کالاهای آمریکایی به کشور، همچنین تبعات اجتماعی حاصل از تردد این قبیل خودروها در شرایط کنونی در شهرهای پرجمعیت یادشده، این سازمان با وحدت ملاک از مستندات عنوان شده بر ممنوعیت ترانزیت خودروهای لوکس و آمریکایی بین مناطق آزاد اعتقاد و تاکید دارد.

مستندات به معاونت حقوقی اعلام شد

وی این را هم گفت که کلیه مسایل مطرح شده  جهت بررسی به معاونت حقوقی ریاست جمهوری منعکس  و نظر آن مرجع لازم الاجرا برای کلیه دستگاه های مرتبط خواهد بود.