شرکت تامین و انتقال آب خلیج فارس با سرمایه‌گذاری و سهام‌داری شرکت معدنی و صنعتی گل گهر، شرکت صنایع ملی مس ایران و شرکت معدنی و صنعتی چادر ملو به منظور تامین آب صنعتی و شرب استان‌های هرمزگان، کرمان و یزد در سال 1391 تاسیس شد. فعالیت این شرکت با یک میلیارد تومان تنخواه و بدون وجود هر امکانات خاصی آغاز می‌شود اما پس از گذشت حدود هشت سال و در کمال تعجب افتتاح می‌شود تا نقش بسیار مهم خود در صنعت، کشاورزی و محیط زیست کشور را ایفا کند. میرعلی یاری، مدیرعامل شرکت تامین و انتقال آب خلیج فارس در گفت‌وگو با روابط عمومی بانک تجارت، به ویژگی‌های منحصر به فرد این ابرپروژه و نقش بانک تجارت، به عنوان اولین بانکی که با سهامداران همراه شد، اشاره کرده است.


    لطفا در ابتدا از چگونگی تاسیس شرکت تامین و انتقال آب خلیج فارس بگویید.

ماجرا به سال 1391 و موضوع کم‌آبی برای ادامه فعالیت شرکت گل‌گهر باز می‌گردد. همان‌طور که می‌دانید در استان‌های کرمان و همچنین یزد معادن و صنایع عظیمی داریم که نیازمند آب هستند. باتوجه به کویری بودن این مناطق و معضل کمبود آب، دو راهکار وجود داشت؛ انتقال صنایع به سمت مناطق پر آب مانند سواحل جنوب و یا انتقال آب به این مناطق و استان‌ها. راهکار اول که عملاً شدنی نبود. اما به رغم محدودیت‌های فراوان که پیش رو بود، نیم‌نگاهی در مورد انتقال آب وجود داشت. بنابراین در بدو امر مطالعاتی علمی و کارشناسی در این زمینه صورت گرفت و در ادامه موضوع با شرکت‌های چادرملو و صنایع مس ایران در میان گذاشته شد تا در نهایت شرکتی با وجود طرح اولیه برای پیش بردن موضوع و کسب مجوزهای لازم تاسیس شد.


    پروژه چگونه و از چه سالی وارد فاز اجرایی شد؟

همان‌طور که اشاره کردم مطالعات اولیه در سال 1391 و در گل‌گهر آغاز شد و در پایان سال، سهام‌داران به این نتیجه رسیدند که موضوع را باید به صورت جدی آغاز کنند. در همین راستا در سال 1392 شرکت مربوطه تاسیس و رسماً ثبت شد و در ادامه در سال 93 خط انتقال وارد فاز طراحی و اجرا شد.


    در این مرحله با چه مشکلاتی مواجه شدید؟

باتوجه به خاص بودن این طرح و همچنین طول مسیری که طی می‌شد باید مجوزهای متعددی را دریافت می‌کردیم. ما برای اجرای این پروژه از 54 سازمان و نهاد شهری، استانی و ملی مجوز ‌گرفتیم که از جمله آن‌ها وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، مخابرات، محیط زیست، منابع طبیعی، پدافند غیرعامل و... بود.

از آن‌جایی که این پروژه نمونه اجرا شده نداشت و موضوع برای اولین بار در کشور مطرح شده بود طبعا حساسیت‌های خاص خودش را داشت و اعتماد به آن از سوی مسئولان و سازمان‌ها کار سختی بود که خوشبختانه با ارائه مستندات و پژوهش‌های صورت گرفته توانستیم نظرات مخالف را نیز جلب کنیم.


    هزینه‌های طرح به چه صورت تامین شد؟

بخشی از سرمایه‌گذاری از سوی سهام‌داران صورت گرفته است و بخش دیگر توسط بانک‌ها. لازم می‌دانم اینجا از حمایت و همراهی مسئولان بانک تجارت یاد کنم که به عنوان اولین بانک، دست ما را گرفتند و با ما همدل و همراه شدند. قطعا ورود به این پروژه برای هر بانکی همراه با ریسک بود اما گروه کارشناسی و فنی بانک تجارت پس از بررسی طرح، ما را باور کردند و در نهایت بانک تجارت تمام قد در کنار ما ایستاد. هر بار که پرونده از سوی صندوق توسعه ملی برگشت خورد، بانک تجارت کوتاه نیامد تا در نهایت به نتیجه مطلوب رسیدیم و پس از مشخص شدن پیمانکار، در بدو امر مبلغ 40 میلیارد تومان وام به ما دادند تا کار را شروع کنیم.


    بانک تجارت به جز اعطای تسهیلات ریالی در چه بخش دیگر به مجموعه کمک کرد؟

در بخش ارزی نیز حمایت بانک تجارت مثال‌زدنی بود. خوشبختانه در آن مقطع تحریم‌ها برداشته شده بود وپس از گشایش ال.سی‌های لازم خریدهای خارجی انجام شد و اگر همدلی دوستانمان در بانک تجارت نبود حتما با مشکلات بیشتری مواجه می‌شدیم. ذکر این نکته ضروری است همانطور که بانک به ما اعتماد کرد ما نیز متقابلا خودمان را امانتدار بانک و سرمایه‌گذاری صورت گرفته می‌دانیم.


    لطفا مشخصات فنی و اجرایی طرح را به صورت خلاصه تبیین بفرمایید.

پروژه به صورت کلی در دو بخش شیرین‌سازی آب و انتقال اجرا می‌شود.

در بخش اول یعنی شیرین‌سازی با تملک 155 هکتار زمین در 32 کیلومتری غرب بندرعباس با هدف‌گذاری تولید 1.5 میلیون مترمکعب در روز، آب شیرین می‌شود.

برای این هدف لایروبی و نصب لوله‌های دریایی به قطر 2.5 متر در 10 خط در کف دریا صورت گرفت. بزرگترین سازه آبی منطقه برای آبگیری و تخلیه پساب با نظر مشاوران زیست محیطی داخلی و خارجی احداث شد. یک واحد 200 هزارمترمکعبی آب شیرین‌کن با مشارکت شرکت سازه سازان به‌صورت BOO که در تاریخ پانزدهم آبان ماه 1399 رسما به بهره‌برداری رسید.

دو واحد دیگر شیرین‌سازی هر یک با ظرفیت 200 هزار متر مکعب در روز با پیشرفت فیزیکی 35 درصد در دو سال آینده(هر سال یک واحد) ساخته می‌شود. سه مخزن به ظرفیت 120 هزار متر مکعب احداث می‌شود. اما در حوزه خط انتقال نیز پس از اخذ مجوز از دستگاه‌های مربوطه، مسیرگشایی از سایت شیرین‌سازی بندرعباس تا اردکان یزد به طول 820 کیلومتر برای سه خط لوله و یک چاه دسترسی به انجام رسیده است.

در همین راستا انتقال در سه قطعه تعریف شده است که قطعه اول از سایت شیرین‌سازی بندرعباس تا سیرجان(گل گهر) با هفت ایستگاه پمپاژ و 9 مخزن تعادلی و ذخیره در آبان ماه سال 1399 رسماً به بهره‌برداری رسید.

در این قطعه، آب تا ارتفاع 1800متری از سطح دریا برای انتقال پمپاژ می‌شود. قطعه دوم و سوم از گل گهر تا مس سرچشمه به‌طول 150 کیلومتر و از مس سرچشمه تا اردکان یزد به‌طول 370 کیلومتر با 90 درصد پیشرفت فیزیکی با پنج ایستگاه پمپاژ در حال اجرا است.

و نهایتا در بخش انرژی یک واحد پست 400/132 کیلو ولت AIS و یک واحد 400/132 کیلو ولت با مشارکت برق منطقه ای هرمزگان، یک واحد پست 230/163 کیلو ولت GIS، شش واحد پست 132/11 کیلو ولت AIS و یک پست 63/33/11 کیلو ولت GIS احداث شده است.

فاز اجرایی این پروژه از سال 94 و با وجود بالغ بر 10 هزار نیروی مستقیم آغاز شد و در سال 99 بهره‌برداری صورت گرفت که 194 سازنده داخل کشور از 15 استان در کنار ما قرار گرفتند و در تولید قطعات مورد نظر مشارکت کردند.