بی بی سی: کشمکش بر سر یک شرکت خواربارفروشی هندی، بزرگترین کسب‌وکار اینترنتی دنیا یعنی آمازون را در برابر بزرگترین شرکت هندی یعنی ریلاینس قرار داده است.
اختلاف این دو شرکت به این خاطر است که هر دو قراردادهای جداگانه‌ای با یک فروشگاه امضا کرده‌اند - گروه فیوچر.
تحلیلگران می‌گویند که این دعوای حقوقی بین یک غول آمریکایی و یک قهرمان محلی که دارد در خانه خودش هم بازی می‌کند شاید شکل و شمایل رشد تجارت الکترونیک در هند را برای سال‌های آتی تعیین کند.
ساتیش مینا، تحلیلگر ارشد در شرکت مشاوره فارستر، به بی‌بی‌سی گفت "فکر می‌کنم خیلی مهم است. آمازون تا به حال در هیچ یک از بازارهایش با چنین رقیبی برخورد نداشته است."
جف بزوس، موسس آمازون، در مقطعی ثروتمندترین مرد دنیا بود و شرکتش خورده‌فروشی را در سراسر دنیا متحول کرده است. اما موکش آمبانی، مدیرعامل ریلاینس، نیز گذشته تحول‌آفرینی دارد، و در عین حال ثروتمندترین مرد هند است.
تحلیلگران اقتصادی عقیده دارند که اهداف او در حوزه خورده‌فروشی چالشی برای آمازون محسوب می‌شود و فلیپ‌کارت، زیرمجموعه والمارت، را نیز تهدید می‌کند.
آمازون در سال‌های اخیر به شدت حضور خود را در هند افزایش داده است، و امید دارد که از بازار تجارت الکترونیک رو به رشد این کشور سود خوبی کسب کند. ریلاینس نیز برای گسترش تجارت الکترونیک و کسب‌وکار خواربار خود برنامه‌ریزی کرده است.
دعوا بر سر چیست؟
گروه فیوچر اخیرا قراردادی به ارزش ۳.۴ میلیارد دلار برای فروش دارایی‌های خورده‌فروشی خود با شرکت ریلاینس امضا کرده بود.
از طرف دیگر، آمازون نیز از سال ۲۰۱۹ ۴۹ درصد سهام "فیوچر کوپنز" را در اختیار دارد که به طور غیرمستقیم این شرکت را صاحب بخشی از "فیوچر ریتیل" می‌کند. استدلال آمازون این است که گروه فیوچر بر اساس این قرارداد نمی‌تواند دارایی‌های خود را به گروه مشخصی از شرکت‌های هندی بفروشد، از جمله ریلاینس.
فیوچر ریتیل که عمدتا کسب‌وکاری فیزیکی است ضربه سختی از همه‌گیری ویروس کرونا خورد و می‌گوید که امضای این قرارداد برای آینده مالی این شرکت حیاتی است.
جدیدترین دور این دعوای حقوقی به نفع گروه فیوچر تمام شد. دیوان عالی دهلی با لغو حکمی که یک هفته پیش از آن صادر شده بود اجازه اجرای این قرارداد را صادر کرد.
آمازون اما به این حکم اعتراض کرده است.
پای کدام منافع در میان است؟
اگر به شرکت ریلاینس اجازه داده شود که خریدش را تکمیل کند، بازوی خورده‌فروشی این شرکت به بیش از ۱۸۰۰ فروشگاه در بیش از ۴۲۰ شهر در هند دسترسی پیدا خواهد کرد، و در عین حال کسب‌وکار عمده‌فروشی گروه فیوچر و بازوی تدارکات آن را هم تصاحب می‌کند.
آقای مینا می‌گوید "ریلاینس بازیگری است که هم پول دارد، و هم نفوذی که در این بازار ضروری است. اما تجربه لازم برای تجارت الکترونیک را ندارد."
موفقیت آمازون باعث خواهد شد که این شرکت دست بالا را پیدا کند و برنامه یکی از رقیبان اصلی خود برای ورود به تجارت الکترونیک را مختل کند.
دلیل این که آمازون و ریلاینس حاضرند بر سر بازار هند با یکدیگر بجنگند پتانسیل بی‌نظیر آن برای رشد و توسعه است.
آقای مینا می‌گوید "ایالات متحده و چین به کنار، هیچ بازار دیگری نیست که چنین فرصتی در اختیارشان بگذارد."
به گفته او بازار خورده‌فروشی هند ۸۵۰ میلیارد دلار ارزش دارد، اما در حال حاضر تنها بخش بسیار کوچکی از آن متعلق به تجارت الکترونیک است. اما شرکت مشاوره فارستر عقیده دارد که این بخش با رشد سالانه ۲۵.۸ درصدی به ۸۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ خواهد رسید.
به همین خاطر بازار تجارت الکترونیک دارد مرتب شلوغتر می‌شود و رقابت در آن هم جدیتر. علاوه بر آمازون، والمارت نیز با برند بومی فلیپ‌کارت شریک شده است. حتی فیسبوک نیز وارد گود شده است و در ازای شراکت ۹.۹ درصدی در جیو پلت‌فرمز ۵.۷ میلیارد دلار به شرکت ریلاینس پرداخت کرده است.
دعوا بر سر غذا
خواربار یکی از بزرگترین غنائم خورده‌فروشی در هند است، چرا که نیمی از مخارج مردم صرف خرید خواربار می‌شود. در حال حاضر، تجارت الکترونیک این کشور در تسلط کامل اجناس فاسد‌نشدنی است، مثل تلفن هوشمند.
اما همه‌گیری ویروس کرونا، و تا حدی هم اعمال قرنطینه نسبتا سختگیرانه‌تر در هند، باعث شد که روند فروش اینترنتی خواربار سرعت بگیرد.
هیمانشو باجاج، رئیس بخش خورده‌فروشی و مصرفی در شرکت مشاوره ای‌تی کرنی، می‌گوید "مردم در خانه گیر کرده بودند. برای همین تعداد کسانی که مجبور بودند از خدمات اینترنتی استفاده کنند مرتب بیشتر و بیشتر شد. رقابت در حوزه خواربار دارد جدی می‌شود و کووید-۱۹ هم به این روند سرعت داده است."
تحلیل: نیخیل اینامدار، بی‌بی‌سی، بمبئی
این کشمکش پرحرارت بین دو نفر از ثروتمندترین مردان جهان نشان می‌دهد که آقای بزوس و آقای آمبانی منافع مهمی در بازاری دارند که غالبا به عنوان آخرین سرحد رشد قلمداد می‌شود. همچنین مدرکی است دال بر سختتر شدن تجارت در هند برای بازیگران خارجی.
آمازون حالا دارد به جمع شرکت‌های برجسته خارجی که نمی‌توانند شرکای هندی خود را به پیروی از دستورات اضطراری نهادهای داوری بین‌المللی مجاب کنند، و باید با تصمیمات متضاد دادگاه‌های هندی نیز کنار بیایند، می‌پیوندد.
هند اخیرا در دو پرونده داوری بین‌المللی مهم که به اختلافات مالیاتی مربوط می‌شدند شکست خورد - یکی علیه شرکت انرژی کرن و دیگر شرکت مخابراتی ودافون. این کشور به حکمی که برای پرونده دوم صادر شد اعتراض کرده است.
روپا سوبرامانیا، عضو ارشد بنیاد آسیا اقیانوسیه کانادا، به بی‌بی‌سی گفت "شکی نیست که سرمایه‌گذاران خارجی از وضعیت فعلی، و اتفاق‌های مشابه، وحشت‌زده خواهند شد. این تصمیم به وجهه هند به عنوان کشوری که می‌شود در آن سرمایه‌گذاری کرد و فعالیت اقتصادی داشت ضربه می‌زند."
البته بعید است که آمازون به این راحتی‌ها پا پس بکشد. دلیلش هم این است که به گفته تحلیلگران این خرید "مزیتی بی‌مانند" در اختیار ریلاینس قرار خواهد داد.
اما رقیب، شرکتی خانگی است و به همین خاطر باید زمین بازی را از همین حالا برای آمازون ناهموار تصور کرد. قوانین دولتی به شرکت‌های تجارت الکترونیک خارجی اجازه نمی‌دهد که موجودی خود را داشته باشند یا نام‌های تجاری خود را مستقیما به مصرف‌کنندگان بفروشند، سیاستی حمایت‌گرایانه که به نفع خورده‌فروش‌های محلی است. مساله مشکل‌آفرین دیگر برای آمازون قواعد سختگیرانه‌تر استفاده از اینترنت است، و نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، نیز خواهان خودکفایی بیشتر است.
