ایرنا: خبرگزاری رویترز شنبه شب در تحلیلی با اشاره به انتشار گزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا درباره دست داشتن «محمد بن سلمان» در قتل «جمال خاشقچی» نوشت: ایالات متحده می‌خواهد –فعلا- ولیعهد سعودی را سر جایش بنشاند.
در گزارش دفتر مدیر اطلاعات ملی آمریکا که جمعه شب منتشر شد، آمده است: ما ارزیابی می‌کنیم که ولیعهد عربستان سعودی عملیاتی را در استانبول ترکیه برای دستگیری یا کشتن خاشقچی تایید کرده است.
این گزارش همچنین افزود: ما بر اساس کنترل ولیعهد در تصمیم‌گیری پادشاهی، دخالت مستقیم یک مشاور اصلی و محافظان محمد بن سلمان در جزئیات این عملیات و حمایت ولیعهد برای استفاده از اقدامات خشونت آمیز برای سکوت مخالفان خارج از کشور از جمله خاشقچی، به این ارزیابی رسیدیم.
در این گزارش تاکید شده است: از سال ۲۰۱۷، ولیعهد کاملا بر سازمان‌های امنیتی و اطلاعاتی پادشاهی تسلط دارد و بسیار بعید به نظر می رسد که مقامات سعودی بدون مجوز ولیعهد، عملیاتی از این دست را انجام داده باشند.
به نوشته رویترز، تصمیم جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا برای انتشار این گزارش حاکی از بازنگری در موضع واشنگتن در قبال عربستان، سوابق حقوق بشری‌اش و قراردادهای تسلیحاتی پرسود با این کشور است.
واشنگتن به طور علنی انگشت اتهام را به سوی بن سلمان دراز کرده است. بدین ترتیب، کار را برای متحدان به منظور تعامل مستقیم با وی سخت تر کرده است.
«آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا گفت: کاری که ما کردیم گسستن روابط نیست بلکه تنظیم مجدد مناسبات در راستای منافع و ارزش‌هایمان است.
«الیزابت کندال» پژوهشگر ارشد مطالعات اسلامی و عربی در دانشگاه آکسفورد معتقد است که گزارش آمریکا «برای عربستان بسیار نگران کننده» بود و «سایر رهبران دنیا را در موقعیت دشواری قرار می دهد که باید تصمیم بگیرند آیا باید تعامل با ولیعهد عربستان را ادامه دهد یا نه، و کی و چگونه این کار را بکنند.»
**تمرکز بر حقوق بشر
بن سلمان دخالت در قتل خاشقچی را رد کرده است اما گفته که مسؤولیت این اتفاق را می‌پذیرد.
آمریکا ۷۶ فرد سعودی از جمله همکاران بن سلمان را تحریم کرده اما ولیعهد را تحریم نکرده است. با این حال، بایدن نشان داده است که وی با دید وسیع تری به مساله حقوق بشر در عربستان نگاه خواهد کرد.
ولیعهد سعودی در راستای تحکیم قدرت خود مخالفت ها را سرکوب کرده و حتی رقبا از جمله خویشاوندانش را زندانی کرده است.
بایدن روز جمعه در تماسی تلفنی با «سلمان بن عبدالعزیر» پادشاه سعودی گفت که قتل مخالفان سیاسی قابل قبول نیست و باید با نقض حقوق بشر مقابله شود.
یک منبع آگاه به دیدگاه های ریاض اعلام کرد که این اقدامات «بخشی از اهرم دولت بایدن برای ایجاد روابط جدید» با عربستان است.
تماس بایدن با ملک سلمان شاهدی بر این رویکرد اعلامی واشنگتن است که دولت آمریکا خواستار بازگشت به پروتکل های استاندارد و ارتباط با حاکم سعودی است، نه جانشین وی.
یک دیپلمات غربی گفت: این اقدام نمادین به اندازه کافی نشان می دهد که دونالد ترامپ رئیس جمهوری سابق آمریکا، بن سلمان را در موقعیتی قرار داد که شایستگی اش را ندارد و مناسب او نیست و اینک زمان آن است که او را به جایی بازگرداند که به آن تعلق دارد.
**سلاح در برابر نفت
بایدن شاید از اقدام نمادین نیز فراتر برود زیرا دولت وی نشان داده که اگر سعودی ها به نگرانی های حقوق بشری دامن بزنند، ممکن است قراردادهای تسلیحاتی با آنها را لغو کرده و خریدهای آتی را فقط به قراردادهای تسلیحاتی «دفاعی» محدود کند.
دولت بایدن همچنین تحریم دولت ترامپ علیه انصارالله یمن را لغو کرد. اما بایدن همچنان با احتیاط قدم بر می دارد زیرا ملک سلمان ۸۵ ساله و فرتوت است و پسرش ممکن است هدایت بزرگ ترین کشور صادرکننده نفت را برای دهه های آینده در دست بگیرد.
«نیل کیلیام» پژوهشگر اندیشکده چتم هاوس معتقد است که گزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا درباره دست داشتن بن سلمان در قتل خاشقچی مصداق یک انتقاد و شماتت شدید است اما واشنگتن همچنان مهمترین تامین کننده امنیت و سپر دفاعی عربستان باقی می ماند.
اتحاد آمریکا و عربستان به سال ۱۹۴۵ باز می گردد یعنی هنگامی که «فرانکلین روزولت» رئیس جمهوری وقت آمریکا در یک ناو ایالت متحده با «ملک عبدالعزیر ابن سعود» پادشاه سعودی دیدار کرد و وعده داد در ازای دسترسی به ذخایر نفت عربستان از آن کشور حفاظت نظامی به عمل آورد.
یک دیپلمات عربی در منطقه خلیج فارس گفت: منافع مشترک دو کشور در معرض خطر قرار نخواهد گرفت.
