در سال 1373دولت وقت، با هدف افزایش رفاه حال جامعه فرهنگیان، طرحی به نام صندوق ذخیره فرهنگیان را ارائه و اجرایی کرد. در طی این سالها همواره عملکرد این صندوق خبرساز بود و اخیرا نیز خبرهایی مبنی بر ارائه این صندوق در بازار بورس و اوراق بهادار منتشر شده است. در این مقاله قصد داریم به بررسی جزئیات این موضوع و نحوه عرضه و خرید صندوق ذخیره فرهنگیان بپردازیم. با ما همراه باشید.
اهمیت نقش معلمان در مقام معماران نسل آیندهی ما، بر کسی پوشیده نیست. این اهمیت ایجاب میکند تا فضایی فراهم شود که فرهنگیان ما، در این شغل شریف، احساس رضایت و خوشنودی داشته باشند. برای معلمی که درگیر دغدغه حقوق و معیشت خود باشد، بسیار سخت است که از عهده مسئولیت آموزش و پرورش فرزندان جامعه به درستی برآید. با توجه به این موضوع مهم، دولت بر عهده خود دید که طرحی را با عنوان صندوق ذخیره فرهنگیان جهت رفاه بیشتر این قشر ارزشمند جامعه راهاندازی کند.
بر اساس این طرح، که در اواخر سال ١٣٧٣ و بر مبنای تبصره 63 برنامه دوم توسعه راهاندازی شد، هر یک از فرهنگیان میتوانند حداکثر تا سقف 5 درصد از حقوق ماهانه خود را به صندوق مذکور واریز کنند و در مقابل، دولت نیز خود را موظف کرد که معادل این مبلغ به صندوق کمک کند.
سرمایه موجود در این صندوق، برای سرمایهگذاری، مشارکت یا عاملیت در حوزههای بانکی، تولیدی، خدماتی، تجاری، مالی، عمرانی، فرهنگی و ... مورد استفاده قرار میگیرد و سود حاصله از آن منافع اقتصادی فرهنگیان را تامین میکند. فرهنگیان جامعه با عضویت در این صندوق هم سهم واریزی خود را در اختیار دارند، هم مبلغی که دولت برای آنها واریز میکند و هم از سود این سرمایهگذاری متنفع میشوند.
در حقیقت هدف اصلی تشکیل این صندوق، سرمایهگذاری دارایی معلمان و ذخیره آن است تا با این سرمایه در دوران بازنشستگی زندگی راحتتر و کم دغدغهای داشته باشند. با این حال مزایایی چون بیمه شخص ثالث اقساطی، تورهای مسافرتی اقساطی، خودرو لیزینگی و... نیز به تبع عضویت در صندوق ذخیره فرهنگیان در اختیار این قشر از جامعه قرار میگیرد.
با وجود استقبال بسیار زیاد فرهنگیان از این صندوق و حجم بالای سرمایه در آن، متاسفانه شاهد تنشها و ناهنجاریهایی در مدیریت و نظارت این دارایی بودیم. عملکرد صندوق در سالهای گذشته چندان قابل قبول نبود و متاسفانه تخلفاتی در آن صورت گرفت. به منظور رفع این چالشها و شفافسازی بیشتر، تصمیماتی بر عرضه صندوق ذخیره فرهنگیان در بازار بورس گرفته شد.
به تعبیر دیگر شفافسازی مهمترین هدف از بورسی شدن شرکتهای زیرمجموعه صندوق است. زیرا با این حساب سازمان بورس روی عملکرد و گزارشهای شرکتهای موجود در صندوق نظارت میکند و شرکتها وظیفه دارند گزارشهای خود را به صورت شفاف منتشر کنند تا سهامداران در جریان تمامی امور باشند. البته شرط لازم و کافی برای پذیرش صندوق ذخیره فرهنگیان در بورس، اصلاحات ساختاری آن است. پس از اصلاحات، بورس میتواند نظارتهای دقیقی روی عملکرد شرکتها و زیرمجموعههای این صندوق اعمال کند.
طرح ورود صندوق ذخیره فرهنگیان در بورس در اسفند 99 مطرح شد و طی اطلاعیهای ثبت کد بورسی برای اعضای صندوق الزامی اعلام شد. طبق این طرح اطلاعات کامل تمام اعضای فعلی و پیشین این صندوق لازم است تا کد بورسی خود را در صندوق ذخیره فرهنگیان ثبت کنند.
پس از آن مهدی نیکدل مدیر عامل صندوق فرهنگیان در گفتگویی اعلام کرد که: « شماری از شرکتهای زیرمجموعه را بورسی کردهایم. مثلا شرکتهای بیمه معلم و بازرسی مهندسی صنعتی ایران در زمان ما وارد بورس شدند. تلاش کردیم شرکت مروارید را نیز به بورس ببریم که با مشکل مواجه شد و اکنون در حال انجام روند بورسی شدن هلدینگ پتروفرهنگ به عنوان شرکت مادر هستیم». او همچنین به این موضوع اشاره کرد که در مرحله بعدی و تا سال دیگر، شرکت ساختمانی معلم و پس از آن شرکت سرمایهگذاری فرهنگیان را وارد بورس خواهند شد و این شرکتها به عنوان هلدینگهای اصلی صندوق به شمار خواهند رفت و 99 درصد از داراییهای صندوق را در اختیار دارند.
در فرآیند عرضه سهام صندوق ذخیره فرهنگیان در بورس، سهامی که در اختیار اعضا قرار میگیرد به صورت واحدها یا یونیتهای قابل صدور و ابطال است. همچنین مشخص شده است که اگر معلمی قصد خروج از صندوق را داشته باشد؛ امتیازات او محاسبه و به همان میزان یونیت یا واحد سهام فرهنگیان به او ارائه خواهد شد. به طور کلی سهام فرهنگیان به سه روش مورد استفاده قرار میگیرد. معلمان و سهامداران یا میتوانند یونیتها را به قیمت روز در بازار بفروشند و وجه نقد دریافت کنند یا سهام خود را به عنوان یک سرمایهگذاری نگه دارند یا یونیتها را در اختیار بیمه معلم قرار دهند و در زمان بازنشستگی در ازای آن از بیمه معلم حقوق مکمل دریافت کنند.
همان طور که گفتیم برای دریافت سهام صندوق ذخیره فرهنگیان، لازم است که اعضا کد بورسی داشته باشند و آن را در صندوق ذخیره فرهنگیان ثبت کنند. مهلت ثبت کد بورسی صندوق ذخیره فرهنگیان از دهم اسفند 99 تا پایان فروردین 1400 اعلام شده است.
بر اساس این مصوبه، لازم است فرهنگیان شاغل و افرادی که بعد از سال ۱۳۹۵ بازنشسته شدهاند با ورود به وبسایت موسسه، به آدرس www.szf.ir مشخصات و کد بورسی خود را در قسمت «صورت وضعیت اعضا» وارد کنند. همچنین فرهنگیانی که قبل از سال ۱۳۹۵ بازنشسته شدهاند، به سامانه saham.tadbir-atlas.ir مراجعه و کد بورسی خود را وارد کنند.
اشخاصی که کد بورسی ندارند نیز باید تا قبل از به پایان رسیدن مهلت مشخصشده، کد خود را دریافت و در سامانه نامبرده ثبت کنند. پیشنهاد میکنیم فرهنگیان محترم با مراجعه به سامانه آگاه اکسپرس، تمامی مراحل ثبت نام در بورس و دریافت کد بورسی را به سرعت انجام دهند. با درج اطلاعات در این سامانه به صورت همزمان هم در سجام و هم کارگزاری ثبت نام شما انجام میشود و پس از آن برای احراز هویت میتوانید به دفاتر پیشخوان منتخب مراجعه یا به صورت آنلاین احراز هویت کنید. در نهایت پس از چند روز، کد بورسیتان صادر میشود و میتوانید آن را در سامانه صندوق فرهنگیان وارد کنید.
سخن آخر
ورود صندوق ذخیره فرهنگیان در بورس به جهت نظارتهای دقیق سازمان بورس و شفافیت اطلاعاتی که در این بازار وجود دارد، مانع از بروز تخلفات خواهد شد و در کل به نفع معلمان و فرهنگیان است. علاوه بر این سودهای بیشتری را برای معلمان به ارمغان میآورد. لذا تا پایان فروردین 1400 فرصت باقی است تا فرهنگیان گرامی، کد بورسی خود را در سامانه صندوق ذخیره فرهنگیان ثبت یا از طریق سامانه آگاه اکسپرس، کد بورسی دریافت کنند.