یک اپیدمیولوژیست گفت: هنگامی که چندروز متوالی تعداد موارد ابتلا افزایش پیدا کند و این الگو را در بیشاز یک مکان ببینیم، میگوییم کشور وارد پیک جدید شده است.
،مسعود یونسیان در پاسخ به این سؤال که میزان ابتلا یا مرگومیر ناشی از یک بیماری باید به چه اندازهای برسد، تا بتوانیم بگوییم کشور وارد موج جدید بیماری شده است؟ گفت: در این خصوص مرز مشخصی وجود ندارد و اینگونه نیست که بگوییم درصورتی که تعداد موارد مرگومیر چنددرصد افزایش پیدا کرد یا تعداد آنها به چه عدد مشخصی رسید، وارد موج جدید شدهایم و اینکه یک بیماری وارد پیک جدیدی شده است یک قضاوت توسط متخصصان این رشته است و آنها تشخیص میدهند، که ما از این مرز رد شدهایم.
وی ادامه داد: برای برخی از بیماریها نظیر بیماریهایی که بومی یک منطقه هستند، حد و مرز آماری درنظر گرفته و برای آنها فاصله اطمینان تعیین میشود و هروقت از این فاصله اطمینان رد شدیم، میگوییم بیماری اپیدمیک شده و با طغیان آن مواجه هستیم، اما درخصوص بیماری کرونا که درحال حاضر در پاندمی آن قرار داریم هنگامی که چند روز متوالی تعداد موارد ابتلا افزایش پیدا کند میگوییم آن شهر یا منطقه یا کشور وارد پیک جدید شده است. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار کرد: درمورد بیماریهایی که قابلیت انتقال فرد به فرد دارند، و بهاصطلاح ماهیت پیشرونده دارند، امواج بیماری بیشتر مطرح میشود.
اگر بیماری بهگونهای باشد که فقط ازطریق محیط و برای مثال درصورت خوردن آب آلوده به یک ماده شیمیایی بروز پیدا کند، تنها افرادی که آب آلوده خوردهاند، دچار آن میشوند و بیماری رشد ندارد، چون توسط بیماران به سایر اشخاص منتقل نمیشود. وی افزود: درمورد بیماریهایی که از طریق فرد به فرد منتقل میشوند، هر یک نفر چند نفر را بیمار میکند و آن افراد هم هرکدام چند نفر دیگر را مبتلا میکنند و به این ترتیب یک، دو، چهار، هشت، شانزده، سیتعداد بهطور لگاریتمی تا جایی بالا میرود که یا همه مبتلا شوند و مصونیت نسبی پیدا کنند و یا با اقدامات کنترلی، جلوی انتشار بیماری به افراد سالم گرفته شود.
افزایش سرایتپذیری
این اپیدمیولوژیست عنوان کرد: بنابراین، بهطور کلی بیماریهایی که الگوی سرایت فرد به فرد را دارند در اثر دو عامل ممکن است، موج جدیدی از آنها ظاهر شود که یکیاز آنها افزایش سرایتپذیری میکروب است، مانند الان که جهش ویروس کرونا که برای اولینبار در کشورهایی نظیر آفریقا و انگلیس تشخیص داده و گفته شد که سرایتپذیریاش بیشتر شده است و ازاینرو اگر برای مثال در گذشته هر یک بیمار دو نفر دیگر را مبتلا میکرد و ما هم با کاهش تماسها وضعیت را ثابت نگه داشته بودیم، درحال حاضر با افزایش سرایتپذیری، دیگر با اقدامات قبلی سیر بیماری افقی نمیماند و رو به بالا حرکت میکند. این متخصص اپیدمیولوژی افزود:
عامل دومی که میتواند منجربه تبدیل شدن شرایط بیماری به موج تبدیل شود، تغییر الگوهای تماس بیماران با افراد آلوده از طریق تغییر در رفتارهای مردم است و هنگامی تماس افراد با یکدیگر افزایش پیدا میکند، محافظتها کاهش یابد و اقداماتی نظیر شستوشوی مداوم دستها، رعایت فاصلهگذاری اجتماعی و همچنین استفاده از ماسک جدی گرفته نشود، تعادل بر هم میخورد و بهطور کلی هنگامی ما میگوییم موج جدیدی از بیماری آغاز شده است که تعادلی که منجربه این شده بود که منحنی بیماری در یک سطح افقی سیر کند و تعداد موارد ابتلا ثابت و یا حتی رو به پایین باشد، بهم بخورد و جهت منحی حرکت کند و به سمت بالا رود. وی در پاسخ به این سؤال که آیا موجهای یک بیماری در همه کشورها با هم ظهور میکنند؟ توضیح داد:
همانگونه در کشور ما موج این بیماری در تمام استانها طی یک زمان آغاز نمیشود، در دنیا هم اینگونه نیست و معمولا پیک بیماری در همه مکانهای یک منطقه بهطور همزمان آغاز نمیشود و موج از یک نقطه شروع میشود و بالا میرود و از آنجایی که افراد جابهجا میشوند (یا افراد پاک به منطقه آلوده میروند و یا افراد آلوده به مناطق پاک میروند)، موج بیماری در شهرها و مناطق مختلف آغاز میشود.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: در کشور ما هم ابتدا پیک بیماری در استان خوزستان آغاز شد و موارد ابتلا در آنجا بالا رفت و بعد از آنجا بیماری در دو تا سه استان دیگر طغیان کرد و بعد با انتقال بیماری از این استانها با سایر استانها، پیک بیماری در همه استانها آغاز شد و بهطور کلی همه کشورها و همه مناطق بهطور همزمان با هم یک موج را تجربه نمیکنند.
زمان فروکش کردن هر پیک
این اپیدمیولوژیست درخصوص اینکه چهقدر طول میکشد تا موج بیماری فروکش کند؟ متذکر شد: زمان فروکش کردن هر پیک به همان دو عامل یعنی فراوانی ویروس جهشیافته جدید و رفتار انسانها (از نظر میزان تماس با یکدیگر) بستگی دارد و ما در این موج نمیدانیم چنددرصد ویروسهای درحال گردش ویروسهای جهشیافته و چند درصد ویروسهای قدیمی هستند و هرچهقدر مقدار ویروس جهشیافته بیشتر باشد، سرعت انتقال بیشتر است و زودتر به نقطه اوج پیک میرسیم و هر چه قدر مقدار آن کمتر باشد،
موارد ابتلا با سرعت آهستهتری افزایش پیدا میکند و چنانچه افراد تماس خود را با یکدیگر قطع نکنند این موج آنقدر ادامه پیدا میکند که همه افراد دچار این بیماری شوند؛ در جوامع ابتدایی بشری این اتفاق رخ میداد که هنگام شیوع یک بیماری افراد به دلیل ناآگاهی از روش انتقال بیماری آنقدر با یکدیگر تماس داشتند که همه دچار آن بیماری میشدند و عدهای از دنیا میرفتند و عدهای هم در مقابل بیماری مصون میشدند تا اینکه بیماری فروکش میکرد، اما در جوامع مدرن که روش انتقال بیماری مشخص شده، انسانها تماسهای خود را با یکدیگر کاهش میدهند و با کاهش تماسها منحنی بیماری را افقی و سپس کاهشی میکنند و موج متوقف میشود. این متخصص اپیدمیولوژی بیان کرد: بهطور کلی از آنجایی که ما وضعیت دقیق دو مؤلفه اصلی در این بین را نمیشناسیم (ماهیت و فراوانی ویروس جهشیافته وضعیت تماسها)، اینکه این موج تا زمانی طول میکشد، قابل پیشبینی نیست.
میزان