پیشگیری از سرطان پروستات بسیار اهمیت دارد زیرا یکی از شایع‌ترین سرطان‌های اخیر است. سرطان پروستات یک بیماری جدی است که ظاهر شدن آن به فاکتورهای متعددی بستگی دارد. این بیماری معمولاً در مردان بالای 65 سال رخ می‌دهد.
واقعیت این است که متخصصان نمی‌دانند علت دقیق سرطان پروستات چیست. اما آن‌ها می‌دانند که یک سری از رفتارها و عادت‌ها می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. هر چند پیشگیری از سرطان پروستات همیشه هم ممکن نیست اما راه‌هایی برای به حداقل رساندن ریسک ابتلا به آن وجود دارد.
پروستات عضوی است که بخشی از سیستم تناسلی مردانه به شمار می‌رود و در بدن زن‌ها وجود ندارد. پروستات غده‌ای به اندازه‌ی یک گردوست که در زیر پروستات و دقیقاً جلوی رکتوم قرار دارد. پروستات بخشی از میزنای را پوشش می‌دهد و عملکرد اصلی آن تولید مایعی است که یک‌سوم آن، منی بوده و به انتقال اسپرمی که از بیضه‌ها می‌آید کمک می‌کند و از راه انزال خارج می‌شود.
سرطان پروستات، نوع شایعی از نئوپلاسم است. نئوپلاسم به معنی رشد غیرطبیعی سلول‌ها است. سرطان پروستات، دومین سرطان رایج در آقایان است. سرطان پروستات مانند هر سرطان دیگری، شامل تغییراتی در سلول‌ها می‌شود. به همین دلیل آن‌ها به طور غیرقابل کنترلی تکثیر شده و به بافت‌های اطراف حمله‌ور می‌شوند و به آن‌ها آسیب می‌زنند. سرطان پروستات می‌تواند متاستاز کند.
لازم به ذکر است سرطان پروستات با هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات تفاوت دارد. هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات زمانی است که عوارضی در ارتباط با افزایش سن و افزایش سایز پروستات رخ می‌دهد؛ اما سلول‌ها خصوصیات سرطانی ندارند.
ریسک فاکتورهای سرطان پروستات
هرچند متخصصان علت دقیق سرطان پروستات را نمی‌دانند؛ اما یک سری از عوامل می‌توانند ریسک ابتلا به آن را بالا ببرند:
. مهم‌ترین ریسک فاکتور سرطان پروستات، سن بالاست. بیشتر موارد سرطان پروستات بعد از 56 تا 69 سالگی تشخیص داده می‌شوند. ضمناً با افزایش سن فرد، احتمال وقوع سرطان پروستات بیشتر می‌شود، اما بدان معنی نیست که افراد جوان دچار سرطان پروستات نمی‌شوند.
. از سویی دیگر، داشتن سابقه‌ی سرطان پروستات در خانواده، دیگر ریسک فاکتور مهم این بیماری است. در این موارد، معمولاً سرطان پروستات زودتر و پیش از 60 سالگی رخ می‌دهد.
. نژاد نیز فاکتور تعیین‌کننده‌ای در سرطان پروستات است. مردان آفریقایی آمریکایی، بیشتر دچار این سرطان می‌شوند و ریسک مرگشان در اثر این بیماری نیز بالاتر است.
. محققان این را نیز فهمیده‌اند که محل سکونت نیز در ابتلا به سرطان پروستات نقش دارد. مثلاً در برخی از کشورها، ریسک این بیماری بالاتر است، مثلاً در ایالات‌متحده آمریکا. به نظر می‌رسد این مسئله با عادت‌ها و خصوصیات ناحیه و ضمناً قرار گرفتن در معرض نور خورشید و رژیم غذایی مرتبط است.
نکاتی برای پیشگیری از سرطان پروستات و کاهش ریسک فاکتورها
همان‌طور که دیدید فاکتورهای زیادی هستند که احتمال سرطان پروستات را بالا می‌برند و قابل کنترل هم نیستند. هیچ‌کس نمی‌تواند سن، نژاد و یا ژنتیک خود را تغییر دهد. بنابراین هیچ راه قطعی برای پیشگیری از سرطان پروستات وجود ندارد؛ اما مطالعات زیادی نشان داده‌اند با رعایت یک سری اصول می‌توانید احتمال سرطان پروستات را کاهش دهید:
به رژیم غذایی خود دقت کنید
رژیم غذایی یکی از جنبه‌هایی است که برای پیشگیری از سرطان پروستات باید به آن توجه کنید. به نظر می‌رسد رژیم غذایی کم‌چرب می‌تواند این ریسک را کاهش دهد.
مطالعه‌ای نشان داد مصرف محصولات لبنی با سرطان پروستات ارتباط دارد. مردانی که روزانه زیاد لبنیات مصرف می‌کردند (مثلاً پنیر، شیر یا ماست)، بیشتر احتمال داشت به سرطان پروستات دچار شوند.
وزن سالمی داشته باشید
وزن بدن نیز فاکتور مهم دیگری است که بر شانس ابتلا به سرطان پروستات اثر می‌گذارد. چاقی و اضافه وزن، این ریسک را افزایش می‌دهند؛ یعنی داشتن شاخص توده بدنی بالاتر از 30.
وزن بدن، ارتباط نزدیکی با رژیم غذایی و ورزش دارد. به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند باید با رژیم غذایی مناسب و اجتناب از بی‌تحرکی و یکجانشینی به وزن سالم برسید.
ورزش کنید
مطالعات زیادی نشان داده‌اند ورزش منظم، یکی از راه‌های پیشگیری از سرطان است. همچنین ورزش فواید دیگری هم دارد، مثلاً بهبود فشارخون و سطح کلسترول.
ضمناً باز هم یادآوری می‌کنیم که یکی از فاکتورهای تأثیرگذار بر ریسک سرطان پروستات، وزن است. به همین علت کارشناسان توصیه می‌کنند دست‌کم سه بار در هفته با شدت متوسط ورزش کنید. شما باید سعی کنید فعالیت بدنی را متناسب با شرایط خود در برنامه‌هایتان بگنجانید.
ازدواج کنید
یک راه دیگر برای کاستن از احتمال سرطان پروستات، فعالیت جنسی است. پروستات، بخشی از دستگاه تناسلی مردانه است که مسئول تولید منی می‌باشد. بنابراین داشتن فعالیت جنسی منظم به تحریک این قسمت کمک می‌کند. فعالیت جنسی با کاهش تجمع مایع در غده پروستات، جلوی ایجاد ضایعات سرطانی را می‌گیرد.
تا جایی که امکان دارد دارو مصرف نکنید
داروها مواد شیمیایی هستند که تأثیرات مضری بر بدن دارند. خیلی از داروها در بدن جمع شده و می‌توانند واکنش‌هایی در بافت‌ها ایجاد کرده و به مرور زمان به آن‌ها آسیب بزنند. در مورد مکمل‌ها هم همین‌طور. مثلا تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف بی‌رویه‌ی مکمل اسیدفولیک و ویتامین E موجب افزایش احتمال ابتلا به سرطان پروستات شده است.
چه زمانی مشورت با پزشک لازم است؟
امروزه، سرطان پروستات در بیشتر کشورها بسیار شایع است. پزشکان با انجام تست‌های غربالگری سعی دارند این بیماری را به موقع تشخیص دهند. به همین دلیل برای همه‌ی آقایان ضرورت دارد که به طور منظم توسط پزشک چکاپ شوند، خصوصاً اگر سابقه‌ی این بیماری را در خانواده دارند. یادتان باشد که تشخیص زودهنگام به درمان، کمک زیادی می‌کند.
همچنین اگر علائمی مانند درد و ناراحتی حین ادرار کردن، اختلال در جریان ادرار یا خون در ادرار مشاهده کردید باید به پزشک مراجعه نمایید. وقتی سنتان از 60 سال می‌گذرد باید بیشتر مراقب خودتان باشید.
فراموش نکنید که سرطان پروستات بسیار شایع است
همان‌طور که گفتیم سرطان پروستات، دومین سرطان شایع در مردان است. هر چند هیچ راه قطعی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد اما با رعایت چند اصل ساده می‌توانید ریسک سرطان پروستات را کاهش دهید.
مهم‌ترین کاری که می‌توانید انجام دهید، داشتن یک سبک زندگی سالم است. رژیم غذایی، ورزش و وزن سالم، مهم‌ترین فاکتورها برای پیشگیری هستند. ضمناً باید به طور منظم جهت چکاپ به پزشک مراجعه کنید، به‌ویژه اگر ریسک فاکتورهایی از سرطان پروستات را دارید.
