چهارشنبه ۲۸ ارديبهشت ۱۴۰۱ | Wednesday, 18 May 2022
  • ارتباط با انتخاب
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیک
  • |
  • نظرسنجی
چهارشنبه ۲۸ ارديبهشت ۱۴۰۱ | Wednesday, 18 May 2022
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
جستجو
ویدئو جدیدترین اخبار پربیننده ترین
لایو خبر عکس خواندنی ها اخبار ویژه
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • ارتباط با انتخاب
  • پیوندها
  • آب و هوا
  • اوقات شرعی
  • مجله الکترونیک
  • نظرسنجی
  • آرشیو
ویدیو / صداوسیما: مردم با یارانه جدید، پول هم اضافه می‌آورند

ویدیو / صداوسیما: مردم با یارانه جدید، پول هم اضافه می‌آورند

ویدیو / بارش آتش از آسمان روی کارخانه فولاد آزوفستال در ماریوپل

ویدیو / بارش آتش از آسمان روی کارخانه فولاد آزوفستال در ماریوپل

ویدیو / شادی هواداران «ترابوزان اسپور» ترکیه از قهرمانی تیمشان روی دریا

ویدیو / شادی هواداران «ترابوزان اسپور» ترکیه از قهرمانی تیمشان روی دریا

ویدیو / شکسته شدن یکی از توربین‌های بادی منجیل

ویدیو / شکسته شدن یکی از توربین‌های بادی منجیل

ویدیو / افتتاح طولانی‌ترین پل عابر معلق جهان در جمهوری چک

ویدیو / افتتاح طولانی‌ترین پل عابر معلق جهان در جمهوری چک

ویدیو / پخش آهنگ بوشهری برای مهدی طارمی در جشن قهرمانی پورتو

ویدیو / پخش آهنگ بوشهری برای مهدی طارمی در جشن قهرمانی پورتو

کد خبر: ۶۳۱۱۲
تعداد نظرات: ۱ نظر
تاریخ انتشار: ۰۸ : ۱۱ - ۲۶ ارديبهشت ۱۳۹۱
صفحه نخست >> سیاست
پ

حساب عمر استاد حساب/ نگاهی به زندگی دکتر پرویز شهریاری

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
تاریخ ایرانی: درگذشت استاد پرویز شهریاری، ریاضی‌دان، معلم، مترجم پیشکسوت و مولف بسیاری از کتب علمی در رشته ریاضیات خیلی‌ها را غمگین و عزادار کرد. اکثر افراد او را به واسطه همین عناوین می‌شناسند و آنچه از او در خاطرشان مانده تدریس ریاضی در دبیرستان و دانشگاه و خواندن کتاب‌هایش در عرصه‌های مختلف علمی است.

 

این درست است. دکتر پرویز شهریاری بی‌شک از مفاخر علم ریاضی بود و در میان چهره‌های ایرانی مسلط به این علم استادی یگانه بود، اما او علاوه بر اینکه با علم ریاضیات عجین بود، فراز و نشیب‌های گوناگون دیگری را نیز در عمر ۸۶ ساله خود در عرصه‌های مختلف زندگی پشت سر گذاشت که شاید پر بیراه نباشد که بگوییم هماره زیر سایه چهره علمی او پنهان شد.

 

پرویز شهریاری دهقان‌زاده‌ای زرتشتی بود که در دومین روز آذرماه ۱۳۰۵ در محله دولت‌خانۀ کرمان به دنیا آمد. دولت‌خانه برخلاف نامش محله فقیرنشین بود. محله‌ای فقیر با خانه‌هایی ساخته شده از خشت و گل، که مردمانی تهیدست از کیش و آیین‌های گوناگون را در مسالمت و برابری در خود جای داده بود و ساکنانش زندگی سخت خویش را در کنار یکدیگر می‌گذراندند.

 

زرتشتی‌ها، مسلمانان و یهودیان هر یک شغلی خاص را به خود اختصاص داده بودند. مردان زرتشتی عمدتاً دهقانان بی‌زمینی بودند که به صورت روزمزد در زمین‌های اربابان به کار مشغول بودند، مسلمانان برخی به حلبی‌سازی و پنبه‌دوزی اشتغال داشتند و تعدادی دیگر به عنوان کارمند جزء دولت یا پاسبان به انجام وظیفه می‌پرداختند. یهودی‌ها هم در مغازه‌هایی محقر به فروش انواع و اقسام مایحتاج مردم محل مشغول بودند.

 

شهریار پدر پرویز شهریاری هم از آن دسته زرتشتیان بی‌زمینی بود که در قبال دریافت حقوقی اندک روی زمین‌های اربابان کارگری می‌کرد. پدرش در اواخر عمر به خاطر درگیری با اربابش از کار بی‌کار شد و لاجرم به کارخانۀ ریسندگی خورشید که در همان منطقه واقع بود رفت و به کار مشغول شد. ماجرایی که به عقیده پرویز شهریاری به مرگ پدرش منتهی شد: «کار یکنواخت و دل‌آزار کارخانه جای فعالیت کشاورزی و کار با بیل و داس را گرفت و هوای خفه و پر گرد و غبار سالن ریسندگی جانشین بوی علف و گندمزار روستا شد و همین پدرم را کشت. در ۴۶ سالگی و در یکی از روزهای سرد زمستان ۱۳۱۷.»

 

پرویز آن زمان ۱۲ سال بیشتر نداشت و با مرگ پدر زندگی سخت آنان سخت‌تر از پیش شده بود و باید برای گذران زندگی همگی کار می‌کردند. مادرشان گلستان خانوم در خانه نخ‌ریسی می‌کرد. به کارگاه یک تاجر پشم و پنبه می‌رفت و همراه با زنان دردمند دیگر باصطلاح آن روز پنبه‌ها را جیقو می‌کرد. جیقو کردن به معنای جدا کردن پنبه‌ها از هسته‌های درونی آن بود که با دست انجام می‌گرفت و به دلیل خاردار بودن هسته‌ها انگشتان کارگران زن را می‌شکست.

 

پرویز شهریاری در این باره می‌گوید: «انگشتان مادرم همیشه خون‌آلود بود. زن‌ها در کارگاه اغلب با هم با صدای بلند می‌خواندند: کارها نیکو شود اما به صبر/ پنبه‌ها جیقو شود اما به جبر.»

 

علاوه بر مادر، پرویز به همراه خواهر بزرگتر و برادر کوچکترشان هرمز هم همزمان با تحصیل کار می‌کردند. تنها فرزند خانه که کار نمی‌کرد سهراب کوچک بود که آن زمان تنها ۴ سال داشت.

 

پرویز و برادرانش روزهای تعطیل و تابستان‌ها کار بنایی می‌کردند و روزهای دیگر بعد از آمدن از مدرسه به بیرون شهر می‌رفتند تا با جمع‌آوری بُته و سرگین سوخت خانه را تهیه کنند. با وجود همه این کار‌ها حتی حداقل غذای روزانه این خانواده پنج نفره هم فراهم نمی‌شد.

 

در چنین شرایطی اما تمامی فرزندان تحصیلات خود را ادامه دادند. موضوعی که شهریاری آن را مدیون و مرهون منش مادرشان گلستان خانوم می‌داند: «این واقعیت را که همۀ ما توانستیم به تحصیل خود ادامه دهیم، مدیون روشن‌بینی و فداکاری مادرمان هستیم. بار‌ها تاجرهایی از کرمان و بم برای دکان - شاگردی و خانه - شاگردی به سراغ من آمدند؛ من هم در دل ناراضی نبودم چون دستکم امیدی به بدست آوردن تغذیه بهتر بود اما مادرم مقاومت ‌می‌کرد. او می‌گفت تا جایی که لازم است جان می‌کنم ولی اجازه نمی‌دهم بچه‌هایم درسشان را‌‌ رها کنند.»

 

تا سال سوم دبیرستان نظام قدیم را دبیرستان ایرانشهر گذراند و معلمی را نیز از‌‌ همان سال سوم دبیرستان در ۱۵ سالگی با تدریس حساب و هندسه در کلاس پنجم دبستان که در‌‌ همان ساختمان دبیرستان ایرانشهر بود آغاز کرد. کاری که تا پایان عمر با وجود همه فراز و نشیب‌های زندگی‌اش هرگز حتی لحظه‌ای از آن جدا نشد.

 

این دوره از زندگی او همزمان بود با سال‌های جنگ جهانی دوم. گرچه ایران در جنگ بی‌طرف بود و هنوز اندک زمانی به آغاز اشغال مانده بود اما همان زمان هم زندگی مردم فقیر روز به روز دشوارتر می‌شد. پرویز شهریاری درباره شرایط آن روزها می‌گوید: «اگر پولی هم بود - که نبود- نان پیدا نمی‌شد و ما اغلب شکم خود را با چغندر پخته یا هویج نپخته از آن هویج‌های بزرگی که با وجود رنگ بنفش نزدیک به سیاه خود در کرمان با نام نوعی‌شان زردک خوانده می‌شوند، پُر می‌کردیم.»

 

شهریاری بعد از پایان دوره اول دبیرستان به دانشسرای مقدماتی کرمان رفت. یکی برای آنکه کمک خرجی ماهی ۸۰ ریال شاگردان دانشسرا را دریافت کند و دیگر آنکه از امکان آموزگاری و داشتن شغلی معین که پس از دو سال تحصیل در دانشسرا ممکن می‌شد، برخوردار شود: «در آن زمان دو گروه به دانشسرای مقدماتی می‌رفتند. آن‌هایی که دل به کمک خرج و کار بعد از تحصیل بسته بودند و آن‌ها که قدرت تحمل درس‌های دبیرستانی را نداشتند. من از گروه اول بودم.»

 

در خرداد ۱۳۲۳ دوره دانشسرای مقدماتی را به پایان برد اما بجای آموزگاری برای ادامه تحصیل به تهران آمد. آن زمان سه کلاس مقدماتی در محل دانشسرای عالی در نزدیکی میدان بهارستان تهران برای آن‌ها تشکیل شده بود؛ ادبی، طبیعی و ریاضی. پرویز شهریاری نخست به واسطه علاقه وافری که به ادبیات داشت وارد کلاس ادبی شد اما یک ماه بعد کلاس خود را عوض کرد. دلیل این تصمیم شلوغی کلاس ادبی بود که چیزی حدود ۲۰۰ دانش‌آموز حضور داشتند که امکان یادگیری را از او سلب می‌کرد.

 

بدین ترتیب هرچند علاقه نخستش ادبیات و تاریخ بود اما سرنوشت او را به کلاس ریاضی فرستاد، کلاسی که تنها ۶ دانش‌آموز داشت. با پایان کلاس مقدماتی که نقش سال آخر دبیرستان را داشت می‌خواست به دانشکده فنی دانشگاه تهران برود اما آن زمان بود که اطلاع یافت تنها می‌تواند به یکی از دو دانشکده علوم یا ادبیات - آن هم برای دبیری - برود و حق ورود به دانشکده دیگری را ندارد. اینچنین بود که رشته ریاضی دانشکده علوم را انتخاب کرد.

 

کلاسی که در مجموع تنها ۱۳ نفر از دیپلمه‌ها در آن ثبت نام کرده بودند و کلاس‌ها هم با همین تعداد تشکیل شد. مشکلات زندگی پرویز از جمله فقر مالی و دردسرهای ناشی از مبارزات سیاسی باعث شد دوره تحصیل او در دانشگاه که قاعدتاً باید ۳ سال به طول می‌انجامید، طولانی‌تر شود و او سرانجام در خرداد ۱۳۳۲ لیسانس ریاضی خود را گرفت.

 

در این فاصله او وارد فعالیت‌های سیاسی شد. سال‌های میانی دهه ۲۰ شمسی بود. گروه‌های چپ‌گرا آرام آرام با عضوگیری از جوانان طبقات پایین جامعه، پایه‌های نفوذ اندیشه خود را روی بستر جامعه فقیر ایران مستحکم‌تر می‌کردند. پرویز شهریاری هم از جمله همین جوانان بود. جوانی از جامعۀ زرتشتی که کودکی و نوجوانی خود را در فقر و رنج گذرانده بود، شیفته جنبش چپ و ایده‌های مارکسیستی شد و در سال ۱۳۲۴ در حالی که ۱۹ سال بیشتر نداشت به عضویت حزب تودۀ ایران پذیرفته شد. او در خلال تحصیل در دانشگاه تهران فعالیت‌های دانشجویی خود را گسترش داد و همزمان به همفکرانش در زادگاه خود کرمان نیز یاری می‌رساند.

 

بهمن ماه ۱۳۲۷ بود که ماجرای مشکوک سوء قصد به جان شاه فضای سیاسی کشور را با زلزله‌ای چند ریشتری مواجه کرد. موجی از دستگیری‌ها آغاز شد و دامان بسیاری از نیروهای سیاسی پیر و جوان را گرفت. در جریان همین دستگیری‌ها بود که پرویز شهریاری که آن زمان زیر نظر احسان طبری در یکی از حوزه‌های حزب در تهران مشغول بود برای اولین بار در فروردین ۱۳۲۸ بازداشت شد و به زندان افتاد. بازداشتی که سه ماه به طول انجامید و او را برای اولین بار با وجهی دیگر از رنج‌هایش به عنوانی جوانی از طبقه رنج‌کشیده آشنا کرد. او درباره مبارزات سیاسی و انگیزه پیوستن به حزب توده می‌گوید: «دغدغه من زندگی آدم‌ها بوده و هست و هر کاری که می‌کنم حول و حوش آن می‌چرخد.» شهریاری در دوران زندان، زبان روسی را که یکی از مهم‌ترین زبان‌های علمی روزگار بود، به طور کامل فراگرفت و از آن پس ترجمه ده‌ها کتاب ارزشمند از این زبان نیز به مجموعه فعالیت‌های علمی و پژوهشی‌اش افزوده شد.

 

شهریاری جوان بار دیگر در سال ۱۳۲۹ روانه زندان شد و در همان زندان، یک مجموعه کتاب درسی ریاضی دوره اول دبیرستان را تالیف کرد و نخستین اثر ترجمه‌ خود را که یادگار دوران زندان بود در سال ۱۳۳۱ با عنوان «تاریخ حساب رنه تاتون» منتشر کرد. وی از‌‌ همان سال، تحصیلات خود در دانشکده‌ علوم را ادامه داد و در کنار آن تا ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۳ سردبیری هفته‌نامه «وهومن» را برعهده گرفت.

 

شهریاری، سرانجام در خرداد ماه سال ۱۳۳۲ لیسانس ریاضی دانشکده‌ علوم و لیسانس دانشسرای عالی را دریافت کرد و با حکم آموزش و پرورش تا خرداد ماه ۱۳۳۳ به تدریس در دبیرستان‌های شیراز پرداخت. او در تابستان سال ۱۳۳۴ ازدواج کرد که ثمره‌ این ازدواج پنج فرزند بود که تمامی آن‌ها جز فرزند دومشان مرجان که در هشت سالگی در اثر تصادف فوت کرد، به مدارج عالی علمی و تحصیلی دست یافته‌اند. فرزند دوم که پرویز شهریاری به احترام پدرش، نام او را شهریار گذاشت دکترای ریاضیات دارد، فرزند دوم مژده دانش‌آموخته کارگردانی سینما و علوم اجتماعی است، شروین کامپیو‌تر خوانده و توکا فرزند آخر نیز مدارج تحصیلی را در رشته زیست‌شناسی طی کرده است.

 

شهریاری تا آذرماه ۱۳۳۵ زندگی مخفیانه داشت و در آن مدت با نام مستعار در یک دبیرستان و آموزشگاه شبانه تدریس می‌کرد تا اینکه دستگیر شد و مدت ۴۰ روز همراه با زن و فرزندش در خانه‌ای در تهران تحت بازداشت قرار گرفت و پس از آن به زندان پادگان قصر و سپس به قزل قلعه منتقل شد. او در فروردین ماه ۱۳۳۷ با قید کفایت آزاد شد و از مهرماه سال ۱۳۳۸ به صورت حق‌التدریسی در دبیرستان‌های مختلف تهران به آموزش دانش‌آموزان همت گماشت.

 

رسول مهربان تاریخ‌پژوه و از همرزمان شهریاری نیز درباره فعالیت‌های سیاسی او می‌گوید: «زندگی سخت بسیاری از زحمتکشان چه در روستاها و چه در جوامع کارگری تاثیر مهمی در شکل‌گیری شخصیت و منش آن طبقات و افراد داشته اما در میان همین طبقات نیز نظیر شهریاری کم به وجود آمده است. شک نباید کرد که کارهای ارزنده زنده‌یاد آریانپور در زمینه جامعه‌شناسی و ادامه آن کارها توسط آقای پرویز شهریاری تاثیرات قابل توجهی در آن طیف از علاقه‌مندان مرحوم دکتر مصدق گذاشت که علاقه‌مند به مسائل اجتماعی بودند.»

 

شهریاری در طول دوران زندگی خود ۷ بار به زندان افتاد که در طولانی‌ترین نوبت آن ۳ سال و در کوتاه‌ترینش ۳ ماه در حبس بسر برد. از جمله این بازداشت‌ها ماجرای دستگیری در سال ۱۳۶۲ است. در آن سال به دنبال انحلال حزب توده شهریاری به همراه بسیاری از همفکرانش به زندان افتاد. او در این دوره حدود یک سال و نیم در زندان ماند و پس از آزادی از تدریس در مدارسی که دوست داشت، محروم شد. شهریاری خود درباره تبعات این دوره زندان می‌گوید: «سال ۱۳۶۲ که من بازداشت شدم، یک سال و نیم مرا نگه داشتند و بعد هم آزاد کردند به این دلیل که هیچ جرمی مرتکب نشده بودم، اما از همان زمان خبر ندارم که بازنشستگی من چه شد. البته من هم دنبالش نرفتم، برای اینکه این وظیفه دولت است. اما الان من تمام زندگیم را از راه حق‌التالیف کتاب‌هایم می‌گذرانم.»

 

فعالیت‌های سیاسی و وقایعی که برای او پیش آمد، تاثیر زیادی در زندگی‌اش گذاشت، تاثیراتی جبران‌ناپذیر که او خود اینگونه بیانش می‌کند: «همیشه در زندگی خودم در بیم و امید به سر می‌بردم. همیشه حتی حالا نمی‌توانم خودم را آزاد به معنای واقعی احساس کنم. احساس می‌کنم همیشه کسی یا چیزی مرا می‌پاید.»

 

شهریاری را بسیاری به عنوان استاد ریاضی و نویسنده کتب دانشگاهی می‌شناسند. پر بیراه هم نیست که او با تالیف ۱۱۰ جلد کتاب و ترجمه و تالیف توامان بیش از ۲۰۰ عنوان کتاب از پرکار‌ترین نویسندگان و مترجمان ایرانی است اما او علاوه بر این‌ها در ساخت نهادهای علمی هم دستی داشته است. تاسیس دبیرستان خوارزمی در سال ۱۳۳۹، مدرسۀ دخترانۀ مرجان در سال ۱۳۴۰ و مدرسه عالی علوم اراک در سال ۱۳۵۳ از جمله کارهای ارزنده اوست. شهریاری، خود تا سال ۱۳۵۶ در این مدرسه‌ عالی که با کمک دکتر عبدالکریم قریب و دکتر حسین گل‌گلاب راه‌اندازی کرده بود، تدریس کرد. وی همچنین از سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۶۲ مسوولیت نشریه‌های جانبی دانشگاه آزاد و از سال ۱۳۵۶ تا اسفند ۱۳۷۱، انتشار ۷۰ شماره از مجله «آشتی با ریاضیات» و «آشنایی با ریاضیات» و هفت شماره از نشریه‌ «آشنایی با دانش» را برعهده داشت. شهریاری بعد‌ها دبیرستان خوارزمی را به گروه فرهنگی خوارزمی و مدرسۀ مرجان را به گروه فرهنگی مرجان تبدیل کرد که به عنوان اولین کلاس‌های کنکور در ایران شناخته می‌شوند.

 

شهریاری، در سال ١٣۴۵ به دلیل سال‌ها فعالیت در ریاضیات، نشان درجه‌ یک علمی دریافت کرد. او همچنین از سال ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۹ در کنار فعالیت‌های وسیع آموزشی خود ۹۰ شماره از مجله‌ «سخن علمی و فنی» را منتشر کرد. او از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۴ سرپرست دفتر ترویج علوم وزارت آموزش عالی بود و در آن مدت، نشریه‌ای به نام «مسائل دانشگاهی» برای استفاده‌ استادان دانشگاه‌ها منتشر می‌کرد.

 

شهریاری که در طول حدود ۹ دهه عمر خود بیش از ۱۰۰۰ مقاله به رشته تحریر درآورد، در سال ۱۳۴۲ همزمان با تدریس در دانشکدۀ فنی دانشگاه تهران، به تأسیس انتشارات خوارزمی اقدام کرد. نشری که بعد‌ها به یکی از بهترین‌ها در زمینه نشر کتب دانشگاهی تبدیل شد. انتشارات توکا از دیگر یادگارهای شهریاری است که در سال ۱۳۵۳ توسط او تاسیس شد.

 

سردبیری نشریه‌ «چیستا» از جملهٔ دیگر فعالیت‌های علمی و فرهنگی او بود که از شهریور ماه ۱۳۶۰ تا زمان درگذشت  تداوم داشت. علاوه بر این او از سال ۱۳۷۹ تا مهر ماه ۱۳۸۰، ۱۷ شماره از ماهنامه‌ «دانش و مردم» را منتشر کرد.

 

شهریاری در سال ١٣٨١ از دانشگاه کرمان دکترای افتخاری ریاضیات گرفت و در سال ١٣٨۴ به عنوان چهره‌ ماندگار علمی در رشته ریاضیات برگزیده شد. باید اذعان کرد که پرویز شهریاری در آسمان علم و فرهنگ ایرانی تک‌ستاره‌ای درخشان بود که هرچند حیات خاکی را بدرود گفته اما با توجه به یادگارهایی که از خود برجای گذاشته، پرتوافشانی و تاثیرگذاری‌اش بر زیست علمی ایرانیان بی‌وقفه و تمام‌ ناشدنی خواهد بود. یادش گرامی باد.

 

 

منابع:

 

- در جست‌وجوی شادی از ژرفنای رنج، گفت‌وگوی فرج‌الله صبا با دکتر پرویز شهریاری، ارج‌نامۀ شهریاری، به کوشش محسن باقرزاده، انتشارات توس

- مولف و مترجم جاودانه، زندگینامه دکتر پرویز شهریاری، نشریه مهرگان کانادا، سال اول، شماره یازدهم

- مستند «فانوس گلستان» مروری بر زندگی، اندیشه، آثار و فعالیت‌های دکتر پرویز شهریاری، به کارگردانی میلاد درویش

لینک کوتاه
ارسال به تلگرام
بازید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی
گزارش خطا
0
وب گردی
کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

دختر زوج سینمایی مشهور از چه چیز فراری شده؟!

دختر زوج سینمایی مشهور از چه چیز فراری شده؟!

چرا مرد 40 ساله زن 35 ساله را مثله کرد؟/ متهم : بهاره دائما سرش توی گوشی بود و من به او شک داشتم

چرا مرد 40 ساله زن 35 ساله را مثله کرد؟/ متهم : بهاره دائما سرش توی گوشی بود و من به او شک داشتم

دزد جوان: ماهی ۶میلیون درآمد دارم و قانع هستم!

دزد جوان: ماهی ۶میلیون درآمد دارم و قانع هستم!

افشاگری از رقم قرارداد کریم باقری با تیم ملی

افشاگری از رقم قرارداد کریم باقری با تیم ملی

صحبت کردن بازیکن پورتو با طارمی با ادا و اشاره

صحبت کردن بازیکن پورتو با طارمی با ادا و اشاره

نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
|
ETHIOPIA
|
۱۳:۲۳ - ۱۳۹۱/۰۲/۲۶
0
5
پاسخ
خدا رحمتش کند، درسال 1354 معلم ریاضی من در دبیرستان مرجان بود، کلاسی که اداره میکرد بسیار جدی بود و هیچکس تکان نمیخورد، از بس که جذبه داشت. ما که جوان بودیم و نمیدانستیم چرا ولی شخصیت بزرگی داشت که بدون حرف زدن ازش می بارید. خدا رحمتش کند
نظرات بینندگان
نام:
ایمیل:
* نظر:
رپورتاژ / تریبون 2
تصاویر
۱/۴
۱/۴
تصاویر: مراسم ختم آیت الله فاطمی نیا در مسجد اعظم قم

تصاویر: مراسم ختم آیت الله فاطمی نیا در مسجد اعظم قم

۲/۴
تصاویر: لیگ برتر دوچرخه سواری - منطقه آزاد ارس

تصاویر: لیگ برتر دوچرخه سواری - منطقه آزاد ارس

۳/۴
تصاویر: مراسم تشییع پیکر آیت الله فاطمی نیا - دانشگاه تهران

تصاویر: مراسم تشییع پیکر آیت الله فاطمی نیا - دانشگاه تهران

۴/۴
تصاویر: آلودگی هوا در شهرهای کشور

تصاویر: آلودگی هوا در شهرهای کشور

رپورتاژ / تریبون 2
ببینید!

ویدیو / «جعل عمیق» جرقه‌ی جنگ جهانی سوم را خواهد زد؟ + زیرنویس فارسی

تماشا کنید: چرخ زندگی مردم با ۴۰۰ هزار تومان می چرخد؟

ویدیو / بازسازی صحنه زورگیری خبرساز در شهریار

ویدیو / شکستن شیشه اتوبوس «میلان» توسط زلاتان!

ویدیو / جاده شهر افسانه‌ای «آتلانتیس» زیر اقیانوس کشف شد

ویدیو / جلوگیری مردم از دستگیری یک شهرونو توسط پلیس لندن

ویدیو / اوضاع بحرانی گرد و خاک در شهر مرزی مهران

آرشیو
رپورتاژ / تریبون 2
پربازدیدها
روز هفته ماه سال

تمامی مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات استان تهران فردا تعطیل شد

پنیر الاغ کیلویی ۲۵ میلیون تومانی / برای تولید یک کیلو پنیر الاغ ۳۵ کیلو شیر نیاز است

غذاهای رستورانی چقدر گران شدند؟ / جوجه‌کباب ۱۰۰ هزار تومان را رد کرد

با محبوب‌ترین نامزد بالقوه جمهوریخواهان پس از ترامپ برای ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آشنا شوید

قیمت دلار در بازار آزاد، امروز ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱

افتتاح کارخانه تولید پهپاد ایرانی در تاجیکستان

تماشا کنید: چرخ زندگی مردم با ۴۰۰ هزار تومان می چرخد؟

مرگ آرام در انتظار شیر باغ وحش ارم/ مدیر باغ وحش: ۲ مهره گردن شیر شکسته / تصمیم نهایی برای جراحی یا مرگ آرام حیوان برای درد نکشیدن بیشتر، منوط به نظر دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران است

هتل شهر با دستور دادستان تهران تخلیه شد

منابع اسرائیلی: برای اولین بار در حملات هوایی تل آویو علیه سوریه، سامانه روسیه به سوی جنگنده‌های اسرائیلی شلیک کردند

معیار دهک بندی‌ها؛ از درآمد فرزندان گرفته تا خودرو، سود‌های بانکی و گردش مالی

تمامی مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات استان تهران فردا تعطیل شد

سازمان نجات حیوانات درباره توله یوز‌های «ایران»: شیردهی به توله‌ها به صورت وارونه باعث ورود شیر به ریه‌ها و مرگ یکی از آن‌ها شد / گرفتن بوی انسان علت نپذیرفتن فرزندان توسط مادر است

ویدیو / چرا ارتش روسیه ضعیف از آب درآمد؟ + زیرنویس فارسی

ویدیو / تجلیل آیت الله هاشمی رفسنجانی از مقام علمی مریم میرزاخانی در سال ۱۳۷۴: شما مایه افتخار ما هستید

فرزند بریتنی اسپرز و سام اصغری سقط شد

قیمت جدید نان‌های صنعتی بعد از آزاد شدن آرد؛ نان باگت معمولی ۱۰ هزارتومان شد

خداحافظی سحر قریشی از سینما / اعلام رسمی ازدواج با امیر تتلو

هتل شهر با دستور دادستان تهران تخلیه شد

روز‌های پر استرسی که همچنان ادامه دارد/ اردیبهشت ۱۴۰۱ با فیش‌های ۱۴۰۰ مستمری تامین اجتماعی!

ویدیویی از توله های یوز ایرانی که دیروز متولد شدند

فردا در ایران عید فطر نیست

ویدیو / مزاحمت برای پرویز پرستویی و گوهر خيرانديش در آمریکا

منابع اسرائیلی: برای اولین بار در حملات هوایی تل آویو علیه سوریه، سامانه روسیه به سوی جنگنده‌های اسرائیلی شلیک کردند

زمان بازی های تیم ملی فوتبال ایران در مقدماتی جام جهانی

ویدیو / این حیوان عجیب الخلقه در عراق، شیر منقرض شده آشوری است؟

سازمان جهانی بهداشت: قرنطینه امیکرون ۵ روز نیست

معاوضه شماره موبایل با آپارتمان لوکس / قیمت شماره‌های رند به ۵۰ میلیارد تومان رسید

تماشا کنید: خداحافظی ایران با ارس؟ / پروژه «داپ» ترکیه چگونه در سکوت منابع آبی ایران را خشک می کند؟

سیلی «ویل اسمیت» به صورت مجری اسکار به خاطر شوخی با همسرش / تصویر واکنش حاضران در سالن / گریه و عذرخواهی اسمیت پس از دریافت جایزه: عشق موجب می‌شود کارهای دیوانه‌واری انجام دهیم؛ وقتی در اوج هستی، شیطان دقیقا همان موقع سراغت می‌آید +عکس و ویدیو

درگذشت ناگهانی بازیگر مشهور سینمای ایران/ علت فوت به روایت خبرگزاری قوه قضاییه: خودکشی

شرط تحویل آپارتمان ۱۵۰ متری در نیاوران به رضا رویگری / مجری صداوسیما: مالک منزل گفته خانه را با چند پرستار آماده کرده‌ام؛ فقط رضا باید تنها بیاید / وقتش رسیده بگویم که چقدر به رضا ظلم شده / او مدت‌هاست که در روابط‌ش دچار مشکل شده / مو‌های رضا به طرز عجیبی سوزانده شده بود؛ به گریمور گفتم جوری درست کن که فکر کند مو دارد

رپورتاژ / تریبون 2
خواندنی ها
اولین هدست واقعیت افزوده برای نجات جان کارگران تولید شد

اولین هدست واقعیت افزوده برای نجات جان کارگران تولید شد

۱۰ فیلم اروپایی که باید در جشنواره کن ۲۰۲۲ دید

۱۰ فیلم اروپایی که باید در جشنواره کن ۲۰۲۲ دید

واکنش رضا رویگری به حواشی مطرح شده درباره زندگی با همسرش: برای من و تارا خیلی حاشیه ساخته‌اند / سخنان ناگفته زیادی را بگویم که برخی‌شان اصلاً به صلاح نیست که عنوان شود

واکنش رضا رویگری به حواشی مطرح شده درباره زندگی با همسرش: برای من و تارا خیلی حاشیه ساخته‌اند / سخنان ناگفته زیادی را بگویم که برخی‌شان اصلاً به صلاح نیست که عنوان شود

عقب‌نشینی ایلان ماسک از قیمت پیشنهادی برای توییتر / ماسک: حساب‌های جعلی حداقل ۲۰ درصد از کاربران توییتر را تشکیل می‌دهند

عقب‌نشینی ایلان ماسک از قیمت پیشنهادی برای توییتر / ماسک: حساب‌های جعلی حداقل ۲۰ درصد از کاربران توییتر را تشکیل می‌دهند

رپورتاژ / تریبون 2
آخرین اخبار مهمترین عناوین روز

تصاویر: مراسم ختم آیت الله فاطمی نیا در مسجد اعظم قم

تصاویر: لیگ برتر دوچرخه سواری - منطقه آزاد ارس

تصاویر: مراسم تشییع پیکر آیت الله فاطمی نیا - دانشگاه تهران

تصاویر: آلودگی هوا در شهرهای کشور

خاطرات حسن روحانی، شماره ۳۹: آیت الله بروجردی به پیام‌آور شاه گفت ترکیه قبل از اصلاحات ارضی، نظام جمهوری را مستقر کرد

یادداشت‌های علم، سه‌شنبه ۲ خرداد ۱۳۴۶: شاه فکر نمی‌کرد جنگ میان اسرائیل و کشور‌های عرب شروع شود

خاطرات اردشیر زاهدی، شماره ۲۰: سال ۱۹۴۶ رفتم آمریکا برای تحصیلات

آسوشیتدپرس: آمریکا تحریم های ونزوئلا را کاهش می دهد

ویدیو / صداوسیما: مردم با یارانه جدید، پول هم اضافه می‌آورند

آسوشیتدپرس: آمریکا تحریم های ونزوئلا را کاهش می دهد

هر کدام از گروه‌های لبنانی در انتخابات چند کرسی به دست آوردند؟ / هیچ گروهی نتوانست اکثریت مطلق را در پارلمان جدید کسب کند / سازوکار انتخاب رئیس‌جمهوری چگونه است؟

دبیر ستاد امر به معروف: طبق آمار نیروی انتظامی، ۴۱ درصد افرادی که در حوزه حجاب و عفاف توبیخ شده‌اند، از نهادهای دولتی و حکومتی بودند

نماینده مجلس: اصلاح ساختار اقتصادی با روش فعلی دور از ذهن است / در برخی حوزه‌ها شاهد تورم بالای ۴۰۰ درصد در کالاهای اساسی هستیم

نخستین اظهارات اصغر فرهادی درباره اتهام سرقت هنری‌اش: اطلاعات اشتباه داده‌اند / این اتفاق احساس ناخوشایندی ایجاد کرده

واکنش جدید روسیه به تصمیم فنلاند و سوئد برای عضویت در ناتو: مجبور به اتخاذ تدابیر جبرانی خواهیم شد که به سود هیچ‌کس نیست

کارخانه آزوفستال؛ آخرین سنگر سربازان اوکراینی در ماریوپل فروریخت

غذاهای رستورانی چقدر گران شدند؟ / جوجه‌کباب ۱۰۰ هزار تومان را رد کرد

اکسیوس: برادر بن سلمان، معاون وزارت دفاع عربستان به آمریکا می‌رود

اطلاعیه شورای اطلاع‌رسانی دولت در خصوص بازماندگان دریافت یارانه / در صورت پذیرش اعتراض، یارانه دهک خانوار‌های جدید از اردیبهشت پرداخت می‌شود

پارلمان فنلاند پیوستن به ناتو را تصویب کرد

امام جمعه ارومیه: گیر دادن بی مورد به مسئولان و پرداختن به حریم خصوصی و زندگی شخصی افراد مطالبه گری نیست / نیازی نیست مردم هر چیزی را بدانند

عضو کمیسیون امنیت ملی: به زودی وزرای خارجه ایران و عربستان در بغداد دیدار خواهند کرد / توافقات اولیه بین دو کشور انجام شده

گردوخاک خوزستان ۶۵۳ نفر را راهی مراکز درمانی کرد

مهلت ۶ روزه ثبت‌نام جاماندگان یارانه‌ها

آخرین آمار کرونا در ایران، ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱: فوت ۴ نفر در شبانه روز گذشته / شناسایی ۳۵۲ بیمار جدید کرونایی

قیمت درهم امارات، امروز ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱

قیمت لیر ترکیه، امروز ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱

ارزش سهام عدالت، امروز ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱

شاخص کل بورس، امروز ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱

نتایج نهایی انتخابات لبنان: حزب‌الله و جنبش امل ۳۱ کرسی، سمیر جعجع ۲۰ کرسی

سعد الحریری در واکنش به نتایج انتخابات: لبنان در آستانه یک پیروزی واقعی است / کناره‌گیری ما از انتخابات درست بود؛ چارچوب‌ها و ساختارهای سیاسی ناکارآمد به لرزه درآمده

قیمت دلار در بازار آزاد، امروز ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱

قیمت طلا و سکه، امروز ۲۷ ارديبهشت ۱۴۰۱

قیمت سکه پارسیان، امروز ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱

قیمت دلار در صرافی‌های بانکی، امروز ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱

وضعیت جاده‌ها و راه‌ها، امروز ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ / وزش باد و گردوخاک در برخی جاده‌های کردستان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، خوزستان و بوشهر

وضعیت آب و هوا، امروز ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ / فعالیت همزمان سامانه بارشی و سامانه باد شدید/ درگیری ۱۳ استان با خیزش گرد و خاک

ادعای وزیر جنگ اسراییل: ایران در سایت‌های زیرزمینی نزدیک نطنز سانتریفیوژ‌های پیشرفته IR۶ نصب می‌کند

طالبان: با آمریکا دشمنی نداریم

آرشیو
رپورتاژ / تریبون 2
وبگردی

صحبت کردن بازیکن پورتو با طارمی با ادا و اشاره

وداع دو اسطوره با یوونتوس؛ در میان اشک و لبخند/عکس

افشاگری بازیکن خارجی سابق استقلال از دعوتش به تیم ملی ایران

دزد جوان: ماهی ۶میلیون درآمد دارم و قانع هستم!

دختر زوج سینمایی مشهور از چه چیز فراری شده؟!

واکنش تند شهاب حسینی به گرانی‌های اخیر

حمله شبانه حامد لک به کدام پیشکسوت پرسپولیس بود؟

خروج ستاره پرسپولیس در صورت ماندن گل‌محمدی!

چرا مرد 40 ساله زن 35 ساله را مثله کرد؟/ متهم : بهاره دائما سرش توی گوشی بود و من به او شک داشتم

امباپه: در مورد آینده تصمیم قطعی گرفته‌ام

پسر ۱۵ساله پس از مرگ دوباره زنده شد!

قتل فجیع جوان ثروتمند تهرانی در باغ

  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"
کد خبر: ۶۳۱۱۲
تاریخ انتشار: ۰۸ : ۱۱ - ۲۶ ارديبهشت ۱۳۹۱
صفحه نخست >> سیاست
پ

حساب عمر استاد حساب/ نگاهی به زندگی دکتر پرویز شهریاری

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
تاریخ ایرانی: درگذشت استاد پرویز شهریاری، ریاضی‌دان، معلم، مترجم پیشکسوت و مولف بسیاری از کتب علمی در رشته ریاضیات خیلی‌ها را غمگین و عزادار کرد. اکثر افراد او را به واسطه همین عناوین می‌شناسند و آنچه از او در خاطرشان مانده تدریس ریاضی در دبیرستان و دانشگاه و خواندن کتاب‌هایش در عرصه‌های مختلف علمی است.

 

این درست است. دکتر پرویز شهریاری بی‌شک از مفاخر علم ریاضی بود و در میان چهره‌های ایرانی مسلط به این علم استادی یگانه بود، اما او علاوه بر اینکه با علم ریاضیات عجین بود، فراز و نشیب‌های گوناگون دیگری را نیز در عمر ۸۶ ساله خود در عرصه‌های مختلف زندگی پشت سر گذاشت که شاید پر بیراه نباشد که بگوییم هماره زیر سایه چهره علمی او پنهان شد.

 

پرویز شهریاری دهقان‌زاده‌ای زرتشتی بود که در دومین روز آذرماه ۱۳۰۵ در محله دولت‌خانۀ کرمان به دنیا آمد. دولت‌خانه برخلاف نامش محله فقیرنشین بود. محله‌ای فقیر با خانه‌هایی ساخته شده از خشت و گل، که مردمانی تهیدست از کیش و آیین‌های گوناگون را در مسالمت و برابری در خود جای داده بود و ساکنانش زندگی سخت خویش را در کنار یکدیگر می‌گذراندند.

 

زرتشتی‌ها، مسلمانان و یهودیان هر یک شغلی خاص را به خود اختصاص داده بودند. مردان زرتشتی عمدتاً دهقانان بی‌زمینی بودند که به صورت روزمزد در زمین‌های اربابان به کار مشغول بودند، مسلمانان برخی به حلبی‌سازی و پنبه‌دوزی اشتغال داشتند و تعدادی دیگر به عنوان کارمند جزء دولت یا پاسبان به انجام وظیفه می‌پرداختند. یهودی‌ها هم در مغازه‌هایی محقر به فروش انواع و اقسام مایحتاج مردم محل مشغول بودند.

 

شهریار پدر پرویز شهریاری هم از آن دسته زرتشتیان بی‌زمینی بود که در قبال دریافت حقوقی اندک روی زمین‌های اربابان کارگری می‌کرد. پدرش در اواخر عمر به خاطر درگیری با اربابش از کار بی‌کار شد و لاجرم به کارخانۀ ریسندگی خورشید که در همان منطقه واقع بود رفت و به کار مشغول شد. ماجرایی که به عقیده پرویز شهریاری به مرگ پدرش منتهی شد: «کار یکنواخت و دل‌آزار کارخانه جای فعالیت کشاورزی و کار با بیل و داس را گرفت و هوای خفه و پر گرد و غبار سالن ریسندگی جانشین بوی علف و گندمزار روستا شد و همین پدرم را کشت. در ۴۶ سالگی و در یکی از روزهای سرد زمستان ۱۳۱۷.»

 

پرویز آن زمان ۱۲ سال بیشتر نداشت و با مرگ پدر زندگی سخت آنان سخت‌تر از پیش شده بود و باید برای گذران زندگی همگی کار می‌کردند. مادرشان گلستان خانوم در خانه نخ‌ریسی می‌کرد. به کارگاه یک تاجر پشم و پنبه می‌رفت و همراه با زنان دردمند دیگر باصطلاح آن روز پنبه‌ها را جیقو می‌کرد. جیقو کردن به معنای جدا کردن پنبه‌ها از هسته‌های درونی آن بود که با دست انجام می‌گرفت و به دلیل خاردار بودن هسته‌ها انگشتان کارگران زن را می‌شکست.

 

پرویز شهریاری در این باره می‌گوید: «انگشتان مادرم همیشه خون‌آلود بود. زن‌ها در کارگاه اغلب با هم با صدای بلند می‌خواندند: کارها نیکو شود اما به صبر/ پنبه‌ها جیقو شود اما به جبر.»

 

علاوه بر مادر، پرویز به همراه خواهر بزرگتر و برادر کوچکترشان هرمز هم همزمان با تحصیل کار می‌کردند. تنها فرزند خانه که کار نمی‌کرد سهراب کوچک بود که آن زمان تنها ۴ سال داشت.

 

پرویز و برادرانش روزهای تعطیل و تابستان‌ها کار بنایی می‌کردند و روزهای دیگر بعد از آمدن از مدرسه به بیرون شهر می‌رفتند تا با جمع‌آوری بُته و سرگین سوخت خانه را تهیه کنند. با وجود همه این کار‌ها حتی حداقل غذای روزانه این خانواده پنج نفره هم فراهم نمی‌شد.

 

در چنین شرایطی اما تمامی فرزندان تحصیلات خود را ادامه دادند. موضوعی که شهریاری آن را مدیون و مرهون منش مادرشان گلستان خانوم می‌داند: «این واقعیت را که همۀ ما توانستیم به تحصیل خود ادامه دهیم، مدیون روشن‌بینی و فداکاری مادرمان هستیم. بار‌ها تاجرهایی از کرمان و بم برای دکان - شاگردی و خانه - شاگردی به سراغ من آمدند؛ من هم در دل ناراضی نبودم چون دستکم امیدی به بدست آوردن تغذیه بهتر بود اما مادرم مقاومت ‌می‌کرد. او می‌گفت تا جایی که لازم است جان می‌کنم ولی اجازه نمی‌دهم بچه‌هایم درسشان را‌‌ رها کنند.»

 

تا سال سوم دبیرستان نظام قدیم را دبیرستان ایرانشهر گذراند و معلمی را نیز از‌‌ همان سال سوم دبیرستان در ۱۵ سالگی با تدریس حساب و هندسه در کلاس پنجم دبستان که در‌‌ همان ساختمان دبیرستان ایرانشهر بود آغاز کرد. کاری که تا پایان عمر با وجود همه فراز و نشیب‌های زندگی‌اش هرگز حتی لحظه‌ای از آن جدا نشد.

 

این دوره از زندگی او همزمان بود با سال‌های جنگ جهانی دوم. گرچه ایران در جنگ بی‌طرف بود و هنوز اندک زمانی به آغاز اشغال مانده بود اما همان زمان هم زندگی مردم فقیر روز به روز دشوارتر می‌شد. پرویز شهریاری درباره شرایط آن روزها می‌گوید: «اگر پولی هم بود - که نبود- نان پیدا نمی‌شد و ما اغلب شکم خود را با چغندر پخته یا هویج نپخته از آن هویج‌های بزرگی که با وجود رنگ بنفش نزدیک به سیاه خود در کرمان با نام نوعی‌شان زردک خوانده می‌شوند، پُر می‌کردیم.»

 

شهریاری بعد از پایان دوره اول دبیرستان به دانشسرای مقدماتی کرمان رفت. یکی برای آنکه کمک خرجی ماهی ۸۰ ریال شاگردان دانشسرا را دریافت کند و دیگر آنکه از امکان آموزگاری و داشتن شغلی معین که پس از دو سال تحصیل در دانشسرا ممکن می‌شد، برخوردار شود: «در آن زمان دو گروه به دانشسرای مقدماتی می‌رفتند. آن‌هایی که دل به کمک خرج و کار بعد از تحصیل بسته بودند و آن‌ها که قدرت تحمل درس‌های دبیرستانی را نداشتند. من از گروه اول بودم.»

 

در خرداد ۱۳۲۳ دوره دانشسرای مقدماتی را به پایان برد اما بجای آموزگاری برای ادامه تحصیل به تهران آمد. آن زمان سه کلاس مقدماتی در محل دانشسرای عالی در نزدیکی میدان بهارستان تهران برای آن‌ها تشکیل شده بود؛ ادبی، طبیعی و ریاضی. پرویز شهریاری نخست به واسطه علاقه وافری که به ادبیات داشت وارد کلاس ادبی شد اما یک ماه بعد کلاس خود را عوض کرد. دلیل این تصمیم شلوغی کلاس ادبی بود که چیزی حدود ۲۰۰ دانش‌آموز حضور داشتند که امکان یادگیری را از او سلب می‌کرد.

 

بدین ترتیب هرچند علاقه نخستش ادبیات و تاریخ بود اما سرنوشت او را به کلاس ریاضی فرستاد، کلاسی که تنها ۶ دانش‌آموز داشت. با پایان کلاس مقدماتی که نقش سال آخر دبیرستان را داشت می‌خواست به دانشکده فنی دانشگاه تهران برود اما آن زمان بود که اطلاع یافت تنها می‌تواند به یکی از دو دانشکده علوم یا ادبیات - آن هم برای دبیری - برود و حق ورود به دانشکده دیگری را ندارد. اینچنین بود که رشته ریاضی دانشکده علوم را انتخاب کرد.

 

کلاسی که در مجموع تنها ۱۳ نفر از دیپلمه‌ها در آن ثبت نام کرده بودند و کلاس‌ها هم با همین تعداد تشکیل شد. مشکلات زندگی پرویز از جمله فقر مالی و دردسرهای ناشی از مبارزات سیاسی باعث شد دوره تحصیل او در دانشگاه که قاعدتاً باید ۳ سال به طول می‌انجامید، طولانی‌تر شود و او سرانجام در خرداد ۱۳۳۲ لیسانس ریاضی خود را گرفت.

 

در این فاصله او وارد فعالیت‌های سیاسی شد. سال‌های میانی دهه ۲۰ شمسی بود. گروه‌های چپ‌گرا آرام آرام با عضوگیری از جوانان طبقات پایین جامعه، پایه‌های نفوذ اندیشه خود را روی بستر جامعه فقیر ایران مستحکم‌تر می‌کردند. پرویز شهریاری هم از جمله همین جوانان بود. جوانی از جامعۀ زرتشتی که کودکی و نوجوانی خود را در فقر و رنج گذرانده بود، شیفته جنبش چپ و ایده‌های مارکسیستی شد و در سال ۱۳۲۴ در حالی که ۱۹ سال بیشتر نداشت به عضویت حزب تودۀ ایران پذیرفته شد. او در خلال تحصیل در دانشگاه تهران فعالیت‌های دانشجویی خود را گسترش داد و همزمان به همفکرانش در زادگاه خود کرمان نیز یاری می‌رساند.

 

بهمن ماه ۱۳۲۷ بود که ماجرای مشکوک سوء قصد به جان شاه فضای سیاسی کشور را با زلزله‌ای چند ریشتری مواجه کرد. موجی از دستگیری‌ها آغاز شد و دامان بسیاری از نیروهای سیاسی پیر و جوان را گرفت. در جریان همین دستگیری‌ها بود که پرویز شهریاری که آن زمان زیر نظر احسان طبری در یکی از حوزه‌های حزب در تهران مشغول بود برای اولین بار در فروردین ۱۳۲۸ بازداشت شد و به زندان افتاد. بازداشتی که سه ماه به طول انجامید و او را برای اولین بار با وجهی دیگر از رنج‌هایش به عنوانی جوانی از طبقه رنج‌کشیده آشنا کرد. او درباره مبارزات سیاسی و انگیزه پیوستن به حزب توده می‌گوید: «دغدغه من زندگی آدم‌ها بوده و هست و هر کاری که می‌کنم حول و حوش آن می‌چرخد.» شهریاری در دوران زندان، زبان روسی را که یکی از مهم‌ترین زبان‌های علمی روزگار بود، به طور کامل فراگرفت و از آن پس ترجمه ده‌ها کتاب ارزشمند از این زبان نیز به مجموعه فعالیت‌های علمی و پژوهشی‌اش افزوده شد.

 

شهریاری جوان بار دیگر در سال ۱۳۲۹ روانه زندان شد و در همان زندان، یک مجموعه کتاب درسی ریاضی دوره اول دبیرستان را تالیف کرد و نخستین اثر ترجمه‌ خود را که یادگار دوران زندان بود در سال ۱۳۳۱ با عنوان «تاریخ حساب رنه تاتون» منتشر کرد. وی از‌‌ همان سال، تحصیلات خود در دانشکده‌ علوم را ادامه داد و در کنار آن تا ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۳ سردبیری هفته‌نامه «وهومن» را برعهده گرفت.

 

شهریاری، سرانجام در خرداد ماه سال ۱۳۳۲ لیسانس ریاضی دانشکده‌ علوم و لیسانس دانشسرای عالی را دریافت کرد و با حکم آموزش و پرورش تا خرداد ماه ۱۳۳۳ به تدریس در دبیرستان‌های شیراز پرداخت. او در تابستان سال ۱۳۳۴ ازدواج کرد که ثمره‌ این ازدواج پنج فرزند بود که تمامی آن‌ها جز فرزند دومشان مرجان که در هشت سالگی در اثر تصادف فوت کرد، به مدارج عالی علمی و تحصیلی دست یافته‌اند. فرزند دوم که پرویز شهریاری به احترام پدرش، نام او را شهریار گذاشت دکترای ریاضیات دارد، فرزند دوم مژده دانش‌آموخته کارگردانی سینما و علوم اجتماعی است، شروین کامپیو‌تر خوانده و توکا فرزند آخر نیز مدارج تحصیلی را در رشته زیست‌شناسی طی کرده است.

 

شهریاری تا آذرماه ۱۳۳۵ زندگی مخفیانه داشت و در آن مدت با نام مستعار در یک دبیرستان و آموزشگاه شبانه تدریس می‌کرد تا اینکه دستگیر شد و مدت ۴۰ روز همراه با زن و فرزندش در خانه‌ای در تهران تحت بازداشت قرار گرفت و پس از آن به زندان پادگان قصر و سپس به قزل قلعه منتقل شد. او در فروردین ماه ۱۳۳۷ با قید کفایت آزاد شد و از مهرماه سال ۱۳۳۸ به صورت حق‌التدریسی در دبیرستان‌های مختلف تهران به آموزش دانش‌آموزان همت گماشت.

 

رسول مهربان تاریخ‌پژوه و از همرزمان شهریاری نیز درباره فعالیت‌های سیاسی او می‌گوید: «زندگی سخت بسیاری از زحمتکشان چه در روستاها و چه در جوامع کارگری تاثیر مهمی در شکل‌گیری شخصیت و منش آن طبقات و افراد داشته اما در میان همین طبقات نیز نظیر شهریاری کم به وجود آمده است. شک نباید کرد که کارهای ارزنده زنده‌یاد آریانپور در زمینه جامعه‌شناسی و ادامه آن کارها توسط آقای پرویز شهریاری تاثیرات قابل توجهی در آن طیف از علاقه‌مندان مرحوم دکتر مصدق گذاشت که علاقه‌مند به مسائل اجتماعی بودند.»

 

شهریاری در طول دوران زندگی خود ۷ بار به زندان افتاد که در طولانی‌ترین نوبت آن ۳ سال و در کوتاه‌ترینش ۳ ماه در حبس بسر برد. از جمله این بازداشت‌ها ماجرای دستگیری در سال ۱۳۶۲ است. در آن سال به دنبال انحلال حزب توده شهریاری به همراه بسیاری از همفکرانش به زندان افتاد. او در این دوره حدود یک سال و نیم در زندان ماند و پس از آزادی از تدریس در مدارسی که دوست داشت، محروم شد. شهریاری خود درباره تبعات این دوره زندان می‌گوید: «سال ۱۳۶۲ که من بازداشت شدم، یک سال و نیم مرا نگه داشتند و بعد هم آزاد کردند به این دلیل که هیچ جرمی مرتکب نشده بودم، اما از همان زمان خبر ندارم که بازنشستگی من چه شد. البته من هم دنبالش نرفتم، برای اینکه این وظیفه دولت است. اما الان من تمام زندگیم را از راه حق‌التالیف کتاب‌هایم می‌گذرانم.»

 

فعالیت‌های سیاسی و وقایعی که برای او پیش آمد، تاثیر زیادی در زندگی‌اش گذاشت، تاثیراتی جبران‌ناپذیر که او خود اینگونه بیانش می‌کند: «همیشه در زندگی خودم در بیم و امید به سر می‌بردم. همیشه حتی حالا نمی‌توانم خودم را آزاد به معنای واقعی احساس کنم. احساس می‌کنم همیشه کسی یا چیزی مرا می‌پاید.»

 

شهریاری را بسیاری به عنوان استاد ریاضی و نویسنده کتب دانشگاهی می‌شناسند. پر بیراه هم نیست که او با تالیف ۱۱۰ جلد کتاب و ترجمه و تالیف توامان بیش از ۲۰۰ عنوان کتاب از پرکار‌ترین نویسندگان و مترجمان ایرانی است اما او علاوه بر این‌ها در ساخت نهادهای علمی هم دستی داشته است. تاسیس دبیرستان خوارزمی در سال ۱۳۳۹، مدرسۀ دخترانۀ مرجان در سال ۱۳۴۰ و مدرسه عالی علوم اراک در سال ۱۳۵۳ از جمله کارهای ارزنده اوست. شهریاری، خود تا سال ۱۳۵۶ در این مدرسه‌ عالی که با کمک دکتر عبدالکریم قریب و دکتر حسین گل‌گلاب راه‌اندازی کرده بود، تدریس کرد. وی همچنین از سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۶۲ مسوولیت نشریه‌های جانبی دانشگاه آزاد و از سال ۱۳۵۶ تا اسفند ۱۳۷۱، انتشار ۷۰ شماره از مجله «آشتی با ریاضیات» و «آشنایی با ریاضیات» و هفت شماره از نشریه‌ «آشنایی با دانش» را برعهده داشت. شهریاری بعد‌ها دبیرستان خوارزمی را به گروه فرهنگی خوارزمی و مدرسۀ مرجان را به گروه فرهنگی مرجان تبدیل کرد که به عنوان اولین کلاس‌های کنکور در ایران شناخته می‌شوند.

 

شهریاری، در سال ١٣۴۵ به دلیل سال‌ها فعالیت در ریاضیات، نشان درجه‌ یک علمی دریافت کرد. او همچنین از سال ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۹ در کنار فعالیت‌های وسیع آموزشی خود ۹۰ شماره از مجله‌ «سخن علمی و فنی» را منتشر کرد. او از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۴ سرپرست دفتر ترویج علوم وزارت آموزش عالی بود و در آن مدت، نشریه‌ای به نام «مسائل دانشگاهی» برای استفاده‌ استادان دانشگاه‌ها منتشر می‌کرد.

 

شهریاری که در طول حدود ۹ دهه عمر خود بیش از ۱۰۰۰ مقاله به رشته تحریر درآورد، در سال ۱۳۴۲ همزمان با تدریس در دانشکدۀ فنی دانشگاه تهران، به تأسیس انتشارات خوارزمی اقدام کرد. نشری که بعد‌ها به یکی از بهترین‌ها در زمینه نشر کتب دانشگاهی تبدیل شد. انتشارات توکا از دیگر یادگارهای شهریاری است که در سال ۱۳۵۳ توسط او تاسیس شد.

 

سردبیری نشریه‌ «چیستا» از جملهٔ دیگر فعالیت‌های علمی و فرهنگی او بود که از شهریور ماه ۱۳۶۰ تا زمان درگذشت  تداوم داشت. علاوه بر این او از سال ۱۳۷۹ تا مهر ماه ۱۳۸۰، ۱۷ شماره از ماهنامه‌ «دانش و مردم» را منتشر کرد.

 

شهریاری در سال ١٣٨١ از دانشگاه کرمان دکترای افتخاری ریاضیات گرفت و در سال ١٣٨۴ به عنوان چهره‌ ماندگار علمی در رشته ریاضیات برگزیده شد. باید اذعان کرد که پرویز شهریاری در آسمان علم و فرهنگ ایرانی تک‌ستاره‌ای درخشان بود که هرچند حیات خاکی را بدرود گفته اما با توجه به یادگارهایی که از خود برجای گذاشته، پرتوافشانی و تاثیرگذاری‌اش بر زیست علمی ایرانیان بی‌وقفه و تمام‌ ناشدنی خواهد بود. یادش گرامی باد.

 

 

منابع:

 

- در جست‌وجوی شادی از ژرفنای رنج، گفت‌وگوی فرج‌الله صبا با دکتر پرویز شهریاری، ارج‌نامۀ شهریاری، به کوشش محسن باقرزاده، انتشارات توس

- مولف و مترجم جاودانه، زندگینامه دکتر پرویز شهریاری، نشریه مهرگان کانادا، سال اول، شماره یازدهم

- مستند «فانوس گلستان» مروری بر زندگی، اندیشه، آثار و فعالیت‌های دکتر پرویز شهریاری، به کارگردانی میلاد درویش

قران
ارسال به تلگرام
قران
قران
قران
قران
قران
قران
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"