الخلیج آنلاین نوشت: منطقه خاورمیانه از چند دهه پیش محل درگیری بر سر نفوذ بین دولتهای متعددی بوده و پس از افزایش نفوذ ایران و ترکیه، اسرائیل و دولتهای حاشیه حلیج فارس تلاش میکنند در مقابل آنها بایستند.
به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: در سالهای گذشته شاهد نوعی نزدیکی بین اسرائیل و دولتهای حاشیه خلیج فارس، بویژه امارات و بحرین بوده ایم که اوج آن، امضای توافق عادی سازی کامل بین آنها در اواسط سپتامبر ۲۰۲۰، تحت نظارت آمریکا بود.
با اینکه گزارشهای زیادی در مورد امکان ائتلاف نظامی بین برخی دولتهای حاشیه خلیج فارس و اسرائیل در برابر ایران و ترکیه وجود دارد، به نظر نمیرسد پیشرفت ملموسی در این زمینه حاصل شده باشد.
در همین رابطه، در گزارشی، امکان تشکیل ائتلاف جغرافیایی استراتژیک جدید بین اسرائیل، امارات و هند، برای مقابله با ایران مورد بررسی قرار گرفته است. اندیشکده خاورمیانه در این گزارش نوشت: ائتلاف هند، اسرائیل و امارات میتواند جغرافیای سیاسی منطقه را تغییر دهد.
براساس این گزارش، در سالهای گذشته، دینامیکهای متعددی در حال شکل گرفتن بوده است که در سال ۲۰۲۰، این روند با امضای توافقهای عادی سازی سرعت گرفت. با اینکه این سه دولت هنوز به اجماعی بر سر تشکیل یک ائتلاف جغرافیایی سیاسی به صورت رسمی نرسیده اند، مذاکره راهبردی هندی-ابراهیمی احتمال محکمی است. برای مثال، یونان به مذاکرات سه جانبه با هند و امارات فراخوانده که به نظر میرسد احتمالا در اینده اسرائیل نیز به آن میپیوندد، چرا که رژیم اشغالگر نقش اساسی در موضع یونان در گاز شرق مدیترانه دارد. در حالی که جغرافیای سیاسی میتواند دلیل اصلی چنین توافقی باشد، نمیتوان عامل جغرافیای اقتصادی را در آن بی اثر دانست.
ائتلاف «هندو-ابراهیمی» با مساله مهمی مواجه است که مبتنی بر موقعیت عربستان سعودی بعنوان زادگاه اسلام و بزرگترین اقتصاد عربی است، در این میان ریاض روابط خوبی با تل آویو و دهلی نو برقرار کرده و این جمع را فرصت استراتژیکی در طولانی مدت میداند.
این اندیشکده در ادامه گزارش خود آورده است: افزایش قدرت ائتلاف هندی-ابراهیمی در غرب آسیا میتواند راه حل خوبی برای حضور آمریکا در منطقه و چگونگی افزایش نفوذش باشد.
طبق این تحلیل طولانی، نزدیکی هند و اسرائیل تحت تاثیر عواملی نظیر نزدیکی ترکیه به پاکستان در سایه ریاست جمهوری اردوغان، حمایت آنکارا از اسلام آباد در ماجرای کشمیر و دوری پاکستان از ریاض و ابوظبی به نفع انکاراست.
پاکستان ترکیه را یک شریک امنیتی مورد اعتماد برای خود میداند، همانطور که ترکیه از عضویت پاکستان در گروه وارد کنندگان مواد هستهای حمایت میکند و پیش از این، بنابر درخواست پاکستان، با عضویت هند مخالفت کرده بود. این تهدید روز افزون، دهلی نو را بر آن داشت تا متوجه شرق دریای مدیترانه و خلیج (فارس) شود تا بتواند با همکاری با دشمنان اصلی ترکیه یعنی امارات و یونان، با انکارا مقابله کند.
همانطور که دهلی نو و آتن، در ژوئن ۲۰۲۱ یک مانور دریایی در شرق مدیترانه انجام دادند تا هند همبستگی خود با یونان در جریان درگیری با خواستههای دریایی ترکیه را نشان دهد. در واقع هر زمان مشارکت راهبردی بین آنکارا و اسلام آباد افزایش یافت، ترکیه به جای یک شریک اقتصادی، تبدیل به رقیب جغرافیایی سیاسی هند شد.
ائتلاف هند و اسرائیل همزمان میشود با رابطه مستحکم بین هند و دولتهای حاشیه خلیج فارس، که صادرات سلاح اسرائیل به هند و رابطه شخصی و توافق بین دیدگاههای نخست وزیر هند و نخست وزیر سابق اسرائیل در تحکیم این رابطه نقش مهمی ایفا کرده است.
در مقابل، امارات از هند خواسته تا به جبهه آن بپیوندد تا بتوانند با نزدیکی پاکستان و ترکیه مقابله کرده و مانع از افزایش قدرت ترکیه در رهبری اسلام سیاسی شوند.
شاید توافقهای عادی سازی بین اسرائیل و دولتهای عربی، یک صلح سرد نیست و میتواند از مساله فلسطین و مرکزیت ان برای اعراب فراتر رفته، بر نگرانیهای امنیتی مشترک در مورد تهران و انکارا متمرکز باشد.
هنوز هیچ اظهار نظر رسمی یا نشست علنی در مورد تشکیل ائتلاف بین دولتهای مذکور نشده و با اینکه صحبت از یک ائتلاف نظامی اسرائیل و دولت های حاشیه خلیج فارس علیه ایران در سطح وسیع وجود دارد، چنین چیزی به واقعیت تبدیل نشده است.
در ژوئن ۲۰۲۱ سفیر هند در امارات تصریح کرد که توافقهای عادی سازی منجر به تقویت روابط بین دهلی نو، تل آویو و ابوظبی شده است. این سفیر در گفتگو با جروزالم پست اسرائیل در حاشیه مشارکت در انجمن جهانی سرمایه گذاری در دبی خاطر نشان کرد: «خوشحال میشویم که مشارکت راهبردی نه تنها با اسرائیل، که با امارات هم داشته باشیم... هند همکاری زیادی با اسرائیل در زمینههای غذا، کشاورزی و آب دارد.» همانطور که ملاحظه میکنیم سفیر هند هیچ اشارهای به ائتلاف نظامی یا امنیتی بین سه طرف نداشته است.
عبد الخالق عبدالله، نویسنده اماراتی و مشاور سابق ولیعهد ابوظبی، در اقدامی چالش برانگیز، در این باره در توئیتر نوشت: یک ائتلاف جغرافیایی سیاسی و جغرافیایی اقتصادی جدید در حال تشکیل است تا در آن هند، امارات و اسرائیل با افزایش نفوذ ایران و ترکیه مقابله کرده و جای خالی آمریکا در منطقه را پر کنند».
در پاسخ به عبدالخالق، محمد الهاشمی الحامدی روزنامه نگار نوشت: هند توسط یک حزب افراط گرا اداره میشود که تجاوزهای زیادی در حق مسلمانان این کشور میکند و در تل آویو دولتی حکومت میکند که به شهرک سازی ادامه میدهد و با حمایت مالی امارات، سعی میکند با مبارزات ملت فلسطین مقابله کند.
این در حالی است که محمد مصطفی العمرانی، دیگر تحلیلگر عرب میگوید: واقعیت آن است که امارات با سیاستها و اقدامات خود به ایران خدمت میکند و در زمینه اقتصادی، ایران دومین شریک امارات پس از چین است و حجم مبادلات تجاری بین ایران و امارات به ۱۵ میلیارد دلار میرسد.
اما محمد احمد الهمدانی معتقد است خلأ حاصل از خروج نیروهای آمریکایی از منطقه نمیتواند توسط ائتلافی پر شود که ارکان اصلی آن، خود نیاز به اقدامات زیادی برای حفظ موجودیتشان دارند.
سالم الصواف، دیگر تحلیلگر سیاسی میگوید: ممکن است یک ائتلاف سیاسی و اقتصادی از این نوع بین هند، اسرائیل و امارات تشکیل شود، اما هیچ وجه نظامی نخواهد داشت.
وی در گفتگو با الخلیج آنلاین افزود: ترکیه از محبوبیت در خاورمیانه برخوردار است و نفوذ حساب شدهای دارد، همانطور که ایران هم در چهار دولت عربی از نفوذ زیادی برخوردار بوده و شبه نظامیان زیادی دارد. ائتلاف مذکور اگر حاصل شود، در ابعاد اقتصادی و سیاسی خواهد بود. اسرائیل هرگز وارد درگیری با ایران یا ترکیه نشده و از حدود خود خارج نمیشود، بنابراین، این موضوع تنها در قالب حرف باقی میماند.
الصواف معتقد است نزدیکی پاکستان به ترکیه، متوازن بوده و رابطه مهم و استراتژیک اسلام آباد با عربستان حفظ میشود، چرا که پاکستان به حمایت اقتصادی سعودی نیاز دارد و با توجه به اینکه یک دولت هستهای قدرتمند است، اقدامات عبث و بی فایدهای در منطقه انجام نخواهد داد.
مترجم: مریم نصرالهی