کوروش احمدی تحلیلگر ارشد مسائل بین‌المللی و دیپلمات اسبق ایران در سازمان ملل متحد در دفتر نیویورک و ژنو در یادداشتی برای «انتخاب» نوشت:
آیا به خاطر اینکه آمار رسمی تلفات کرونایی ما به ۱۵۰۹ نفر نرسیده، باید از آقای جهانپور تشکر کنیم؟
این آقای جهانپور عجب پشتکاری برای توجیه سوء مدیریت شدید و بی‌سابقه بحران کرونا در ایران از خود نشان می‌دهد و عجب در برابر شنیدن صدای تشتی که مدت‌ها است از بام افتاده و همه صدای آنرا شنیده اند، مقاومت می‌کند. او و رئیس سابقش طی این مدت هیچ ابایی از اینکه مطالبی بهت‌آور بر زبان آورند و بر زخم مردم نمک بپاشند، نداشته اند. گاه امید آن‌ها این بود که از طریق پیچداندن ادعا‌ها در قوالبی فنی و تخصصی مخاطب بی‌اطلاع یا کم اطلاع از حوزه پزشکی اجتماعی و اپیدمیولوژی را مرعوب و منفعل کنند. مرگ‌های اجتناب پذیر، درد از دست دادن همه روزه جان‌های ارزنده و شریف، عزادار شدن خانواده‌ها و بی سرپرست شدن کودکان بی‌شمار و مواجه شدن بازماندگان با آسیب‌های اجتماعی برای سال‌ها کم نیست، با سوز ناشی از نمک پاشی همه روزه برخی از این مقامات بهداشتی بر زخم‌هایمان چه کنیم؟
جدیدا آقای جهانپور و قبل از او وزیر سابق به ادعای جدیدی متوسل شده اند. وزیر سابق در ۲۱ مرداد گفت "اگر برخی از تمهیدات ما نبود امروز باید شاهد مرگ‌های بالای ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ بودیم. " آقای جهانپور نیز در حالی که بسیار خونسرد و بی‌تفاوت خود را بر روی صندلی در مقابل خبرنگار همشهری آنلاین رها کرده، می‌گوید: اگر مقامات بهداشتی فلان کار و بهمان کار را نکرده بودند، "این ۷۰۹ فوتی می‌توانست ۱۵۰۹ فوتی باشد. " ایشان برای این ادعا سندی هم ارائه می‌کند و آن اینکه در ایندکس IHME گویا در پیک سوم در ایران پیش‌بینی شده بود که تلفات باید به ۱۲۰۰ نفر افزایش می‌یافته و اینطور نشده است. چنین برداشتی از ایندکس IHME کاملا نادرست است. این ایندکس با ارائه آمار فوتی روزانه در هر مرحله سه پیش‌بینی در مورد روند بعدی ارائه می‌کند. اما همانطور که خود دقیقا توضیح داده، فاکتور‌های موثر در این پیش‌بینی‌ها برخلاف گفته آقای جهانپور، اقدامات نظام سلامت کشور مورد نظر و تجویز فلان دارو یا انجام فلان عملیات نیست؛ چه اینکه فرض بر این است که نظام سلامت مطابق ضوابط و استاندارد‌های خود عمل کرده و می‌کند.
در شرایطی که پیش‌بینی‌های پیک سوم در ایران در اواخر مهر ۹۹ یا اکتبر ۲۰۲۰، اکنون در سایت IHME دیگر در دسترس نیست، نمودار مرگ‌های روزانه و پیش‌بینی روند آن در ۴ ماه آینده (تا پایان دسامبر) گویای روش کار IHME است. در این نمودار سه سناریو در نظر گرفته شده: ۱- شرایط کنونی از نظر سرعت واکسیناسیون ادامه یابد و استفاده از ماسک مثل ۷ روز ما قبل و افزایش تردد‌ها متناسب با سرعت واکسیناسیون باشد. ۲- ۹۵ درصد از مردم از ماسک استفاده کنند. ۳- بدترین حالت و آن در صورتی است که اولا همه واکسینه شده‌ها استفاده از ماسک را متوقف کنند، ثانیا رفت و آمد‌ها صرفنظر از شمار افراد واکسینه شده، افزایش یابد و ثالثا سرعت سرایت ویروس دو برابر شود. با توجه به این فاکتور‌ها پیش بینی در مورد ایران این است که تعداد فوتی‌ها در آخر دوره ۴ ماهه در وضعیت نخست ۱۶۱ نفر، در وضعیت دوم ۴۳ نفر و در حالت سوم ۳۷۲ نفر خواهد بود.
مشاهده می‌شود که ادعای آقای جهانپور تا چه حد دور از واقعیت است. رویه IHME اساسا همیشه این بوده که بر اساس فاکتور‌های مرتبط با پزشکی اجتماعی مانند رعایت فاصله گذاری، استفاده از ماسک، اعمال قرنطینه ضعیف یا شدید و مهمتر از همه واکسیناسیون پیش بینی ارائه کند. به عبارت دیگر، برخلاف گفته آقای جهانپور اموری مانند استفاده از داروی رمدسیویر (که بسیاری از پزشکان آنرا بی‌اثر می‌دانند) و اجرا یا عدم اجرای فلان یا بهمان طرح درمانی جایی در این پیش‌بینی‌ها ندارد. در مورد فاکتور‌های مد نظر IHME نیز می‌دانیم که اگر چه مقامات ما همیشه توصیه‌هایی را "اعلام" و "استدعا‌ها و خواهش‌هایی" را مطرح کرده اند، اما اساسا هیچگاه قاطعیتی برای "اِعمال" توصیه‌های خود نداشته اند.
از این که بگذریم وضعیت ما حکایت آفتاب آمد دلیل آفتاب است. از وضعیت غرب و شرق عالم نیز اگر بگذریم که در آن‌ها زندگی به تدریج در حال بازگشت به وضعیت عادی است و فعالیت در جا‌هایی مثل سینما‌ها و استادیوم‌های ورزشی بدون الزام مردم به استفاده از ماسک از سر گرفته شده است، خوب است آقای جهانپور نگاهی به کشور‌های همسایه ما بیاندازد و ببیند از نظر کرونا ما کجائیم و آن‌ها کجا. آمار دیروز مرگ و میر ناشی از کرونا در ترکیه که کشوری تقریبا هم وزن ما است، ۲۴۵ نفر بوده است و درایران ۶۱۴ نفر؛ و این در حالی است که این تعداد فوتی کرونایی از تعداد ۲۹۰۱۸۶ عدد تست (مطابق اعلام وزارت بهداشت ترکیه) به دست آمده، در حالیکه تست‌های انجام شده در ایران کمتر از یک سوم آن بوده است.
و این یعنی اینکه همانطور که همکاران آقای جهانپور بار‌ها گفته اند، اگر شمار تست‌ها در ایران نیز در حدود تست‌ها در ترکیه بود، آمار رسمی فوتی‌های کرونایی ما می‌توانست دو تا سه برابر باشد. همچنین نگاهی به دیگر کشور‌های همسایه نیز گویا است. آمار فوتی‌های کرونایی در عراق، عربستان، امارات، بحرین، پاکستان، افغانستان و جمهوری آذربایجان به ترتیب ۷۳ نفر، ۶ نفر، ۱ نفر، ۰ نفر، ۱۲۰ نفر، ۶ نفر و ۴۳ نفر بوده است. حال آقای جهانپور باید به ما بگوید که چرا انتظار دارد ما باورکنیم که تلفات کرونایی در ایران ما باید به جای ۷۰۹ نفر به ۱۵۰۹ نفر می‌رسید و اکنون که نرسیده ما باید از ایشان تشکر کنیم. جالبتر اینکه ایشان راجع به شگرد "تیتر زدن" و دیدن نیمه پر یا خالی لیوان هم می‌گوید. یعنی انتظار دارد که خبرنگاران به جای آنکه تیتر بزنند که امروز ۷۰۹ نفر جان باختند، تیتر بزنند که مردم خوشحال باشد که امروز ۸۰۰ نفر نمردند و به خاطر آن از ایشان تشکر کنند.
