ایلنا، نزدیک به دو سال است که ابزارهای الکترونیکی آموزشی تا حدی جای دفتر، مداد و پاک کن را تا حدی گرفته‌اند، گرچه لوازم التحریر اقلام جداناپذیر سیستم آموزشی است، اما در این دو سال دست افزارهای آموزشی نقش پررنگ‌تری از دفترهای نو، مداد و پاک کن‌های جدید داشتند. با این حال که تقاضا برای تهیه لوازم التحریر کاهش یافت، اما این اقلام نیز در قیاس با توان قدرت خرید خانواده‌ها، افزایش قیمت چشم گیری داشته است. بابه گفته کسبه، بازار بزرگ تهران برای فروش لوازم التحریر به صورت عمده یا خرده دو بخش دارد؛ یک بخش بازار دارای اقلام لوکس‌تر، گران‌تر و فانتزی است. در این قسمت خانواده‌هایی که توان مالی نسبتا بهتری دارند می‌آیند. بخش دیگر بازار لوازم التحریر جنب مسجد جامع بازار است، در اینجا افراد متوسط و حتی پایین‌تر از آن خرید می‌کنند. در بخش اجناس گران و فانتزی بازار لوازم التحریر یکی از فروشندگان می‌گوید: مردم پیشتر وقتی برای خرید می‌آمدند، هرچه دلشان می‌خواست می‌خریدند، اما اکنون اول قیمت می‌گیرند و بعد خرید می‌کنند و زمانی که می‌بینند قیمت‌ها نسبت به زمان قبل گران‌تر شده است، کمتر خرید می‌کنند.
۷۰ درصد مشتری‌ها ترجیح می‌دهند، لوازم التحریر خارجی بخرند
وی ادامه می‌دهد: الان حدود دو سال است که قیمت‌ها نسبت به سال‌های قبل بسیار بالا رفته به عنوان مثال یک بسته مداد که ۸ هزار تومان بود، الان ۵۰ هزار تومان شده است. عمدتا خانواده‌ها دیگر به شکل دانه‌ای خرید می‌کنند، اما قبلا با تعداد بیشتری مثلا برای یک سال خرید می‌کردند.
این فروشنده لوازم التحریر در پاسخ به این سوال که اغلب جنس‌های ایرانی است یا خارجی و خانواده‌ها بیشتر ترجیح می‌دهند کدام یک را بخرند؟ گفت: جنس ایرانی نسبت به دو سه سال قبل در بازار زیاد شده است در حالی که قبلا خیلی کمتر بود و بیشتر لوازم التحریرها از چین می‌آمد. تقریبا ۲۰ تا ۳۰ درصد مشتری‌های ما ترجیح می‌دهند جنس ایرانی بگیرند و نزدیک به ۷۰ درصد افراد هم ترجیح می‌دهند جنس خارجی خریداری کنند. رونق بازار امسال نسبت به دوسال قبل خیلی ضعیف شده است.
اغلب دانش آموزان دنبال لوازم التحریر فانتزی هستند
در همین راسته از بازار سراغ یکی دیگر از فروشندگان می‌رویم، او درباره شرایط اغلب مشتریان برای خرید لوازم التحریر توضیح می‌دهد: دانش آموزان بیشتر دنبال جنس‌های فانتزی هستند و اگر دفتر یا مدادی ظاهر زیبایی نداشته باشد دنبالش نمی‌آیند. شاید در این بخش از بازار خانواده‌ها اغلب اقلام غیرضروری می‌خرند و به نظرم توان خرید دارند و خوب خرید می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: البته برخی مدارس به والدین لیست خرید لوازم التحریر داده‌اند و نسبت به آن لیست از ما خرید می‌کنند. به طور مثال در آن لیست نوشته شده چهار دفتر مشق یا دو دفتر نقاشی. بعضی مواقع هم خریدها زیاد هم دلبخواه نیست و والدین نسبت به نیاز خرید می‌کنند. ما اینجا هم جنس خارجی داریم هم جنس داخلی، مردم از جنس فابرکاستر که خارجی است خرید می‌کنند تا جنس با مارک آریا و پیکاسو که ایرانی است.
برخی والدین دنبال ارزان‌ترین مداد و دفتر هستند
به قسمت دیگر بازار لوازم التحریرها که سمت مسجد جامع است و قیمت‌های نسبتا ارزان‌تری دارد، می‌رویم، یکی از فروشندگان این بخش می‌گوید: قبلا هرچه که مردم نیاز داشتند، بهترین آن را می‌خریدند ولی الان به ما می‌گویند ارزان‌ترین مداد و ارزان‌ترین دفتر را بدهید. در این بخش بازار مردم دور اجناس گران و لوکس را خط کشیدند، به هر حال تحت فشار هستند نمی‌توانند آن چیزی که دانش آموز نیاز دارد بخرند و به حداقل‌ها اکتفا می‌کنند، به طور مثال کسی که قبلا سه بسته مداد مشکی از ما می‌خرید الان می‌گوید سه عدد مداد بدهید که فقط کارمان راه بیافتد.
بیشتر اجناس خارجی در بازار لوازم التحریرها از چین و هند است
وی می‌گوید: این روزها والدین دانش آموزان بیشتر جنس ارزان می‌خرند و از جنس‌های گران قیمت، فانتزی و لوکس استقبالی نمی‌شود. ضمن اینکه ما نسبت به دو سال پیش افزایش قیمت ۴ تا ۵ برابری داشتیم. بیشتر جنس‌هایی ایرانی در زمینه مداد، ماژیک و دفتر هستند. یک سری تعداد محدودی هم جنس خارجی در بازار است اما بیشتر اجناس خارجی در بازار لوازم التحریر از کشور چین و هند هستند.
کلاس‌های غیرحضوری علت اصلی عدم استقبال از لوازم التحریر
وی ادامه می‌دهد: برخی خانواده‌ها وقتی قیمت یک جنس را از ما می‌پرسند و ما به آن‌ها جواب می‌دهیم، زمانی که چهره آن‌ها را می‌بینم ناراحت میشوم. گاهی اوقات دانش آموز سه قلم جنس می‌خرد که مبلغ ۲۰۰ هزار تومان می‌شود، مطمئنا اگر کسی قصد داشته باشد دو سه عدد دفتر برای فرزندش بخرد الان با این قیمت‌ها مجبور می‌شود فقط یک دفتر خریداری کند.
این فروشنده لوازم التحریر در پاسخ به اینکه بیشترین اقلامی که والدین خرید می‌کنند چیست؟ می‌گوید: خانواده‌ها قبلا در کنار همه لوازم التحریری که برای دانش آموز خود می‌خریدند؛ یک جنس فانتزی هم خریداری می‌کردند تا فرزندشان خوشحال شود، اما اکنون همان لوازم اولیه مثل مداد، تراش، پاک کن، خودکار و... را می‌خرند زیرا آن‌ها توان اینکه بخواهند فراتر از این پا بگذارند، ندارند و از نظر مالی با مشکل مواجه‌اند و سعی می‌کنند همان موارد اولیه را تهیه کنند.
۲۰ تا ۲۵ لوازم التحریرها خارجی هستند
او درباره وجود اقلام خارجی در بازار لوازم التحریرها می‌گوید: جنس خارجی الان در بازار کم شده است، ولی خانواده‌ها هم دنبال جنس‌های خارجی هستند، اما پیدا نمی‌کنند، ما هم سعی می‌کنیم بگوییم که لوازم التحریر ایرانی تولیداتی خوبی هستند، ولی هنوز برخی دنبال برندهای خارجی هستند ولی ما آن‌ها را متقاعد می‌کنیم جنس ایرانی بخرند. برخی هم در این میان هستند که جنس ایرانی را ترجیح می‌دهند.
این فروشنده می‌گوید: در شغل ما ۲۰ تا ۲۵ جنس‌ها خارجی و مابقی ایرانی هستند. اغلب جنس‌های خارجی آلمانی و ژاپنی هستند، اما من بعید می‌دانم که اینطور باشد و به نظرم به سفارش آلمان در چین ساخته می‌شوند.
تولید کنندگان لوازم التحریر تنها ۳۰ درصد محصولات امسال را فروختند
"موسی فرزانیان" رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم التحریر و نوشت‌افزار تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره کاهش هفتاد درصدی فروش لوازم التحریر اظهار داشت: ما در بحث تولید یک زنجیره هستیم و محصولاتمان باید مصرف شود تا تولید کنندگان بتوانند مجددا تولید داشته باشند، توزیع و تولید نوشت‌افزار مثل مداد، خودکار و پاک ک کن کاهش پیدا کرده است و به همین نسبت تولیدکنندگان در فروش خود مشکل دارند.
وی تاکید کرد: تا توزیع کنندگان محصولات خود را نفروشند، تولید کنندگان نمی‌توانند دست به تولید بزنند و متاسفانه این مشکل وجود دارد.به خاطر این که حضور فیزیکی دانش آموزان در مدارس را نداریم، مشکل ما جهت فروش حادتر شده است. ما با هر کدام از واحدهای تولیدی که صحبت می‌کنیم آن‌ها می‌گویند ۲۰ تا ۳۰ درصد سال گذشته محصولات‌شان را فروخته‌اند و باقی اجناس در انبارها مانده و نتوانستند آن‌ها را بفروشند.
او اشاره کرد: از قدیم تهیه لوازم التحریر برای خانواده‌ها نیاز به پول آنچنانی نداشت، ولی در این چند سال اخیر که ارزش پول ملی افت کرده است اجناس هم گران شده و حالا در سبد خانوار لوازم التحریر خیلی به چشم می‌آید. تا چند سال قبل چون اجناس ارزان‌تر بود خانواده‌ها رقمی برای خرید لوازم التحریر در نظر نمی‌گرفتند اما در این چند سال و افزایش قیمت‌ها، خانواده‌ها برای خرید لوازم التحریر باید یک بودجه‌ای کنار بگذارند به همین خاطر خرید لوازم التحریر برای قشر متوسط و رو به پایین جامعه مشکل شده است.
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم التحریر و نوشت‌افزار تهران بیان کرد: پیش از این صنف کارکنان تولید لوازم تحریر سه شیفت کار می‌کردند اما اکنون به دلیل شیوع کرونا و لغو آموزش‌های حضوری، فروش کاهش داشته و کارکنان مجبور شدند یک شیفت کار کنند. خیلی از تولیدکنندگان به خاطر این که کارگران را اخراج نکنند نوبت آن‌ها را شیفتی کرده‌اند.
فرزانیان افزود: نکته قابل توجه دیگر این است که به همین نسبت هم مواد اولیه گران شده، بنابراین آن‌ها نمی‌توانند محصولی را تولید کنند که به فروش نمی‌رسد و در انبار می‌ماند. کار ما عمدتا فصلی است و از آنجا که در فصل خود که معمولا شهریور و مهر است، محصولات مصرف نمی‌شوند، جنس‌ها می‌ماند و بنک داران هم نمی‌توانند بفروشند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا با صادر کردن این محصولات نمی‌توان مانع از متضرر شدن تولید کنندگان شد؟ گفت: صادر کردن محصولات پروسه خود را دارد، لوازم تحریر مانند تخم مرغ نیست که اگر بماند همان موقع صادرش کنند. صادرات نوشت‌افزار به این راحتی نیست، زیرا بازار آن به قدری نیست که بتوانند سریع صادرات داشته و خواهان داشته باشند و بتوانند با قیمت‌ها رقابت کنند.
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم التحریر و نوشت‌افزار تهران تاکید کرد: همانطور که اشاره شد، نوشت‌افزار یک محصول فصلی است، بنابراین هر تغییری که وجود دارد در همان فصل رخ می‌دهد. در حال حاضر نیز قیمت این محصولات پیرو نرخ ارز هستند و زمانی که ارز تغییر کند آن هم تغییر می‌کند. اما اکنون با رکود مواجه‌ایم زیرا مصرف لوازم التحریر کاهش یافته و به همین خاطر تغییری در قیمت‌ها نداریم.
فرزانیان گفت: در حال حاضر اگر هم تغییر قیمتی باشد به خاطر خریداری مواد اولیه است، صنف ما در گران کردن از همه عقب‌تر است. بعضا برخی برای اینکه جنس‌هایشان به فروش برسد یا پولشان برگردد آن‌ها را زیر قیمت به فروش می‌رسانند.
وی در پاسخ به این سوال که چرا از طرح‌های داخلی روی لوازم التحریر استقبال چندانی به عمل نیامد و همچنان طرح‌های خارجی طرفداران بیشتری در میان دانش آموزان دارد؟ گفت: طی سه چهار سال گذشته روی این موضوع زیاد کار شد و دست اندرکاران زحمت کشیدند تا اینکه طرح‌های داخلی کمی در بازار نمود پیدا کرده است.
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم التحریر و نوشت‌افزار تهران گفت: ما با قشری سروکار داریم که بیشتر دوست دارند تنوع‌پذیر باشند و از چیزهایی که در فضای مجازی و کاراکترهایی که در کارتن‌ها و فیلم‌ها می‌بینند استفاده کنند. ما باید روی این موضوع بیشتر کار کنیم، البته صداوسیما، آموزش و پرورش و وزارت ارشاد هم باید کمک کنند تا بتوانیم محصولی ارائه دهیم که مورد استفاده دانش آموزان باشد.
فرزانیان افزود: فرهنگ‌سازی در این زمینه نیازمند یک پروسه طولانی است، ما خودمان باید یک کاراکتر بسازیم و روی آن کار کنیم، در این سه چهار سال هم تلاش بر همین موضوع بوده تا کاراکترهایی را خلق کنیم که کودکان دوستشان داشته باشند.
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم التحریر و نوشت‌افزار تهران در پایان اظهار داشت: با این که پروسه کار طولانی است ولی نسبت به قبل کاراکترها و شکل‌های ایرانی خیلی بهتر شده ولی کار زیادی می‌برد. ضمن اینکه تبلیغ و فرهنگ‌سازی اهمیت زیادی دارد تا بتوانیم نتیجه کار را ببینیم.
